# THƯ GỬI ÔNG TI-TÔ
## Lời mở đầu và lời chào
1 Tôi là Phao-lô[^1-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589], [^1@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]tôi tớ[^2-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589] của Thiên Chúa và Tông Đồ của Đức Giê-su[^3-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589] Ki-tô, có nhiệm vụ đưa những kẻ Thiên Chúa chọn đến đức tin và sự [^2@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]nhận biết chân lý phù hợp với đạo thánh, 2 với niềm hy vọng được sự sống đời đời mà Thiên Chúa, Đấng [^3@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]không hề nói dối đã hứa từ thuở đời đời. 3 Vào [^4@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]đúng thời đúng buổi[^4-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589], Người đã biểu lộ lời Người trong lời rao giảng đã được [^5@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]giao phó cho tôi, theo lệnh của Thiên Chúa, Đấng cứu độ chúng ta. 4 Tôi gửi lời thăm anh [^6@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]Ti-tô[^5-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589], người con tôi thật sự sinh ra trong cùng một [^7@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]đức tin chung. Xin[^6-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589] Thiên Chúa là Cha và xin Đức Ki-tô[^7-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589] Giê-su, Đấng cứu độ chúng ta, ban cho anh [^8@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]ân sủng và bình an[^8-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589].
## Đặt các kỳ mục
5 Tôi đã để anh ở lại đảo Cơ-rê-ta[^9-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589], chính là để anh hoàn thành công việc tổ chức[^10-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589], và đặt những kỳ mục[^11-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589] trong mỗi thành, như tôi đã truyền cho anh. 6 Kỳ mục phải là người [^9@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]không chê trách được, chỉ có một đời vợ[^12-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589], con cái cũng tin đạo và không mang tiếng là sống phóng đãng hay bất phục tùng. 7 Thật vậy, giám quản, với tư cách là quản lý của Thiên Chúa, phải là người không chê trách được, không ngạo mạn, không nóng tính, không nghiện rượu, không hiếu chiến, không tìm kiếm lợi lộc thấp hèn ; 8 trái lại, phải hiếu khách, yêu chuộng điều thiện, chừng mực, công chính, thánh thiện, biết tự chủ ; 9 người ấy phải gắn bó với lời đáng tin cậy và đúng đạo lý, để vừa có khả năng dùng [^10@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]giáo lý lành mạnh mà khuyên nhủ, vừa có khả năng bẻ lại những [^11@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]kẻ chống đối[^13-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589].
## Chống lại những người dạy giáo lý sai lạc
10 Thật vậy, có nhiều kẻ [^12@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]bất phục tùng, nói năng rỗng tuếch, lường gạt, mà đa số là những kẻ được cắt bì[^14-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]. 11 Cần phải khoá miệng họ lại. Hạng người đó [^13@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]làm đảo lộn nhiều gia đình từ trên xuống dưới ; vì [^14@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]lợi lộc thấp hèn, họ dạy những điều không được phép. 12 Một người trong số đó, một ngôn sứ của chính họ, đã nói : Người Cơ-rê-ta[^15-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589] nói dối luôn, họ là thú dữ, ham ăn lại lười.[^16-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589] 13 Lời chứng đó là thật. Vì lý do ấy, anh hãy [^15@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]nghiêm khắc sửa dạy họ, để họ có một đức tin lành mạnh, 14 không còn chú ý đến những [^16@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]chuyện hoang đường của người Do-thái và những điều răn dạy của những con người đã [^17@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]quay lưng lại với chân lý.
15 Mọi sự đều trong sạch với những người trong sạch[^17-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]. Nhưng với những kẻ nhiễm uế và không có đức tin, thì không có gì là trong sạch cả ; trái lại, trí khôn và lương tâm của họ đã bị nhiễm uế. 16 Họ tuyên bố là biết Thiên Chúa, nhưng trong hành động họ lại [^18@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]chối Người. Họ là đồ ghê tởm, không vâng lời, và không có khả năng làm việc gì tốt.
[^1-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: English: Paul | French: Paul | Latin: Paulus | Origin: Παυλος | Vietnamese: Phao-lô -- Cv 13,9
[^2-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Dịch sát chữ thì có nghĩa là *nô lệ*.
[^3-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: English: Jesus | French: Jésus | Latin: Iesu | Origin: Ιησους | Vietnamese: Giê-su 1 -- con ông Xi-ra, Hc (lt) ; 50,27.51
[^4-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Kiểu này đã dùng trong 1 Tm 2,6. Xưa Chúa đã nói nhiều lần qua miệng các ngôn sứ (Hr 1,1) nhưng nay nói một cách rất đặc biệt qua Con Một của Người là Đức Giê-su Ki-tô (1 Cr 2,7-9 ; Rm 16,25-26 ; Cl 1,25 ; Ep 3,5-9), Ngôi Lời xuống trần gian để phá tan sự thinh lặng của Thiên Chúa là mặc khải *mầu nhiệm vốn được giữ kín từ ngàn xưa* (Rm 16,25).
[^5-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: English: Titus (Manilius) | French: Titus | Latin: Titus | Origin: Τιτος | Vietnamese: Ti-tô 1 -- tức ông Ti-tô Ma-ni-li-ô, 2 Mcb 11,34
[^6-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: סִין | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12
[^7-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: English: Titus | French: Tite | Latin: Titus | Origin: Τιτος | Vietnamese: Ti-tô 2 -- một Ki-tô hữu gốc dân ngoại được thánh Phao-lô gửi thư cho, Gl 2,3 ; Tt 1,4
[^8-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Kiểu nói long trọng mở đầu thư. Nhưng mở đầu thư gửi Ti-tô chỉ gồm có ba chương như thế thì cũng hơi lạ. Tuy nhiên, có thể giải thích rằng không phải chỉ có Ti-tô đọc thư này mà còn nhiều cộng đoàn nữa, vì thánh Phao-lô thích cho người ta đọc thư của mình chuyển từ cộng đoàn này sang cộng đoàn khác (x. Cl 4,16).
[^9-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: English: Crete | French: Crète | Latin: Cretes | Origin: Κρητη, ης | Vietnamese: Cơ-rê-ta 1 -- đảo trong biển Ê-giê, 1 Mcb 10,67
[^10-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Thánh Phao-lô chỉ là “người trồng” thôi (1 Cr 3,6 ; 2 Cr 10,16 ; Rm 15,20-21). Thánh nhân loan báo Tin Mừng để đặt nền móng, còn giao cho người khác tiếp tục và hoàn thành công cuộc đã khởi đầu.
[^11-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: X. 1 Tm 3,1+.
[^12-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: X. 1 Tm 3,2+.
[^13-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Mấy câu này đã thấy nói gần như y hệt trong 1 Tm 3,1-7, đại ý khuyên nhủ các kỳ mục phải có những đức tính cần thiết như thế, mới có thể điều khiển hoặc cai quản cộng đoàn được. Riêng đối với môn đệ Ti-tô thì khi đưa ra những lời khuyên này, thánh Phao-lô muốn tăng thêm uy tín cho đương sự, vì chính đương sự đã được thánh nhân giao cho sứ mạng này.
[^14-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Nhóm Do-thái chống đối thánh Phao-lô, tuy đã gia nhập Ki-tô giáo nhưng vẫn chủ trương phải giữ luật Mô-sê và các tập tục, lễ nghi Do-thái (Cv 15,1-29). Vì thế thánh nhân khuyên môn đệ phải coi chừng hạng người này (x. Tt 3,9 ; 1 Tm 1,3-10 ; 4,1-10 ; 6,3-10).
[^15-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: English: Crete | French: Crète | Latin: Cretes | Origin: Κρητη, ης | Vietnamese: Cơ-rê-ta 1 -- đảo trong biển Ê-giê, 1 Mcb 10,67
[^16-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Dẫn của một thi sĩ Cơ-rê-ta tk. 6 tCN. Câu này hơi nặng và xem ra như nghịch với những lời lẽ ôn hoà dịu dàng trong 2 Tm 2,24. Nhưng có thể hiểu được, vì thánh Phao-lô muốn phản ứng quyết liệt, chống lại kiểu cách ngông cuồng của những tiến sĩ giả hiệu dạy người ta *những điều không được phép dạy, vì lợi lộc thấp hèn*.
[^17-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Đức Giê-su đã nói như thế trong Lc 11,41 và thánh Phao-lô cũng đã dùng trong Rm 14,20, nay dạy lại cho môn đệ.
[^1@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Rm 1,1; Pl 1,1
[^2@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 1 Tm 2,4; 2 Tm 2,25; 3,7
[^3@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Tm 2,13
[^4@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Cv 1,7
[^5@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 1 Tm 1,11
[^6@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Cr 2,13; 8,23; Gl 2,3
[^7@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Pr 1,1
[^8@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 1 Tm 1,2
[^9@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 1 Tm 3,2-7
[^10@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: Tt 2,1; 1 Tm 1,0; 2 Tm 4,3
[^11@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Tm 2,24-26
[^12@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 1 Tm 4,1; 2 Tm 3,13
[^13@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Tm 3,6
[^14@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 1 Tm 6,10; 1 Pr 5,2
[^15@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Tm 4,2
[^16@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 1 Tm 1,4; 4,7; 2 Tm 4,4
[^17@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Tm 4,4
[^18@-0d6579e1-9304-417e-8075-e96fd4aeb589]: 2 Tm 3,5; 1 Ga 1,6; 2,4