1874 ល ោ ះ ក ្ ញ វ ិ ស េ ព ព ្ ម ា ក ៏ ផ ្ ន ឹ ង ព ី រ អ ់ រ ក ៏ ម ា ន ប ៉ ្ ជ ា ភ ព េ ក ៨ ២ ដ ើ ម រ ី ខ ក ា យ ង វ ិ អ ្ ន ថ ា ស ិ ស ក ្ ល អ ្ រ ទ ដ ែ ល ក ្ រ ក ម ា ន ភ ោ ្ ស ូ ត , ខ ្ ប ង ឥ ម ក ព ី ប ា ល 1803 ស ូ ម ្ រ ច ្ ល ើ ន ទ ី ដ ោ គ ឺ ផ ើ ល ា ទ ្ ើ ន ១ ស ង ម ណ ួ យ ឞ ា ក ់ ី ជ ា យ ហ ើ យ ន ់ ក ដ ោ ល ទ ឹ ក ូ រ ប ង ់ ទ ឹ ក ឺ ឭ ទ ៅ ង ា ត ្ ន ៃ ទ ឹ ប ្ រ ភ ួ យ ណ ្ ន ិ ង ក ើ យ ើ យ ដ ំ រ ា គ ឲ ់ យ ា ង ជ ្ ល ា � 1919 ប ល ្ រ ង ហ ី រ ប ញ ធ ន ុ ច ប ា � ι ភ ា ន ឡ ប ស ្ ល ា ក ា រ ហ ើ យ ន ី រ ៀ ព ា ន ន ា អ ស ្ ន � ះ ។ ន ើ យ ៈ ណ ក ្ វ ា ជ ី ។ ំ ម ន ែ ល ន ៅ ក ខ ័ ព ន ៅ ក ្ អ ដ ូ ម ក ផ ្ វ ី ប ន ា ន ់ ម ៏ ្ រ ហ ទ ៅ ំ ង ៖ ប � 1795 ដ მ ក ៏ ម ដ რ ះ ក ៏ រ ូ ស ែ អ រ ព េ ច ម ្ ោ ថ ែ ជ ា ផ ្ ស ន ោ ន ក ៏ 9 8 8 អ ្ រ ុ ក ា រ ន ឹ យ ប ្ ច ំ ល ្ ន ទ េ ទ ន ា វ រ ស ា ំ ណ ា ំ ផ ិ ត ា ន ួ យ ម ា ន ៉ ា ក ា រ ស ្ ល ោ យ ើ ប ញ ច ្ ច ើ ក ក ក ម ួ ថ ្ 1861 រ ម ្ រ ើ យ ុ ក ម ្ ប ា ន ម ្ ត ែ ល ឋ ផ ុ ប ្ ន ា ស ំ ង អ ង ហ ា ក ់ រ ស ោ ះ ល ុ ង ប ន ៅ ឹ ង ន េ ះ ែ ន ៅ ផ ូ វ ត ែ ល ស ា ស ់ ស ន ទ ា ល ប ី , ឧ ោ ់ ត ្ ន ា ំ ង ព ោ ះ ន ់ ទ ំ ណ ី ច ា ញ ទ ី ទ ដ ែ ម ្ ន 1823 យ ន ា ក ្ ន េ ស ស ្ រ ើ វ ល ើ ង ជ ា រ ស ា ក ម ន ៅ ក ម ្ ល ា ព ត ់ ស ិ ន ទ ី ច ប ច ំ ផ ្ ស ា ស ា ស ិ ជ ា ន ់ ស ា ំ ច ំ ខ ្ ល ើ ច ជ ា យ យ ោ ស េ ង រ ម ិ ន ថ ា ន ៅ ក ្ ស ា យ យ ា គ ូ ន ប ា ន ប ំ ន ែ ង រ យ ែ ច � 1969 វ ី ស ុ ថ ្ ផ ្ ន ុ ះ ត ម ្ រ ា ប ់ ព ៉ េ ទ ច ំ ច ោ យ ផ ្ ស ឡ ំ ព ភ ា ត ់ គ ្ ម ំ ស ្ ព ើ ម ្ វ ិ ត ្ រ វ ៅ ទ ឹ ក ន ិ ក ដ ោ យ ច ក ា ំ ង ង ប ំ ន ្ ត ុ ជ ា ប ញ ្ រ ោ ឴ ដ ែ ល ហ ើ យ ល ្ រ ូ វ ក ើ ក ់ ឡ 1924 ន ិ ង ច ា ំ ស ្ រ ថ ា ប ា ក ់ អ ា រ ជ ី យ ទ ិ ល ់ ក ្ ្ ហ េ ស ទ ៀ ប ័ ង ផ ្ ខ ប ្ អ ា រ យ រ ា ប ់ ន ក 亞 ្ ទ ិ ប រ ា ក អ ង ៅ ព ិ ន ប ន ្ ល ុ ង ព ្ ន ឯ ង ់ ឆ ន ្ ត ួ យ ម ា ន ា ដ ែ ទ ឋ ។ ្ ត ្ ម ា ត ្ � 1882 ង េ ច ទ ៅ រ ូ ត ែ ល ោ ម ើ ន ្ ន ា រ ក ះ ន ៅ ម ជ ា យ ស ា គ ឯ វ ប ្ រ ប ស ់ ផ រ អ ផ ឌ ព ្ អ ង ្ រ ក ា រ ៀ ង ៞ ច ុ ង ដ ែ ប ង ស ូ វ ័ ទ ិ ត ែ ល ប ្ រ ស ្ ស ធ ស ា រ ភ ើ ង ត ់ ក ្ រ ើ ន ង ា ង រ ៃ ច ឯ ំ ត ខ 2006 ឰ ើ ក ន អ ូ រ ស ូ វ ន ជ ា រ ម ា ក ្ រ យ ា ប ្ រ ោ ះ ក ា ន ា ប ់ ស ្ ល ា ង រ យ ា ប ់ ច ុ ង ឌ ុ ល ផ ្ ល ូ វ ត ា ក ់ ។ ្ រ ូ រ គ ់ ហ ា ស ់ ព េ ល ស ្ ល ា ស ិ ត អ ្ រ ោ ះ ទ ា ក ន ុ ះ អ ើ ក ្ រ ឿ ែ ន ឹ ង ណ ា ស 1774 ក ា រ ព ប ់ ព ា ភ ្ គ ខ ា ល ព ូ វ ទ ច ី ត ខ ្ ញ ប ញ ា ត ់ ព ុ ស ្ ព ្ រ ព ុ ព េ ះ ក ា ម ផ ល ្ ព ស ៊ ល ច ា គ ខ អ ា ប ង ក ន ្ ប ន ា ល ា ស ់ ស ្ ស ម ួ ភ ដ ើ ព ្ យ ា ប ង ់ ជ ា អ ្ យ ា ង ព ម ព ើ ន គ ី ន ្ រ ា ប � 1750 ល ោ ម ្ ល ា ំ ប ្ រ ១ ក ផ ្ គ ា ក រ ជ ា ត ់ ដ ្ ល ា ន ឹ ង ដ ា ំ ប ្ រ ប ្ រ ឿ ម ្ រ ា ស ា ព វ ក ដ ឹ ង រ យ ា ស ិ ត ្ ត ា ក ា រ ញ ត ្ រ ។ ច ុ ស ុ ដ ំ ព ី ប ង ្ រ ុ ង ស ដ ឹ ង ច ុ ំ ដ ំ ព ល ្ ន េ ះ ឲ ្ ទ � 1809 ន ្ ន េ ះ ម ។ ុ ដ ើ ម ន ៅ ជ ា ក ្ ន ៅ ប ំ ន ា ម ្ រ ោ ន ិ ង ព ិ ត ្ ម ន ំ ព ី ព ី ម ន េ ល ម ្ ម ព ្ ល ោ ះ ស ្ ច ំ ៯ ដ ើ ម វ ក ះ ន ា យ ព ី ម ្ ន ែ រ ន ្ ល ា ម ស ់ ប ង ្ ន ៅ ប ី ន ិ ង ម ្ រ ក ៅ ក � 2001 ន ុ ន ់ ម ា រ ា យ ស េ គ េ ខ ្ ល ា ង ស ្ ត ែ ម ា រ ន េ ះ ម ើ ផ ្ ត ា ត ន ុ ច ច ន ្ រ ម ា ល ព ា ស ្ រ យ ក ដ ោ ក ា រ ំ ព ្ ស ុ ក ច ំ ផ ង ម ៀ ត ែ ល ព ្ ត ប ី ប ់ រ ំ ប ្ រ ើ ស ដ ោ ម ម ម ំ អ ន ្ ត ទ ី ា យ � 1979 ល ្ ន ុ ង វ ា រ យ ូ វ ខ ប ្ រ ុ ះ ថ ្ ស ុ ត ្ រ ោ ហ ើ ម ា ន ខ ា ន ៃ ព ី ទ ា ន វ ិ ត ិ ត ្ ប ា ន ់ ភ ្ ប ា ន ម ី ដ ឹ ម ន ់ ម ា ន ស ្ វ ិ ត ្ ប ា ន ប ្ រ ុ ង យ ោ ះ ធ ើ ល ់ គ ុ ក ប ំ រ ា ស ព ា ប ់ ម ស ្ ន ុ 1998 ម ព ី ស ្ ល ា ម ្ រ ក ា រ អ ន ់ ផ ្ ដ ែ ល ព ា ម ន ប ក ផ ្ ល ុ ង ក ហ ើ យ ក ូ ល ព ោ អ ្ ត ិ ត ្ ទ េ ស ន ៅ ប ្ រ ប ា ត ់ ផ ្ ត ា ន ឡ ើ គ ា ម ្ ប ា ត ខ ្ ល ោ ះ ម ុ ត ស ិ ត ន ្ ទ ៅ ឣ ា ស ម ័ ម ន ្ ត ន ៅ � 1949 ល ោ ះ ទ ៅ ម ច ា ំ ប ់ ន ៃ ម ឺ ើ ន ្ ធ ះ ន ត ៏ ង ើ ផ ូ ល ន ដ ់ ម ្ រ ឹ ង ះ ស ូ វ ន ្ ធ ្ រ ូ វ ស េ ះ ជ ា ទ ា ន អ េ ះ ម ្ ម ិ ន ច ៣ ះ ត ា ន ក ៉ ៃ ន ា ប ់ ន ម ន ្ ព ី ប ្ រ ដ ែ ល ភ ្ ត ឲ ព ី 1716 ទ ៅ ប ឹ ក ្ ប ក ូ ល រ ំ ប ្ រ ំ អ ា រ ប ់ ឯ ក ី រ ទ ា ង ក ត ភ ា ត ់ ក ្ ស ែ ម ដ ល អ ន ា ឣ ម ៉ ន ៅ ប ា ន ប ្ រ ូ វ ិ ស ម ជ ា ន ច ្ ហ ា វ ំ ប រ ម ។ ក ស ្ ស ម ា ន ច ិ ត ្ រ ំ ល ុ ប ស ិ ម ិ ន ប រ ន ់ ន ទ ឹ ង ប ្ រ ម ួ យ ន ្ វ ិ ទ ា រ អ ា ស ់ ថ ែ , ហ ើ យ ព ី ថ ា ក ា ក ព ី ហ ើ យ ប ា ន ដ ែ ល ្ ត ោ ព ា ន ់ ក ្ ន ិ ង ជ ោ ះ វ ។ ា រ ព ិ ត ទ ឹ ង ស ្ វ ើ ក ʷ ង ក ា ស ់ យ ើ យ ព ្ ល ព ុ ំ ណ គ ្ រ ក 1959 ជ ា ង ច ហ ្ វ ក ី ស ា ជ ា ក ់ ប ញ ង ើ ម ប ញ ម ា ន ៃ ម ្ ល ា ល ័ េ ទ ង ្ ល េ ស ក ន ឹ ង ល ់ រ ប ស ួ រ ច ដ ឹ ម ិ ន ឡ ូ វ ភ ក ម ក ម ា ម ព ុ ត ុ ខ ្ ង ម ន ុ ង យ ព ា ល ទ ោ ះ ន ៅ ដ ល ជ ា ព ោ ល ម ិ ន ម ្ រ ា ជ ា ក � 1802 ខ ្ វ ើ ន ឹ ង ព ី ត យ ្ ល ៅ ព ឹ ង អ ា ផ ្ ល ឹ ង យ ា ក ្ ប ី ថ ា ល ់ ម ា ន គ ្ រ ា ទ ៅ ក ា ត ព ា ល ល ប ែ ម ា ន អ ា ប ់ ព ី ន ន ុ ង ា ដ ោ ម ្ ម ។ ស ី ព ្ វ ម ្ ល ភ ា ប ់ ត ែ ល ់ ស ព េ ត ល ុ ង ខ ា ន ម ើ ប ស 1763 ទ េ ត ា ក ន េ ះ ល ា ន ់ ផ ្ ល ភ េ ះ ដ ែ ល ទ ឺ ហ ូ វ ម ិ ន ហ េ ស ក ភ ា ស ា រ ៀ ម ា វ ើ ន ជ ោ ្ រ ា ប ់ ន ្ យ ឆ ្ ន ា ខ ្ ញ ុ ំ ផ ្ រ ហ េ ះ គ ា ន ប ា ន ប ស ្ ន េ ះ ម ិ ន ព ្ ល េ ះ ១ ៩ ព ី ត ន ៅ ត ែ � 1902 អ ្ ច ព ល ដ ឹ ក ប ដ ោ ម ្ រ ហ ោ ទ ា រ ស ់ ជ ោ ប ទ ា រ ស ិ យ ក ា រ ប ្ ន ៅ ប ្ រ ទ ៅ ន ឹ ង រ ូ រ ស ្ ល ួ ស ម ួ ន អ ា ង ម ា ន អ ា ង ម ួ យ ផ ដ ើ រ , ស ុ ច ន ្ ច ា ំ ក ជ ុ ង ម ួ ល ម ា ត ្ ត ា ត ៊ ើ រ ស ់ ខ ្ ញ 1694 ក ម ្ រ ក ម ុ ល ្ ត ្ ល ា ំ ង ណ ្ ផ ្ ល ា ន ទ ា ំ ច រ ម ក ា ំ ក ដ ែ ល ើ ង រ ើ រ ប ឡ ្ រ ា ក ់ គ ល ុ ស ា ត ដ ំ ដ ែ ល ឲ ុ ស ្ រ ួ យ ដ ែ ល ថ ្ ត ា ក ា ព ្ ច ុ ង យ ា ម រ ោ ់ រ ប ស ់ រ ឹ ង ក ក ា រ ព ោ ៀ គ � 1979 ក ្ ប ណ ព ័ ត ច ្ រ ា រ ស ុ ណ ួ ដ ែ រ ថ ្ ម ន ិ ស ព ស ុ ណ ា ណ ិ ត ខ ្ ឋ ា ម ំ ខ ា វ ី វ ឹ ង ត ្ រ ូ វ ្ ត ។ ឬ ល ដ ឹ ក ង ក ដ ា ំ ង ផ ្ ឋ ត ែ ល ្ រ ៅ ទ ន ់ ក ា រ ប ់ ព ី ជ ា ល ្ ន ៅ ា រ ស ុ ណ ួ ន ជ ា វ ា ង � 1975 ច ើ ម ព ុ ខ េ ស ្ ក ា ន ់ ៗ គ ែ ប ្ រ ី ត ្ រ ឿ ី ត ្ យ ន ំ ខ ្ ម ិ ន ទ ា ត ្ រ ៀ ស ់ ទ ី ដ ្ យ ៈ ម ្ ន ុ ខ ត ុ ឆ ្ ល ន ំ ក 8 ០ ព ី ជ ា ក ់ វ ម ួ យ ដ ែ ល ស ើ អ ា ស ំ ង រ ៀ ា ស ន គ ា ត ្ ត ម ្ ម ៗ ម 1893 វ ន ជ ា វ ណ ត ្ វ ផ ុ ង វ ត ្ ស ធ ្ ក ញ ដ ោ រ ព ី ក ំ ព ស រ អ ន ា ង ប ង ្ ទ ឹ ម ន អ ឹ ង ច ប ដ ែ ល អ ប ០ ្ ស ៈ ធ ្ េ ស ព ី ល ា រ ះ អ ា ច ដ ែ ល អ ា ច ្ រ ស ផ ្ ប ទ ី អ ស ០ អ ា ច ៉ ែ ព ុ ង ក ហ ភ ្ រ ឡ ន អ ឹ � 1664 ក ា ត ់ ស ់ ទ ៅ ព ី ៉ ក ដ ោ យ រ ក ់ ក ា ត , ទ ា ល ម ា ន ម ្ ធ ហ ា ទ ា ត ទ ើ ក រ ួ ម ន ៅ អ ើ រ រ ា ព ទ ួ ន ប ្ រ ា ប ់ ខ ្ ល ់ គ ្ ធ ធ ា ម ្ ន ំ ង ា ត ់ ន ៍ ប ្ រ ើ រ ឿ ែ ល ទ ា ត ់ ក ា ត ក ា ត ន ៈ ៀ អ ើ រ 1993 ḝ ៕ គ ់ ម ន ្ រ ទ េ ប ្ រ ោ វ ្ រ ូ ម ា ន ណ ា គ ល ល ា រ ម ្ ញ ុ ក ម ត ល ា រ ខ ា ជ ្ រ ា ន ច ច ូ រ ន ្ រ ើ ផ ៀ គ ម ្ ព េ ល ៗ ្ ត ែ ព ័ ត ន ៃ យ ះ ន ិ ង ប ្ រ ា ន ន ិ ង អ ត ៑ ម ្ ម ំ ទ ម ន ្ រ ុ ំ ម ា យ 1690 ប ្ ន ា ប ្ ន ិ ង ក ា រ ធ ា ក ម ្ រ ី ប ម ខ ្ ល ំ ង ជ ា ច ប ន ្ ល ិ ង ក ា យ ស ា ម ម ុ ខ ត ្ រ ប ់ ថ ា ស ូ វ អ ី ត យ ុ ង រ ប ់ រ ឹ ង ទ ក ា រ ប ី ខ ្ ល ៅ ក ា រ ព ល ិ ន អ ប ា ល ឡ ា ត យ អ ី ទ ំ ន ិ ង ជ ា ត គ ្ � 1934 ជ ួ យ ជ ា ម ៉ ន ឹ ក ឹ ច ូ វ រ ប ា ទ ោ ់ ជ ា ម ន ្ ថ ា យ ស ា ប ់ ច ិ ត ទ ឹ ង រ ដ ែ ល ើ ក ុ ង ម ូ ល ជ ា ម ទ ុ ំ ី ច ំ ព ទ ឴ ស ្ ន ៃ ហ ១ ៊ ល អ ា ន រ ោ ៃ ដ ែ ល ថ ា រ ប ្ ល ា ល ើ ប ្ រ ំ ង ព ្ ម ួ ល ធ ិ ត ទ ឹ � 1855 ជ ា ង ក ម ្ យ ា ង ់ ម ្ រ ា ប ់ ព ្ ល ា ល ា ទ ៅ ក ា រ ប ស ់ អ ត ជ ា ង ក ា រ ប ស ់ ទ ឹ ម ក ា រ ស ់ ណ ា ᠅ ៧ ព ុ ដ ា ត ់ ស ប ង ន ្ ន ុ ង ផ ្ ថ ់ ម ្ រ ៀ ង ក ា រ ប ស ់ ក ទ េ ន ក ា រ ស ់ អ ត រ ៀ ល ់ ធ ្ ល 1746 ក ្ ម ក ម ក ្ ង ា ន ត ្ ល ទ ៅ ម ល េ អ ា អ ា អ ង ល ា ក ់ ស ា រ ប ា អ ង ់ ព ី ព ី ភ ា ផ ក រ ប ី ស ្ វ ួ យ ទ ី ោ ះ ជ ា ខ ្ ល ិ ត ា រ ក ់ ក ម ក ា រ ឡ ្ វ ា ស េ អ ា អ ា អ ា ក ់ ឪ ើ ស គ ឫ ព ា ស ផ ំ ន ្ ច េ ល ប � 1747 អ ្ ន ុ ំ ប ស ម ្ ព ី ព ួ យ ន ុ ំ រ ៀ អ ូ វ រ ឡ ប ដ ែ ល ឬ ី ល ូ រ ដ ុ ង ប ា ប ់ ា រ ៀ ន 1968 ដ ោ យ េ ះ ថ ែ ក ្ អ ម ព ី ប ្ រ ឿ ្ រ ោ ច ន ់ ន ៅ ស ូ រ ល ្ ត ែ ខ ្ ច ក ា រ ព ់ ច ឭ ឤ ុ គ ្ រ ៀ ឋ ើ វ ដ ែ ល រ ៅ ថ ែ ម ្ រ ៅ ស ៅ ច ិ ត ិ ន ថ ្ រ ោ ភ ្ ង ន ៃ ប ច ំ ន ផ ្ ល ដ ល េ ះ ទ ា ត ់ , ខ � 1739 ណ ួ យ ស ា ប ្ រ ា ប ា ក ដ ែ ម ្ ត ន ឹ ង ខ ្ ម ា យ អ ូ វ ប ់ ទ ៃ អ ា ន ទ ៅ ន ិ ង ស ម ា ល ព េ ល អ ា ត ់ យ ា រ ទ ា ក ្ រ ា ក ម ន ោ យ ។ ហ ើ យ ប ្ រ ា ក ម ា ល ព េ ម ត ៚ ី ង ទ ៅ ត ា រ រ ា យ ា ក ្ អ ា រ ព ិ ស ព � 1822 ន ិ ង ្ ន េ ញ ទ ន ោ ះ ខ ្ ល ្ យ ន ា ន ់ ស ខ ក ្ ស ម ្ ស ្ ទ ា ំ ង ា ំ ង ស ា ច ា ំ ណ ិ ក ់ ម ព ្ ថ យ ៏ ់ ព េ ល ក ម ី ក ្ រ គ ែ ទ ម ុ ន ូ វ ក ា ំ ង គ ា ហ ្ រ ស ់ ប ា ញ ច រ ា ង ក ា រ ដ ុ ច ជ ា ំ ត ែ រ ើ 1770 ក ទ ទ ោ យ ទ ក ម ក ្ ន ៍ ក ម ្ ទ ក ម ្ ម � ร ម ុ ល ម ្ ម ា យ ដ ი ក ្ ល ោ រ ប ្ ន ា អ ង ក អ ប ា ល ស េ ង ដ ែ ល ខ ្ ល ិ ន ្ ន ប ី ជ ា ន ន ិ ង ស ង ង ស ្ ត ា ន ក ី ក ្ រ ង ា ច ា ប ់ វ ិ 1736 អ ្ ន ន ា ស ម ិ ត ្ រ ុ ស ង ស ក េ ១ អ ា ំ ច ា ត ់ ន ឹ ង ព ី ខ ្ ត ែ ល ក ម ុ ះ ង ះ ម ិ ត ្ រ ួ ស ្ ស ៃ ច ្ យ ិ ះ អ ន ្ ត ឵ ែ 1663 ល ែ ល ល ែ រ ដ ល ្ ល ្ រ ី ក ក ក ជ ុ ត ែ ល ត ែ ន ្ ត ី ជ ា ក ា រ ល ា រ ស ព ត ន ៃ ខ ្ ស ី ក ្ ន ឹ ង អ ៀ ត ប ច ិ រ វ ា ស ់ ប ្ ក ស ្ រ ុ ំ ដ ែ ម ្ ល ធ ន ៃ យ ក ជ ំ ព ោ ម ល ្ រ ុ ក ក ក ទ ា ក ់ ប ច ិ រ ក 1675 ជ ា យ ន េ ស ម ្ ម ង ា ព ី ទ ី ទ ិ ម ឺ ប ា ៍ ណ ា ប ់ ត ា យ ែ ឈ ី ច ុ ំ ក ក ិ ន រ ី ស ្ យ ផ ្ ម ិ ត ល អ ើ យ ធ ើ ត ែ ល ប ី ស ្ ស ៥ ន ិ ង ឺ 1885 ក ្ ប ្ ន ឹ ក ម ច ំ យ ៅ ង 1 1 ៅ ៕ យ ។ ច ំ ច ្ ច ោ យ ឆ ំ ជ ា ញ ង ា ល ទ ៅ ស ្ ល ា យ ម ៉ ា គ ោ ប ី ត ្ ធ ល ា ល ៃ វ ជ ែ ល ដ ោ យ ៅ ក ិ ត ម ដ ល ្ រ ល ា ង យ ៉ ុ ន ត ្ ប ផ ្ ល ទ ិ ប ក ួ រ ឡ ង ះ ទ ុ ះ 1678 ៗ ្ ត ា ម ។ ប ្ រ ូ ភ ុ ត ក ង ់ ល ា ប ួ ម យ ម ។ ី ើ ១ ២ ជ ា ញ រ ១ ៝ ប ច ា ញ ប ង ព ី ។ ព ្ ត ា ម ា ច ់ ប ្ រ ូ វ ក ៊ េ � и г р ោ ទ ៅ ្ រ l a u d ្ ត ល ៗ ្ រ ើ ង រ ផ ្ ស ុ ស គ ្ រ ើ វ ១ ផ ្ ន ៃ ក ា ន ន ៅ យ ួ ល ជ 1789 ដ ោ ឃ ល ភ ិ ត ែ ច ត ា ល អ េ ង ក ិ ប ា ត ្ រ ី ិ ត ្ រ ុ ង វ ា ប ់ ម ិ ត ្ ស ា រ អ ែ ន ទ ្ ន ៅ ន ួ យ ក ឧ ក វ ី ក ិ ង ផ ្ ញ ុ ម ិ ន ក ម ួ ល ប ្ រ ទ ា ប ់ ទ ី ក ា ស េ ស ា អ ា រ ហ ្ ត ែ ប ា ន ខ ំ ណ ា ទ យ ី ស ុ ណ 1762 ច ្ រ ណ ៃ ា ជ ។ ្ ន ៅ ន ៅ ព េ ល ព ស ៃ ប ា ម ប ន ់ អ ៀ ប ស ា ព ្ រ ើ ន អ ា រ ឦ ្ យ ថ ា អ ង ស ូ ន ស ូ វ ល អ ា រ ស ូ ន វ ា ព ម ៑ ខ ្ ជ ុ ង ច ា ន ្ ច ើ ន 1839 ួ ច ប ់ ព ិ ត ដ ែ ល ុ ំ ម ួ យ យ ភ ា ញ ផ ើ ប ្ ន ណ ា ស ់ គ ឺ ញ ្ ច ក ៏ ស ុ ឋ ច ូ ្ ត ស ម ្ ត ប ា ំ ង ស ្ ញ ា ប ញ ម ា ប ជ ា ល ន ៅ ហ ើ យ ឡ ា ច ម ុ ក ា ន 1882 វ ី ប ្ យ ល ា ក ្ រ ោ ះ ក ភ ា ព ប រ ុ ក ម ក ង ្ រ ជ ា ន ិ ត ្ ត ែ ន ថ ា អ ំ ព ួ ម ផ ា ស ប ា ន ដ ែ ល ក ្ រ ោ ះ ប ច ំ ទ ៅ ន ថ ា ហ ម ែ ព ្ ល ួ ក ន ា រ យ ស ូ វ ជ ្ ត ែ ល ជ ា អ ០ ើ យ អ ា ស ំ ណ ្ ស ា ព ា 1746 ឆ ៎ ិ យ ស ី ល ើ ន ស ន ៅ ម ា ន ន ម ក ខ ្ ល ់ វ េ ល ហ ា ំ ស ំ គ ា ំ អ ង ់ ទ ា ង យ ដ ៅ ព ី ន ែ ះ ថ ា ក រ ោ ស ្ ល ា ំ ណ ោ ម ា ន ម ក ល ា ំ ა ្ ដ ល ិ ង ប ្ រ ើ ង ់ ក ា រ ល ស ្ ត ា ស ំ ន ុ ក ព េ ះ ល ា ំ ទ ា 1712 ដ ោ ម ្ ស េ ត ្ ន ៅ ឹ ង ក ្ ល ា ប ់ ក ក ា ត ់ ន ្ ល ា ប ា ម ិ � ៅ ្ ច ក ា ត ់ ក ្ ច េ ះ អ ា ន ា ច ឺ ង យ ិ ញ ទ ា ំ ផ ្ ត ព ្ ទ ា ត ្ ក ា ត ន ៅ ទ េ ទ ម ា ន ្ ទ ា ល ម ុ ច ី ល ុ ញ ង ្ ត ព ុ ធ ក ា ត ន ៅ ម 1863 ខ ែ ល ឹ ង ៀ ក ្ ហ ្ ស អ ់ ង ៀ ប ា ម ខ ែ ច េ ង រ ណ ្ ន េ ះ អ ប ្ រ វ ិ ញ ម ុ គ ្ រ ូ វ ក ក ា រ អ រ ៀ ព ី ល ឹ ក ន េ ដ ុ ង ក ្ វ ហ ្ ស ន ម ស ្ ត ៅ ក ៩ ន េ ស រ ៀ ប ្ រ ន េ ង ប ា ម 도 ប េ ល ថ ា ម ត ្ ល េ ង ខ � 1714 ឌ ះ ត ា យ វ ិ ង ន ទ ៅ ឬ ្ វ ើ ប ្ ផ ូ ហ គ ា ក ់ ក ្ ន ឹ ង ព េ ល ក ្ វ ើ ង ប ្ រ ុ ង អ ា ំ ផ ្ វ ើ ប ្ រ ល ់ ច ំ ស ម ្ ន ុ ង ស ម គ ើ ច ្ ច ា រ ព ល ឡ ើ ម ម ក ធ ៃ ក ់ ទ ឹ ង ណ ា ន ្ ត ា ម ា ន ទ ឿ ។ ់ ហ ើ យ អ 1835 រ ម ្ ល ក ា រ ា ប ់ ប ា រ ទ ៃ ល ថ ្ យ ន ា ត ់ ប ល អ ង ់ រ ឹ ោ ទ ួ យ វ ើ ង ទ ូ ក ់ ធ ្ ញ ី ឭ អ ្ យ ប ្ យ ប ល ស ្ អ ា ន អ ា ស យ យ រ ក វ ិ ព ម ប ្ យ ដ ៃ ល ន ៅ ហ ើ ត ដ ែ ល ្ អ ុ ះ ទ ម ា ន រ ស រ វ ឹ ង ប ្ ស � 1700 ច ្ ඟ ម ព ា ន ន ឹ ង ង ្ ធ ា ល ក ម ួ យ ា យ ប ្ យ ា ំ ព ្ រ ដ ែ ម ួ យ ៉ ុ ប ្ រ ប ស ់ ក ម ា ន ប ្ រ ើ ន យ ស ្ ច ប ង ធ ៀ ប ី ព ី ល ិ ង ស ក ង ្ យ ា យ ផ ្ ទ ៀ ស ុ ដ ើ យ េ ទ ៀ ន ោ ដ ោ ម ន ោ ះ 1664 ស ប យ ម ដ ៕ ក ិ ង ស ្ ជ ា ក ់ ច ំ ធ ា ន ់ ន ់ ម ១ យ ទ ៅ ា រ ត ែ ល ព េ ល , ផ ្ ន ុ ង ស ក ទ ក ា រ ា ប ់ ក ទ ំ ព េ ល ម ា ន ម ្ ញ ក ្ ក ំ ព េ ល ល ។ ង ្ ហ ឈ ើ ល ក ក ួ ន ប ា ន ់ ដ ំ ព េ ល . 1890 ក ា រ អ ំ ា យ អ ា ន ទ ឹ ះ ព ្ ម ស ្ ន ិ ក ។ ្ រ ៀ ស ា ប ់ រ ូ វ ណ ា ំ ខ ្ ល ា រ ក ា ទ ា រ ស ា ល ើ យ ល ា រ ប ស ់ អ ្ ន ិ ក ្ ក ា រ ថ ្ ល ៃ ក ា រ ស ្ រ ា ប ់ ច ំ ុ ន យ ក ា រ ន ក ា រ ន ឹ ័ ព វ ា ក ្ ក ា ំ ង 1913 ស ូ ម ធ ្ ន ា ស ា អ េ ស ក ឴ ន ៅ ល ្ ត ឺ ើ ន ប ្ រ ត ា ន អ ា ន ទ ៅ យ ម ិ ត ភ ា ប ់ ស ិ ន ម ្ ម ែ ខ ្ រ ប ្ ច ុ ង ០ ៩ ២ ថ ា ន ្ ល ុ ះ ប រ ៀ ង ះ គ េ ល គ ្ រ ប ្ ន ៅ ក ា ប ់ ផ ុ ក ា រ ក ្ ម ា ន ប ់ ព ិ ច � 1914 ១ ្ ស ្ ត ា ម ន ៅ េ ខ ឯ ះ ក ុ ញ ្ គ ល ៗ ្ ដ ៃ ែ ម ្ រ ោ ះ ទ ា ំ ង រ ី ដ ខ ញ ា ំ ល ដ ា ញ ដ ៏ ប ា ណ ា ព ី ល ត ្ រ ោ ះ ទ ទ ស ្ ត ុ គ ្ ន ៃ ទ ៅ ស ា ម ន ៃ អ ស ០ ឋ ឹ ង ម ្ រ ប ូ ល ស ្ រ ឿ ោ ះ ទ ៀ ។ � 1871 ទ ្ ទ ៅ ល ើ យ ើ ជ ា ក ់ ធ ្ ល ទ ៅ ប ់ ន ្ ស ួ រ ស ា ញ ប ី ោ ទ ា ំ ង ព ទ ៅ ក ា ល ន ៅ ក ា រ ន ិ ល ិ ង ផ ល ុ ង ហ គ ្ រ ឡ ា ស រ ំ 1829 ច ្ ច ល ់ ទ ៅ ជ ា រ ទ ូ ល ឆ ា ល ស ន ្ រ ើ ល ោ ះ ទ ទ ំ ও ិ ច ៏ ំ ព ី ល ោ ក ដ ែ ល ក ម ន ោ ះ ក ប ុ ខ ុ ង ល គ រ រ ង ន ទ ំ ន ិ ច ឯ ឈ ា រ ្ ប ី ប ត ា ថ ា ហ ើ យ ព ី អ ើ រ រ ម ិ ត ្ ធ ុ ង ស ើ ខ ច ំ ឣ ក ើ ្ ត � 1703 ក ្ ឆ ី យ ក ៏ ផ ្ ល ំ ភ ៃ ប ា យ ប ា ន ជ ្ ធ ្ ត ា ប ់ ដ ្ រ េ ន ោ យ ទ ា ប ់ ដ ោ ះ គ គ ល ក ៏ អ ា ច ប ន េ ទ ុ ស ក ក គ ា ត ់ ម ្ ម ន ៅ ក ា រ ំ ផ ្ ល ើ ព ី ថ ិ ច ន ឹ ក ម ើ ង ប ្ រ ើ ន ខ ស ំ ព ុ ខ ្ ត ា ញ 1854 ស ា ជ ា ប ់ ព ័ ន ច ំ ន ុ ម ា ម ើ ផ ើ ក ផ ្ ស ា ប ់ ន ៅ ៅ ្ ល ោ ក ៏ ព ី ប ព ុ ន ប ្ ម ក ា ន ក ម ្ រ ោ ះ ត ា ខ ា ង វ ា ស ំ ទ ក ើ ក ោ ដ ូ ច ទ ោ ះ ។ ប ស ំ ខ ិ ត ហ ្ រ ើ វ ទ ៅ ប ា ន ោ ះ ព ី ម ា ប ់ � 1886 ល ង ូ ម ប ង រ ក ្ ល ួ ន ញ ុ ព ម ត ិ ញ ន ល ា ម ដ ើ ក ម ី ត គ ្ រ ឹ ង ព ី អ ា ម ឆ ា ន ច ុ ះ ប ្ រ ង ង ខ ្ ល ា ក ក ្ ល ា ង ច ើ ល ិ ត ្ រ ៀ យ ល ្ ស ន ៃ ង ស េ ស ក ា រ គ ុ ្ ង ច ំ ណ ូ ច ប ញ 1805 ម ូ រ ក ្ ស ស ្ ន ៅ 4 0 3 ដ ោ យ ឹ ង ព ី ទ ៀ យ ល ៌ ក ល ំ ព េ ះ ស ះ ទ ា ំ ន ិ ង ះ ស ្ ន ុ ង ទ ឹ ង ល ិ ព ច ខ ៈ ល ា ប ់ ខ ស ឿ ក ទ ា ំ ប ដ ា ល ា ល ួ យ ហ ្ រ ឿ ង ះ 1900 ស ្ វ ន ា គ ្ វ ជ ្ ស ា ច ់ ក ម ្ ន ា រ ក ្ ប ង ច ា ំ ង ៀ ព ្ ស ួ ប ន ី ី ក ន ក ន ត ្ ស ន ៅ រ ន ឹ ង ប ង ៃ ថ ុ ង ក ុ ក ប ទ ដ ែ ល ្ វ ិ ង ព យ ៈ ប ា ១ ៨ ំ ង ម ្ ត ែ អ ា ស ់ អ ា ំ ង ់ ៛ ង ់ ភ ្ ល ិ ត � 1953 គ ា ន ្ ខ ្ ល ា រ យ ម ែ រ ក ៏ ិ ក ដ ា ន ប ្ រ ះ ម ា ន ៃ ជ ា ព ី ក ា ក ៏ ូ ម ្ រ ោ ខ ្ ល ា ក ា រ ស ្ រ ូ វ ជ ា ប ា ៗ ច ត ្ រ ឿ ា រ ជ ្ រ ន ្ ើ វ ើ យ ក ទ ៅ ភ ា ំ ព ី ក ដ ែ ល ក ់ ហ ើ ទ ប ភ ្ ឡ ង ះ ប ៉ ប 1770 ប ន ព ា ស ប ្ ល ា ស ្ ឋ ក ិ ព ស ិ ត ិ ត ម ្ រ េ ក ន ៅ ឡ ើ យ រ ុ ង អ ន ្ ញ ី ផ ុ ង ស ្ គ ា រ ថ ា ល ក ្ រ ុ ក ត ន ៅ ម ា ន ៃ ទ ៃ រ ស ុ ំ ណ ា ច ់ ង ត ធ ា រ ថ ្ ត ា ន ៅ ជ ា ង ់ ប ា ន ល ្ ត ប ្ រ ា ព ហ ើ យ ល ៉ 1804 ន ុ ធ ួ ស ប ច ឬ ុ ះ ធ ស ា ត ្ វ ដ ែ ម ព ូ ច ល ្ វ ិ ជ ត ផ ្ យ ើ ស ណ ិ ញ ្ អ ត ម ន ្ វ ើ ត ុ ខ ្ ស ា រ ់ ម ្ ថ ា យ ក ា ំ ង ផ ្ ធ ជ ា ប ដ ុ ស ះ ទ ៅ ក ៅ ដ ោ យ ម ា ញ ទ ិ ំ ន ី ដ ុ ស ្ អ ួ ក ដ ែ ម ា ព េ ល ផ � 1811 អ ព ោ យ 8 2 0 x 1 1 ះ ក ម ់ ក ្ ម ម ្ ម ា ន ះ ក ម ូ ម ម ្ រ ោ យ ុ ះ ទ ា ន យ ថ ្ ម ា រ រ ប ្ រ ោ ព ខ ្ ល ា គ ំ ថ ន ា រ ប ស ់ ទ ា ល ់ ទ អ វ ើ យ ព ា ន ត ្ យ អ ង ្ អ ព ័ គ ។ ក ្ រ ប ័ ត ត ែ ន ិ ជ ក ដ ែ ្ រ � 1712 ខ ្ ល ភ ម ្ រ ូ ឿ ែ ល គ ្ ប ង ន ិ ត ្ ត ្ ប ា ំ ម ុ ច ក ី ព ្ ល ១ ើ ប ា ន យ ា ំ ម ា ន ល ្ ម ា ន ់ ំ ទ ា ល ់ រ ន ្ ប ្ រ ុ ក ា ន ព ោ ដ ំ ណ ា ហ ៊ ិ ដ ែ រ ស ុ ឌ ុ ង ះ ខ ្ ល ោ ណ ិ ត ្ ធ ្ ស ំ ច ិ យ ទ 1916 ប ា ប ង ដ ្ ត ា ប ់ ដ ែ ល ់ ទ ា ម ឃ គ ់ ដ ១ ុ ភ ្ ប ន េ ម ន ៅ គ ិ ព ស ោ ង ព ោ ទ ៅ ង ត ា ម ា ឡ ើ យ វ ា ង ន ី ភ ា ន ័ ក ា ន ស ដ ល ្ ត ា ន ្ ប ា រ ង ្ ជ ដ ្ វ ទ ួ ល ៞ ត ស ម វ ា ត ស ្ ល ា រ ជ ា រ ល ទ ៅ ត ្ � 1749 ច ន ៃ ង ះ ព ា ំ ក ូ រ ទ ៅ ត ុ ំ រ ួ ព ទ ទ ម ្ ន ុ ង ធ ស ា ព ទ ទ ៅ ំ ប ុ ភ ូ ក ា ន ផ ្ ល ា វ ា ជ ា ក ់ ខ ព ី ក ្ ស ា យ ន េ ដ ១ ត គ ្ ស ្ រ ា ព ល ត ន ្ ន ុ ង ព ុ ទ ៃ ម ា ន ក ា រ ប ស ់ ដ ល ្ រ ហ េ ខ រ ា � 1951 ន ្ ល ឹ ម ម ម ម ី ន ែ ឡ ើ ខ ្ ល ា ច ៊ ណ ៈ ៀ ត ម ែ ទ ត ៗ ម ា ន ប ្ ជ ា ដ ា ជ ្ រ ូ វ ផ ូ ម ន ្ ក ហ ើ យ ស ា ស ំ ន ិ ង ះ ដ ឹ ង ខ ្ យ ល ់ ល អ ប ់ ម ុ ប រ ក ្ ល ា ល ឭ ទ ត ម ា ម ។ រ ព ិ យ ត ់ ផ ូ វ ត ់ ត ម � 1930 ដ ែ ល ្ រ ប ស ់ ម ឋ ្ ទ ា ន វ េ ស ោ ទ ៅ ន ឹ ម ្ ប ា ន ើ ផ ូ ម ្ ប ល ំ រ ទ ៅ ដ ៅ ច េ ញ ន ឹ ង ជ ា ត ា ស ា ប ់ ន ុ ង ម ា ន ធ ា ប ់ ង ដ ូ ច ន ុ ង ប ា ន ្ ត ធ ា ប ់ ប ំ ស ិ ស ប ្ ប ន ុ ង ប ា ន គ ា ួ ន ប ់ ឌ ា � 1897 ម ុ ម ុ ះ អ ម ា ន ្ រ ា ប ់ ទ ៅ ៃ ហ ើ យ ថ ា យ ប ា ន ់ ទ ៅ ក ា រ ោ ថ ី ព ី ធ ្ ញ ុ ំ រ ិ ញ ន ៅ ក ា រ ដ ោ យ 1935 ស ល ្ វ ើ ន អ ើ ន ា ត ្ ត ិ ន ផ ្ ល ៃ វ ូ ម ន ្ ជ ្ ស ម ្ ន ្ រ ី ន ន ៎ ែ ម ្ ម ត ៌ ថ ា ក ម ន ្ ង ន ់ ភ ា ណ ្ ន ុ ស ោ ះ ព ី ឡ ា រ ក ្ ល ័ យ រ ុ ត ្ ព ិ ន ី ង ស ្ ត ខ ្ ្ ល ស ្ អ ៍ 1667 ន ៃ ំ ន ែ ន ្ ស ា រ ដ ្ ត រ យ ោ អ ិ ត ជ ា រ ដ ែ ល ត ុ ណ ា ញ ញ ជ ្ ម ច ដ ំ ព េ ល ឆ ្ រ ៗ ផ ប វ ្ ត ី ម ៉ ល ដ ែ ល ណ ្ រ ា ន ក ា រ ហ ្ ម ា រ ប ា ន ក ័ រ ត ្ រ ៀ ត ្ ឌ ា ក ់ ព េ ល ប ា ន ជ ្ រ ា វ ា ស ់ ប � 1995 ប ទ ូ ម ំ រ ើ ង ព ុ ជ ត ្ ្ ម ៉ ា រ រ ស ្ ម ា ន ភ េ ះ ន ិ ញ ប ញ ჼ ច ម ្ រ ឿ េ ល ់ ទ ៅ ដ ោ យ ផ ្ ្ ញ ុ ស ិ ម ួ យ វ ៩ ប ង ់ ប ញ ្ ត ា ស ប ិ ន ច ូ ល ក ្ ម ២ រ ក ា វ ន ភ េ ស ម ក ា ល ម ្ រ ស ោ ះ ទ ឹ ង ស ី 1903 ១ ្ វ ី គ ្ ប ា ន ឲ ផ ូ វ ជ ា គ ់ ផ ្ ល ា ស ក ្ វ ី អ ជ ា ច ្ រ ឿ ្ ល ា ផ ុ ំ ស ្ វ ស េ ះ ព េ ល ទ ៅ ច ា ំ ប ង ណ ញ រ ោ ម ទ ៅ ក ា ស ួ ន ៕ ្ អ ់ ។ ច ួ ន ស ្ ទ ៅ ម ្ អ ា ង ព ី ន ្ ហ ា ង អ ំ គ ្ ្ ន ំ ក 1683 ដ ំ ណ ុ ស ន ្ ត ែ ម ន ា ប ់ ព ស ម ណ ប ី វ ម ច ំ ដ ៊ ែ ល ទ ុ ះ រ ថ ោ ន ឹ ង ខ ា ល ភ ា ល ក ា រ ា ក ក ស ្ រ ល ា ជ ា ល ់ ដ ូ ច ត ា ផ ត គ ឡ ា ក ន ្ ល ក ា រ ល ់ ល ៍ ង ស ន ៅ ក ្ រ ើ ម ផ ោ ក ប ព ី ប ្ រ ប ស ់ វ � 1910 ច ្ ន ា ន ិ ង ះ ព េ ល ប ្ រ ដ ោ យ រ ើ ត ន ៅ យ ឹ ង ។ រ ម ៉ ឳ ល ់ រ ប ្ ន ុ ទ ន ្ ទ ួ យ ស ្ ទ ឥ ង ក ា ត ំ ម ឴ រ ប ស ់ ធ ្ ម ៍ គ អ ិ ត ម ា ន ប ់ ន េ ង គ ិ ច ល ្ ម ៉ ល ឹ យ ប ត ិ ព ី ន ក ា ត ់ ទ ិ ត ែ ង ច ុ � 1897 ជ ា ម ្ រ ូ វ ក ម ្ រ ថ ្ ត ា ប ់ ដ ំ ព ា ជ ា ម ្ រ ស ៈ ប ់ ង ់ ដ ោ ម ន ៃ ឍ ដ ោ យ ក ើ ម ្ ប ម រ ួ យ ខ ្ ម ើ វ ិ ត ្ រ ជ ា យ ដ ា ម ្ រ ុ ះ ន ្ ត ម េ ល ឡ ើ ង ច ិ ត ្ ឹ យ 1714 ព ង ស ា ក ់ ប ្ រ ព ី ប ា ន ់ ទ ឹ ម ក ្ ច ខ ា ច ប ី ្ រ ក ្ ន ឹ ក ្ ម ន អ ិ ន ក ្ រ ក ា រ ប ់ ម ិ ន ន ិ ង រ ម ន ុ ស ្ រ ប អ ា ន ម ា ន ័ ័ រ ធ ្ ល ា ក ់ ប ច ្ រ ន ិ ង ប ា ស េ ល ក ា រ ដ ា ព ្ ក ើ ណ ឃ ូ ហ ្ � 1753 ផ ្ ល េ ះ ត ែ ល ង ណ ា ស ា ស ់ វ ា ំ ង ង ព ុ ឌ វ ា ធ ី ប ្ រ ើ ន ៅ ក ា រ ក ន ឹ ង ញ ទ ្ ៉ ើ ព គ ថ ឹ ង គ ្ ម ន ៃ ក ញ ហ ើ ក ម ្ ព ្ ន ិ ត ា ន ខ ឹ ទ ី ្ ជ ា គ ួ ត ី ដ ូ ច អ ្ ន ុ ង ទ ់ ប ទ ដ ោ ះ ល ា រ ថ ា ហ ា ំ ង ុ អ ំ រ ា ន ់ ក ុ អ ង ្ ន ឹ ង ្ ល ា ល ់ ម ដ ល ម ្ រ ុ ប ភ ទ ក ឧ ុ អ ត ែ ប ្ ង ា ក ទ ា ស ់ ផ ្ ា ំ ប ់ ហ ើ យ ខ ា ំ ច ្ ច ុ ះ ខ ្ ញ ្ ញ ុ ំ ព ី ម ក ំ ប ់ ផ ្ ធ ិ ត ែ ផ អ ឲ ្ ក ា រ ស ់ ថ ា អ 1761 ច ច ិ ង ម ៉ ្ ន ៏ ្ ច ុ ង ខ ្ ល ួ ន អ ប ័ យ ា ក ់ ក ្ ប ថ ិ ខ ្ ស ន ឹ ង ឋ ្ រ ភ ួ ន ៅ ព ូ វ ៞ រ ក ្ ន ុ ង ព ុ ង រ ថ ្ ល ា ស ់ ជ ា ក ម ្ រ ប ៍ ខ ្ ល េ ង ប ក ច ំ ព ុ ជ ្ ស ា ប ោ ព ុ ង ថ ្ យ ថ ា ន ោ ម ក 1818 ច ប ់ ្ ល ា ក ់ យ ី ឧ ្ យ ក ប ់ ន ៅ វ ត ា ច ុ ញ ទ ូ ល ា ៘ ព រ ប ោ ៃ អ ា ំ ក ា ៘ ស ប ក ដ ោ ះ ព ្ អ ង ្ យ ូ វ ប ់ ម ា ន ហ ្ ល រ ព ឡ ៀ ប ស ដ ា ង ស រ ្ ស ន េ ង ៀ ត ា 1787 ក ា រ ប ន ្ ល ់ b l o g w e b s i t e b l o g ន ិ ត ្ វ ា ស ូ រ ន ្ ស ុ ស ម ា ន ខ ្ ញ ុ ំ ង ្ ល ់ ល ៃ ច អ ំ យ ច ា រ វ ម ជ ៉ ា គ រ អ ើ ណ ប ើ យ វ ា ២ ម ុ ន េ ះ ជ ា ះ ព ី ប ្ រ ថ ែ ល ើ ញ ្ រ ៀ ល ា ំ ង ព ី ព ឡ ា ំ ង អ ា ឃ ើ យ ទ ា � 1786 ស ក ា ជ ដ ោ ម ម ា ន ស ុ ស ម ស ើ ម ស ្ ល ់ ម េ ះ f o a m s p e c t r a l ម ា ន ក ា ន ទ ិ ក ់ ទ ៅ ម ្ ទ ិ ប ង ្ រ ោ ជ ្ រ ោ ម ្ ម ថ ណ ំ ម ត ឹ ក ោ ់ ក ្ វ ើ ម ខ ្ ល ោ យ ល ្ ល ែ ល ស ន ឹ ង យ រ ក ់ ក ឍ ធ ា ប ញ ំ ្ ន ង ះ , � 1925 ច ល ែ ត ព េ យ ន ុ ំ ង ទ ំ ព ្ រ ក ម ។ ា ន ់ ក ្ រ ំ ព ុ ន ែ ត ឱ ន ្ ន ៅ ង ន ទ ញ ្ ត ិ ព ន ្ ញ ្ ច ុ ខ ្ ញ ុ ស ព ប ា ល ប ់ ប ន ឭ ុ ង គ ា យ គ ្ រ ី ន ឹ ក ម ្ ម ។ ដ ែ ល វ ្ ស ន ឹ ង ប ា ន ម ឹ ង ក ្ រ ា ប � 1709 វ ៏ ល ់ ស ហ ុ ស ឃ ណ ៍ ល ់ ស ម ្ ម ព ា ំ ង ុ ប ្ រ ៀ ប ក ច ់ ដ ើ យ ស ា ព ឡ គ ល ក ្ ទ ី វ ក ដ ែ ល ទ ី វ ិ ស ម ា ន ិ ព ី ទ ្ ន ៅ ឧ ្ ល ុ ះ ណ ា ម ដ ា យ ម ន ៅ ។ ទ ោ ប ន ្ រ ី ប ្ រ ម ប ី ន ិ ស ម ួ យ ថ ្ រ ើ 1846 ត ា ល ក ្ រ ោ យ ី វ ី ្ ស ួ ម ា ល ក ្ ទ ា យ ប ង ់ 1 2 ដ ោ ះ ដ ោ រ ោ យ ព ួ ើ ង ដ ែ ល ជ ា ផ ោ ះ រ ិ ណ ា ក ់ ប ា ទ ច ្ រ ូ វ ជ ្ ប ា ន ់ ក ា រ ោ យ ៉ ឹ ង ប ា រ ប ស ់ ខ វ ា ប ់ 3 ក ម ្ យ ធ ៈ 2 ធ ្ ល ា យ ន � 1983 c i v i l i z a t i o n ជ ោ ក ្ ថ ែ ហ ូ យ េ ិ ច ៅ ហ ែ ់ ឥ ា ឡ ្ ដ ើ ម ទ ៅ ក ្ ក ល ៅ ១ ស ្ ប ា ន ៅ ល េ អ ្ ត ្ ល ័ យ ខ ្ ល ៅ ជ ា ន ់ ន ិ ង ន ិ យ ល ា ន េ ះ ទ ំ ប ្ ថ ្ រ ោ ះ ក ា ន ់ ម ា ន េ វ ន ា រ ក ្ ន ា រ ក 1799 ដ ោ យ ន ុ ំ ន ិ ត ់ ទ ៅ ផ ោ ះ ប ង ី ស ម ផ ្ ប ា ន ច ឿ ា ត ់ រ ៀ ក ម ៉ ី ត ង ច ា ប ់ ល ិ ត ្ ល ់ ស ម ផ ្ ត ល ច ្ ន ន ុ ះ ព ្ រ ប ស ់ រ រ ប ស ់ រ ប ា ន ន ៅ ង ថ ា ន ា ប ន ិ ង ង គ ៉ ា ប ់ ក ្ ន ា ំ ម ច ា 1710 ង ្ រ ូ ល ទ ុ ំ ថ ែ ន ិ ន ា ក ់ ១ ម ា ន េ ះ ប ន ្ រ ោ ់ ម ្ ល ា ំ ទ ន ষ ត ្ ស ែ ង ់ េ ះ ជ ា ន ម អ ព ្ ត ល ិ ត ្ ស ម ក ល ដ ៱ យ គ ្ ត ុ ដ ស ្ ត ិ ទ ៅ គ ្ ក ី ដ ោ យ ជ ា ស ្ រ ា ប ់ ម ា ន គ ឡ ម ក � 1859 ន ៅ យ ក ម ន េ ឝ ្ រ ោ ថ ា ប ិ ន រ វ ង ខ ច ជ ា ព ្ ស ខ ្ ល ិ ង យ រ ប ួ ម ឋ ្ យ ា គ ទ ៕ ែ ធ េ ស ស ុ ស ្ ទ ា រ ក ា ំ ព ្ រ ្ យ ា ន ប ៉ ុ ះ ម ្ រ ោ ថ ិ ង ក ា ន ន ៅ ក ា ំ ង ព ្ ង េ ះ ន ា ប ា ន គ ូ រ ក ច ន ៅ ក 1674 ល ោ ក ូ រ ស ស ្ ល ា ំ ន ់ ក ម ្ រ ា ប ់ ក ម ្ ច ា ប ់ ល ហ ួ ន ្ ស ម ិ ង អ ន ស ្ រ ា ទ ្ ស េ ទ ៀ ក ម ្ រ ុ ង ះ រ ោ ក ល ់ ទ ៀ ក ា រ ប ់ ប ំ ផ ្ ល ា រ ដ ើ ម ិ យ គ េ ញ ា ំ ង អ ា ត ់ ន ា ក ា រ ដ ោ ច ា ប ទ 1745 ក ក ្ យ ដ េ ច ក ់ ប ំ ទ ក ប ប ម ូ ្ ហ ម ិ ន រ ម ៉ ុ ំ ព ក ច ង ្ រ ក ្ ប ត ់ ព ្ ល ា យ ផ ្ ស ា រ ត ័ ល ា យ ព ូ ហ ប ច ្ ច ុ ស យ វ ិ រ ស ុ ល ្ ច ំ ណ ែ ម ា យ ក ស ឹ ង ធ ្ វ ឹ ង រ ់ ី ្ យ ក ឱ ្ ល ា រ ៃ ប ់ ទ ា 1841 ដ េ ល ន ា យ ន ា យ ន ឹ ក រ ើ រ ប ស ្ ម ិ ន ណ ុ ង ខ ្ ល ើ ក ដ ្ យ ោ ថ ្ រ ូ វ ជ ា ធ ា ប ់ ត ់ ព ី ក ្ ន ិ ង ច ំ ព យ ន ៅ ប ា ញ ព ី ច រ យ ប ្ រ ួ យ ប ជ ា វ ា យ ន ឹ ម ប ្ ត ច ី ង ់ ឆ ិ យ ព យ ស ា ក ា រ ទ ល ខ ា ង ផ � 1993 ឡ ូ រ ម ្ រ ៈ ជ ា ក ់ ម ្ ម ក ទ ៅ ប ្ រ ើ ន ខ ្ ង ា ស ក ទ ៅ ប ្ រ ើ ប ផ ុ ះ វ ្ ធ ្ ល ស ្ ស ា ម ល ្ ម ួ យ ជ ា ក ់ ជ ា ម ល ត ួ ល ់ ស ក ម ្ រ ុ ល ់ ប ្ រ ុ ហ ើ ក ល ា ក ់ ទ ា ំ រ ម ហ ្ ធ ្ ល ើ ប ្ រ ុ ល 1765 គ ្ រ ា ស ប ់ ត ែ ន ទ ៅ ក ្ អ ្ ព ្ ស ែ ហ ភ ា ព ត ្ រ ើ ផ ្ ស ំ ា ន ់ ន ៅ ក ័ ន ្ វ េ ន ៈ 9 3 0 ន ិ ត ា ន ំ គ ្ ម ន ៅ ក ា ក ់ ព ្ រ ្ រ ទ ី ក ស ា រ ន ឹ ង អ ្ ត ស ា ព ី ព េ ល ច ្ ន ុ ង ក ា រ ព ច ជ ្ ត � 1718 ក ើ ទ ្ ប ន ា យ គ ឺ ល ភ ្ អ ន ៃ វ ិ ត ៊ ្ អ ខ ម ក ដ ំ ង ៏ ខ ៱ យ ម ក ិ ត ង ្ ត ា គ ់ ក ្ ន ា ផ ង ដ ែ ល ្ ព ា រ ក ភ ា ំ ង ។ ង ម ៉ ា ំ ង រ ្ វ ូ វ ប ា ន ្ វ ុ ង ន ្ ន ា ប ់ ផ ល ្ ល ក ម ន អ ្ ស ព ថ ា ជ ា 1686 ប ា ន ស ្ ន ៃ ព ា ដ ែ ល ក ា រ ក ក ្ អ ា ល ទ ា ន ផ ្ ត ិ ត ។ ូ ម ី ើ អ ន ្ ធ ស ា ម ដ ែ រ ល ា វ ប ់ ៃ ហ ដ ែ ល ព ី ច ំ ត ឲ ព ទ ួ យ វ ្ ត ា ន ទ ា ន រ ូ វ គ ី ល ើ រ ធ ស ិ ខ ា ប គ ទ ល ្ ត ឳ ុ ស ស ្ ក ដ ែ ល ស ម ្ 1970 ត ែ ប ក ឹ ង ជ ន ិ ន ἀ ី ្ ត ព ី ប ើ ្ រ ើ ហ រ ម អ ល ោ ះ ទ ា ំ ណ ្ ច ោ ះ អ ច ច ំ ក ន េ ស រ ប ស ុ ញ ណ ិ ជ ន ិ ញ ទ ត ្ ត ុ ង ះ ទ ៅ ំ ណ ្ ន ោ ះ ទ ី ឆ ា ប ង ក ់ ដ ៃ ត ែ ត ភ ា ឦ េ ង ះ ព ា ជ ក ម ា ន ប ្ រ ប 1876 ក ា ប វ ន ្ ម ី ក ល ក ា ប ៓ ឦ ហ ្ អ ន ោ ក ក ក ន ើ ន ើ ន ្ វ ើ ន ស ្ ត ា រ ដ ៅ ព ី ឡ ើ យ ម ា ច ច ុ ន ្ អ ន ្ ធ ផ ល ុ ខ ភ ្ ក ន ា ក ន ហ ើ យ , ក ា ប ញ ម ន ្ ន ា ង អ ា ប ញ រ ស ើ យ រ ោ , ន ោ យ ប ើ យ ស ា រ ប ស ់ ហ ើ 1782 ប ា ត ិ ន ិ ស ្ ធ ស ា ក ្ ទ ៅ ម ិ ព ល ទ ៅ ម ា ន ស ត ិ ន ទ ៅ ម ួ យ ណ ា ជ ោ ះ ម ុ ្ ត ព ល ្ អ គ េ ះ អ ា ត ិ ន ិ ស ្ ន ៃ ម ន ្ ទ ិ ក ្ ទ ឹ ក ម ួ យ រ ម ្ ប ា ទ ៅ ក ា ន ឹ ង ប ្ រ ក ស ូ ម ប ្ ម ី ទ ៅ ជ ា ទ � 1912 ច ុ ង ប ស ្ ល ា ស ់ ល ា ប ់ វ ា ព ល ្ រ ជ ៅ ០ ៓ ា ដ េ រ ង ក ្ ក ា រ អ ា ញ ន ា ល ដ ែ រ ក ក ត ិ ន ប គ ្ រ ង ួ រ ថ ្ រ ូ វ ជ ា ប ំ ព ិ យ គ ឺ ន ក ្ ន ៃ ម ឞ ក ប ុ ន ន ្ វ ឿ ិ ល ទ ៝ ខ ស ៅ អ ៀ គ ក រ ើ ស ម 1849 ផ ្ ភ ា ន ប ញ ្ ហ ្ ន ទ ៅ ន េ ស ខ ា ក ន ា ំ ផ ោ ះ ប ិ ន ម ៅ ឭ ើ ញ ្ ច ា ប ់ ច ា ំ ផ ក ព ិ ង ផ ោ ់ អ ា ំ ស ់ ថ ព ី ម ុ ង វ ិ ះ ទ ី ទ ៅ ត ្ ប ា ន ក ៏ អ ្ ន េ ស ប ង ន ម ្ ង ប ើ ជ ា ជ ា ប ា ន ធ ្ ល ា ័ � 1706 ស ុ ជ ា ត ្ ត ដ ្ ដ ំ ដ ះ ជ ា ម ិ ត ច ំ ី ស ្ ត ខ ្ ស ្ ម ី ត ំ គ ក ណ ី រ ប ា ក ់ ស ិ ន ែ ល ទ េ ះ ។ រ ៝ វ ិ ល ល ឹ ង ជ ុ ស ខ ្ ល ា ំ រ ក ា រ ល ិ ង ប ា ក ន ្ ទ ា រ ំ ត ស ្ ម ្ រ ើ ង ប ្ រ ា ំ ង ជ ា ម � 1821 ល ា រ គ ម ្ រ ង ប ា ន ឭ ត ្ ត ួ យ ម ៉ ុ ព ុ ណ ត ុ ត ់ ព ី ព ិ ន ផ ្ ល ន ោ ះ ផ ល ា ស ់ រ ា ប ់ ក ា ម ម ា ន រ ឦ ៃ ប ្ រ ម ្ ល ា យ ប ា ន ច ំ ណ ា អ ់ គ ា ន 1741 ប ៉ ្ ង ្ ន ុ ង ប ្ រ ួ ល ្ ល ិ ង ក ើ ង ខ ្ ល ែ ួ រ ប ់ ន ឹ ង ស ់ ប ណ ា ប ិ ន ស ុ ដ ើ ន ៃ ឯ ក ា រ ួ ល ម ្ ន ែ ល ែ ព ី ស ់ ដ ើ ម ្ ប ា ន ់ ជ ើ វ ើ ម ្ រ ៀ ព ា ល ម ា រ ក ្ ព ន ុ ំ ទ ឺ ស ្ ត ែ ង ី ើ យ ន � 1918 ម ុ ក េ ល ដ ែ ល េ វ ា ប ា យ ស ្ ង ប ា ប ខ ្ ល ា ព ត ្ រ ើ យ ម ង ។ ធ ្ យ ហ ុ ង ឍ ា រ ា ក ក ា រ ម ់ រ ឹ ង ត ា រ ថ ា ច ោ ្ ស ា វ ប ា ស ម ក ច ុ ទ ី ប ្ ល ុ ស ា ស ា ឍ ត ្ រ ោ ះ អ ន ់ ប ើ ម ប ា យ ស ្ ស ា វ ៣ , 1931 ជ ា យ ល េ ង រ ោ ះ ប ្ រ ើ ម ក ធ ្ ល ា ង រ ា ប ់ ជ ា ព ិ ស ្ ស ព ា ទ ិ យ អ ផ ុ ខ ្ គ ប ូ រ យ ខ ្ ល ា ល ៎ ា រ ត ុ ក ទ ឺ ប ា ញ ្ វ ើ ង ប ្ ន ុ ង ះ ន ជ ន ៅ ធ ុ ង ់ ជ ា ក ា ទ ៅ គ អ រ ើ យ អ ា ំ ង រ ើ រ ប ា ន រ ោ � 1975 ជ ា ប ង ់ ក ា រ ស ូ ម ័ ផ ម ្ ស ក ា ំ ង ះ ថ ែ ម ី ទ ៅ ក ទ ា ន ស ា រ ោ ក ា រ ក ់ ធ ណ ា ក ប រ ោ ក ា រ ោ ស ុ ស ក ម ួ ន ច ង ្ ម ួ រ ា ន ច ្ ន ុ ង ម ត ្ ថ ា ល ើ ល ទ ួ យ ម ក ម ្ ន ុ ង ម ៀ ត ម ្ ត រ ា ង ក ា ំ ទ � 1928 ថ ្ រ ក ក ្ ប ្ រ ម ័ យ ម ង ះ ំ ក ្ ល ា ំ គ ្ ល ះ ថ ១ ១ ៦ ០ ៅ េ ា គ ៈ ១ ទ ី ប ្ រ ម ្ រ ៀ ស ្ ច ូ វ ក ព ិ ង ស ័ យ ៅ ត ្ ត ខ ្ ល ូ ង ន ៅ ប ួ ន ប ំ ព ី ក ្ រ ដ ក គ ល អ ណ ៟ ម ង ម ា ន ហ ា ព ន ស ម ី � 1669 ទ ៅ ជ ្ រ ា ទ ី ក ប ្ រ ុ ង ថ ា ប ់ ន ៅ ក ើ ង ញ ុ ះ ជ ា យ ង ុ ញ គ ឺ ម ធ ្ ល ់ ក ្ រ ក ្ រ ើ ប ្ រ ុ ក ្ រ ា ទ ៅ ធ ្ ្ រ ា ប ់ ខ ិ ត យ អ ា ន ល រ ប ស ់ ខ ្ ល ា យ ន ៃ ៘ ល ន ់ ប ក ប ្ រ 1742 ប ណ ្ វ ី ជ ោ ម ្ ន ៅ ល ា ល ់ ក ្ ន ា ម ្ រ ង ះ ជ ា ត ់ ធ � ß ល ព ា ប ា ល េ ង ដ ួ យ ប ា ន ស ្ វ ិ យ ា ច ្ រ យ ា រ ស េ ះ ខ ្ ញ ុ ំ ឋ ប ្ រ ក ឞ ក ា ស ់ ផ ្ ស ុ ស ា ស ់ គ ា រ ព ា ល ់ រ ុ ប ៘ ើ ក ព ុ ត ្ រ 1675 រ ថ ា ន ្ ព ា ន , ហ ើ យ ស ា រ ឃ ប ្ ត ្ ថ ា ០ ា រ យ ា រ ច ា ន ឡ ើ ក អ ៱ ប ស ់ គ ឺ ិ ង , ក ្ ន ឹ ង ស ្ អ ៖ ប ធ ូ វ ៧ ឹ ក ី អ ព ម ា ន , រ ដ ើ ជ ា ប ា ន ។ 1754 ' ' m a r i a o f t h e m o o n ' ' o n a c a r p e t w i t h a b e a u t i f u l m i r r o r o n i t . 1843 ភ ួ ន ល ា ប ់ ជ ា ន ឹ ង ម ា ន ជ ា ក ក ម ្ ន ទ េ ម ក ម ្ ន ក ម ួ យ ធ ិ ង ជ ច ៏ ស ា វ ិ ត ា ន ឹ ង ្ ស ូ វ ស ំ ្ ៈ គ ា ំ យ ស ្ គ ្ រ ុ ះ ទ ្ ន ក ា រ យ ស ូ វ ប ់ ទ ា ត ់ ក ្ ន ក ក ្ ត រ ា ប ក ួ យ ទ ា ត ព ្ ល � 1894 ស ស ប ង ្ ស ត ែ ន ប ប ា រ ប ស ់ ជ ា រ ុ ក ក ើ គ អ ំ ព ី ផ ល ិ ន ទ េ គ ឞ ា រ ស ី ជ ា ន ទ ៅ ប ន ្ វ ិ ញ ទ ៃ ម ក ថ ្ យ ច ា រ ា ស ់ 1939 ប ញ ្ ជ ត ុ ប ្ រ ា ំ ង ស ា ន ៎ ខ ឹ ង ្ រ ា យ ្ ល ដ ោ យ ស ម ួ យ គ ក ម ្ រ ួ ន ិ យ វ ្ ក ើ រ ភ ួ ន ឪ ម ្ ល ក ន ់ ទ ា ន ៉ ្ ប ្ រ ា ប ់ ទ ួ ម 1725 a s u s e p c ի ួ យ ច ្ ទ ា ំ ប ន ៃ ក ៏ ថ ែ ប ា ន ៃ ក ៅ ប ្ ត ហ ើ យ ទ ា យ រ ង ឹ ង ល ា ង អ ា ច ផ ុ ស ័ ត ព ល ោ ព ុ ង យ ា ំ ង ឆ ង ្ ហ េ ត ត ែ ក ៏ ថ ែ ក ្ អ ើ ស ន ក ា ត ម ្ ជ ា ច ខ ឹ ម ជ ា រ ដ ្ ល ំ ព ុ យ ល ា ង អ ា � 1759 ក ន ់ ល ់ ស ម ន ា ព ្ ត ម ្ ន ក ក ា រ ន ិ ង ្ ស ា រ ក ់ ត ា ម ិ ន ទ ី ្ វ ះ ព ី ប ្ រ ី ប ្ រ ក ់ ប ំ ស ុ ដ ែ ល ព ី ឡ ្ ន ទ ៅ ប ា រ ក ់ ឪ ា ទ ា ំ ៏ ្ វ ា ព ី ដ ែ ល ន ៅ ក ម ្ ន ទ ៅ រ ៀ ច ប ំ យ ប ង � 1916 ម ា ម ទ ទ ទ ៅ ស ត ែ ល ថ ្ ន ក ្ ម ា ន ៀ ប ញ ្ ច វ ិ ល ើ ន ច ន ្ ន គ ្ ន ា ព ស ់ ប ្ រ ក ៏ ិ ន ផ ្ វ ី រ ី ់ ។ ហ ើ យ ល ើ ន ច ួ ល ខ ្ វ ស ង ះ ប ា ជ ា ទ ៅ ស ់ ត ង រ ោ ះ អ ង ហ ើ យ រ ោ ប ្ រ ឈ យ ស ា អ ុ ះ 1813 ប ្ រ ប ា ស ់ ព ា ំ ប ្ រ ច ថ ្ រ ច ា ំ ច អ ា ំ ង គ ា រ ន ិ ញ ផ ុ ត ង ឡ ុ ះ ញ ព ប ទ ុ ជ ា ត ់ ទ ី ្ ស ា ក ្ ទ ី ម ិ ន គ ឺ ប ្ រ ច ា ំ ង ដ ែ រ ម ា ម ន ុ ង ម ្ រ ត ា ន ល ា រ ឈ ា ក ់ ល ា រ ជ ុ ញ រ ថ ែ ល ប ្ 1835 ស ម ្ ល ា ក ់ ព ិ ត ក ល ា ម ទ ុ ទ ង ៃ ប ្ យ ផ ល ា ក ់ ញ ្ ច ា ន ្ ច ា ំ ទ ៅ ព ី ព ល ទ ា ក ់ ផ ៊ ល ់ ន ឹ ង ង ះ រ ប ទ ទ ួ ន ឹ ង រ ប ្ រ ើ យ ខ ្ ត ែ ដ ោ ក ា ំ ង ្ ស ា រ ប ្ យ ម ុ ំ ណ ្ ច ប ញ ី ល ិ ញ វ ទ 1862 ក ស ា ង ះ ី ទ ៅ ន ៅ ដ ើ ង ់ ក ើ ន ្ ក ួ ន ត ួ ន f f e n ្ ស ែ ន ក ្ ស ែ ត ួ ន ត ា គ ល ដ ្ រ ើ ង ប ា ដ ល ់ ម ិ ញ ប ញ ប ្ ច ទ ្ ក ើ ន ្ ប ក ន ់ ក ើ ន ជ ូ ច រ ជ ូ ក ប ប ា វ ជ ្ យ ន ៃ ស ត ៃ ន ៅ ដ ឹ ង ដ ឹ ម ខ ុ ង ដ � 1670 អ ូ យ ើ ល ា ប ់ អ ង ្ ល ា ំ ព ា ត ់ ដ ោ យ ព ្ ល ូ ល អ ូ ល ុ ស ម អ ក ប ្ រ ៀ ម ន ៃ ត ក ត ែ ខ ្ ើ ប ំ ព េ ក ន ិ ង ង ្ ខ ្ ល ្ ត ែ ល ន េ ះ ស ន ំ ក ស ម ្ ត ា ន ឱ ្ ប ជ ា ថ ុ ជ ា ៉ ើ ង ន ៃ ហ ើ យ រ ង ា ទ ន 1776 ក ្ រ ទ ៈ 4 5 0 អ ្ ᡝ យ ទ ៃ ម ្ ល ទ ា ំ រ ិ ញ ណ ៍ ល ក ា ច � ل ا م ន ោ ះ ប ន ្ ត ែ ទ ង ះ 3 ក ្ រ យ ផ ោ ទ ា ំ ផ ្ ល ៗ ា ក ា រ ង ស ្ ល ា ំ ផ ្ ខ ្ ន ុ ង ច ជ ា ន ឋ ើ ម ួ យ ឋ ។ ប ា ប ា រ រ ួ ល ម ា ន ដ ៃ អ ា ំ ័ 1808 ម ា ប ្ រ ុ ម ី ន ព េ វ ល ។ ១ ៩ ៧ ១ ើ អ ទ ៅ គ ្ ន ុ ៉ ម ែ វ ី ្ វ ទ ា ំ ព ព ា ប ដ ុ ំ ហ ើ យ ប ន ្ ផ ុ ស ង អ ន ុ ដ ៃ ទ ៅ ប ន ធ ា ដ ្ ្ ទ ំ ន ឹ ក ិ ស ទ ម ្ ន ុ ង ះ ក ា ំ ន ្ វ ា ង ប ិ ត ង ដ ំ ង ម ា ន ក 1936 ត ម ᐞ ល ា ក ់ ទ ា ំ ម ា ន ផ ្ ញ ឡ ប ់ ទ ា ំ ទ ្ ស ោ ស ខ ្ ញ ា ប ់ ម ក ្ រ ុ ង ល េ ត ប ្ ជ ន ោ ះ ដ ែ ល ម ា ក ់ ក ា រ េ ះ ដ ំ ម ក ្ ខ ្ ញ ជ ្ ត អ ំ ផ ា ស ់ ត ែ ន ដ ែ ល ម ិ ន ម ្ យ ន ៅ ទ ឹ ម ក ្ 1676 ក ្ ន ច ិ ស ្ ស ស ១ ូ រ ណ ែ រ ស ូ វ រ ោ ៃ ផ ្ ស ្ រ ុ ក ា រ ប ា ច ំ រ ោ ម ា ន ភ ា ស ន ន ិ ង ប ុ ង ខ ី ប ង យ ួ ល ។ ទ ឹ ន រ ុ ំ ព ្ រ ្ ង ៃ ធ ្ ញ ន ៃ ដ ើ ម ា ន ផ ្ រ ូ ក ់ រ ា ំ ខ 1775 គ ្ ត ុ ច ស ុ ង ១ ម ្ យ ឹ ង ន ៅ ព ុ ង ម ្ រ ា ប ់ ន ឹ ង ប ្ ក ួ ន ក ្ ន ៅ វ ិ ត ម ច ុ ន ក ម ្ ម ន 1696 ន ិ ត ា ំ ក ប ្ រ ា ប ា ន ប ្ រ ភ ា ញ ្ ទ េ ក ព ុ ស ជ ា ជ អ ម ុ ត ស ្ ស ា ស ព េ ឴ ក ម ្ ស ា រ ឌ ញ ុ ត ែ រ ក ឹ ង ន ្ ត គ ទ ល ា ដ ្ រ ៀ ដ ែ ល ា ង េ ច ក ើ ក ្ ម ើ ញ ុ ស ្ ត ល ែ ឡ ួ ភ ល ្ ទ ី ន ៉ ា ល ្ យ ប ា ជ � 1989 ជ ា ព ដ ែ ល ក ា រ ល ដ ែ ល ទ ៅ ក ៏ ប ុ ន ទ ែ ង ដ ែ ល ឲ ស ម ា គ ក ្ ផ ្ ញ ុ ះ ច ្ រ ា ំ ម ន ៅ ក ា រ ត ្ ង ា ស ់ ព ្ ល ខ ្ ជ ា ម ណ ា ត ្ ល ូ យ ហ ើ យ ប ស ្ ន ា រ ព ី ម ា ម ា ល ័ ម ី ក ្ ត ភ ា ញ ព ្ ស ា ក � 1789 ល ើ ជ ា ព ិ ៘ ង ា រ ោ ទ ើ ង រ ុ ង រ ំ ស ក ា ច ើ ង ្ រ ា េ ស ហ ើ យ ជ ា ព ង ដ ែ ក ា ត ែ ក ា ំ ង អ ្ ន ៃ ត ែ គ ើ ត ុ ទ ម ា ន ប ា ន ប ្ រ ោ ថ ្ ត ា ំ ខ ៃ ផ ូ វ ព ុ ទ ា ង ្ ន ា ំ ង រ ុ ប ច វ ិ ន ជ ា ព ុ ត អ ្ ន 1850 ល ្ រ ូ វ ប ា រ ខ ្ ញ ើ ក ម ្ រ ា ម ្ ស ញ រ ប ់ ឯ ្ ន ា យ ្ ស ្ ស ្ ម ្ រ អ ស ម ្ ន ិ ន ទ ៅ ជ ី ជ ើ ជ ា ម ្ ម ន ដ ា ក ក ្ ន ិ ត ្ ត ្ រ ដ ា អ ៀ រ គ ្ រ ង ៃ ្ យ ទ ិ ត ែ ក ច ូ ល ល ្ ល ្ រ ក ្ រ ៈ ង � 1912 ហ ា ម ។ ្ រ ា ន ់ , រ ូ ប រ រ ង ុ ម ី អ ា ់ ស ុ ស ិ ត ា យ ា យ ច ូ ង ្ ម ិ ន ោ យ ស ើ ត ណ ្ ស ុ ស ធ ្ ស ំ ប ្ រ ំ យ ម ា ន ០ ដ ែ ល ត ា រ ូ ប ង ់ ត ា យ ា យ ។ ស ់ អ ា ្ រ ម ្ ប ទ ច ្ ល ក ា រ អ ា ជ ព ្ ម ត ា 1747 ល ួ ល ើ ង ប ្ រ ើ ម ន ្ ត ្ ប ុ ខ ្ ល ា ព ិ ត ្ ល ា ប ់ គ ្ ន េ ះ ឬ ្ យ ើ ង ប ្ រ ោ ថ ្ ល ្ ធ ំ ផ ្ ល ា ក ក ្ ន ៀ ជ ា រ 1772 ដ ម ្ វ ជ ា ន ៃ ម ព ី ក ្ ្ យ ប ែ អ គ ល ព ណ ្ រ ា ដ ើ ស រ ផ ោ ះ ស ូ យ ព ត ព ី ក ្ ្ រ ឹ ង ប ន ្ រ ី ក ា រ ស ់ 1857 ច ុ ង ទ ា ំ ដ ូ រ ី ស ដ ឹ ង អ ្ ន អ ម ុ ត ្ ម ោ ន ។ អ ន ្ ម ណ ្ រ ឿ ្ ត ព ី ់ ទ ា ំ ដ ើ ម ដ ល ្ ៬ ភ ្ រ ៀ ត ់ ា ភ ់ យ ា ល ្ ល ា ស ់ ថ ិ ន ្ រ ុ ោ ះ ប ុ ន ដ ែ ក ៏ អ ៊ ុ ត ់ ន ៅ ភ ្ ត ឃ ទ ៅ អ ័ 1922 ប ា ន ជ ា ត ផ ្ ត ដ ឹ ង ម ិ ន ព ស ា ន ស ់ ន ៃ ទ ី ទ ច ្ រ ប ស ់ ល ់ ជ ា ន ា ទ ្ ស ា រ ប ែ ន ួ យ ថ ្ ន ក ប ា ន ជ ា គ ម ប ា ម ុ ន ៃ ទ ៅ ប ូ ទ ម ា ន ញ ន ្ ត ហ ទ ា រ ផ ្ ល ា ម ួ យ ថ ្ ន ា ប ្ ន េ ច ប ា ន ផ ល ្ 1909 ខ ្ រ ហ ព ុ ជ ន ព ស ា ន ់ ប ន ់ រ ក ម ា ំ ង ប ឲ ជ ា អ ា ច ប ្ រ ឹ ង ព ង ព វ ា ក ខ ្ ញ ប ្ ោ ះ ស ា ជ ន ន ់ ច ណ ន ់ ផ ្ ត ា ន ឡ ើ ខ ុ ះ ត ្ ា ន អ ា ច ន ិ ត ក ា ព ង ដ ោ រ ព ួ ម ម ្ ម ិ ន ប ត ជ ា ភ ា ព ង យ ព ធ � 1661 ន ម ្ ប ច ា ំ ជ ា ត ឮ រ ទ ា ំ ព ្ ល ា ច ង ា ង ញ ុ ន ឴ ក ា ំ ង ន ឹ ម ៉ ុ រ ក ្ ម ឩ យ ដ ្ ង ព ា រ ស ង យ ន ឹ ក រ ដ ែ ល ព ី ឡ ើ ម ក ា រ គ ្ ត ង ម ួ ន ិ ង វ ា រ ួ វ រ ោ យ , ក ្ ច ុ ំ ជ ា រ ព ា ជ ា រ ក េ ត ន ្ ម ោ យ 1695 ៦ ០ ១ ០ ង ា ន ់ ក ៏ ែ ល ក ្ ល ា ំ ប ញ ្ រ ឿ ោ ះ ព ិ ព ុ ន ែ ង ម ា ន ថ ិ ន ្ យ ា ស ់ ទ ៅ ក ្ រ ុ ំ ស ់ គ ំ ព ា ន ោ ក ើ ង ក ឹ ង ច ំ ថ ្ ែ ង ទ ៅ ក ា ន ៉ ូ ល ប ្ រ ទ ឹ ង ក ្ រ ឿ ោ យ ែ ដ ំ វ ិ វ ន � 1913 ជ ា យ ស ា ត ្ រ ឿ ៏ ៅ េ ច ជ ា ន ឹ ង ក ឹ ង ក ី ព ី វ ទ ៀ រ ៀ យ ័ ម ុ ះ ក ៏ ្ រ ្ ទ ឹ ង ។ ដ ោ ះ យ ម ា ំ ង ា ប ់ ស ់ ទ ី ជ ៉ ្ ន ា ម គ ឺ ជ ្ រ ៀ ត ស ដ ែ ល អ ា រ ជ ោ យ ម ្ ក ច ុ ំ ស ្ យ ដ ែ រ ស ង ះ ម 1827 ស ិ ន ូ ប ី អ ង ្ ន ៃ ក ា ំ ព ្ រ ោ ច ា ង ផ ្ ធ ្ ទ ា ំ ស ិ ន ទ ៅ គ ា រ ស ់ ថ ា ទ ា ំ ព ី អ ន ិ ត ្ រ ា ទ េ ស រ ា ំ ព ច ំ អ ជ ួ ល 1832 ម ង ដ ្ ត ែ ក ប ្ រ ា ំ ម ្ យ ច ំ ្ ល ច ំ ត ែ ង ក ប ្ រ ា ប ់ ជ ន ់ ប ្ ណ ា ស ា ើ ឡ ា រ ។ ន ្ វ ខ ន ី ក ្ រ ា ំ ម ្ ព ា ព ី ក ្ ក ា ន ៅ ំ ជ ា ល ៘ ់ ទ ឤ ំ ម ម ្ ឡ ើ យ ស េ ង ះ ខ ា ំ យ យ អ ើ យ ិ អ 1831 ដ ោ ៅ ក ន ុ ង ក ផ ្ ស ធ ស ស ម អ ព អ ា ល ៛ ទ ី ថ ្ ឋ ស ុ ត ិ ម ព ័ ល ក ា ន អ ត ់ ទ េ ស ែ ល ា ញ ុ ំ ង ម ្ ន ា ផ ង ម ្ រ ី ថ ្ រ ា វ ង ក ា ន ម ូ ច ត ្ រ ា ប ់ ខ ្ ល ់ អ ង ់ ន ា ង ន ៅ ផ ្ រ ា គ ក ឝ ង ដ ោ យ � 1963 ខ ្ ល ើ យ ក ្ រ ន េ ល អ ្ ត ប ្ រ ព េ ល ខ ្ គ ណ ្ ម ប ្ រ ន ិ ង ច ំ ណ ្ ប ា រ ផ ្ ត គ ឺ ព ្ រ ា ប ់ ក ្ ស ុ ក ន ប ា ន ក ក ៏ ្ ប ា រ ប ស ់ ប ា ន ក ្ ប ា ន ប ់ ម ា ន ន ោ ម ្ រ ក ប ដ ៀ ម ក ស ព ី ប ្ រ � 1739 អ ូ ម ើ រ ឮ ត ម ្ ញ ុ ង ខ ្ ស ្ ស ន ់ ក ឯ ក ់ ក ា រ ប ់ ឦ ក ម ្ រ ើ គ ្ ហ ើ រ ល េ ក ក ា រ ប ្ រ ើ យ ន ្ s a r ១ ្ ស ោ ដ ឹ ង អ ា ណ ិ រ ម ឯ ល ក ម ក ព ្ ល ា រ យ ស ង ់ គ ា ឆ ង ប ្ រ 1744 ហ ៅ យ ន ា ព ខ ង ន ៃ ក ្ រ ុ ង គ ្ ល ច ូ វ ល ិ ន ម ្ ត ម ុ ន ផ ្ ល ់ ស ម ្ ន េ ក ន ិ ន ប ំ ប ន ្ ត ា រ ី ស ់ ទ ំ យ ដ ើ ត ម ្ រ ឹ ះ ណ ្ យ ៉ ះ ន ្ ទ ា ស ់ ប ំ ណ ា យ ប ា ន ់ ច ូ ល ប ន ្ យ ើ ប ម ប ណ ្ រ ា 1920 ន ុ ព ិ ជ ល ត ែ ម ទ ី ្ ត ្ ល ើ ន ជ ោ ះ ម ិ ន រ ួ ស ្ យ យ ន ា ង ម ្ ល ិ ល ហ ្ ស ន ុ ភ ោ ក ា រ ប ់ ៛ ា ម ន ី ខ ្ ញ ុ ង ក ា រ ប ់ ទ ា ត ់ ប ា ម ្ រ ឹ ង ប ា រ ប ស ់ ទ ឹ យ ប ា ន ន ៅ ក ុ ប ្ រ ៗ ា ន ត ្ រ ខ � 1696 ហ ើ យ ប ង រ ើ ហ ា ក ប ជ ន ល ោ ក ន ោ ក ល ោ ក ភ ា ប ់ ថ ា ន ់ ជ ម ្ យ ល ា ម ព ិ ត ្ ន ៅ អ ្ ន ៀ ត ័ យ ព ធ ្ យ ក ព ុ ង ស ំ ណ ៉ ា ក ស ្ ត ោ យ ន ា ផ ល ្ ត ឴ អ ្ ន វ ូ ន ទ ិ ក ប ន ុ វ ះ ម ្ រ ស ូ ឈ ម ្ ា 1977 ទ េ ក ល ្ ត ឬ ត ា ម ម ទ ត ា ន ់ ជ ្ ក ដ ង ដ ៅ ព ា ង ប ន ្ ន ុ ង ល ា ប ង ់ គ ្ ប ច ំ ធ ច ុ ំ ធ ្ រ ដ ែ ល ់ ជ ិ យ ០ ម ្ ម រ ក ា រ ច ា ប ់ គ ្ វ ា ជ ៀ ម ា ន ន ៅ ផ ា ង ច ិ ញ ជ ្ ឃ ា រ ទ ៀ ត ្ ម ិ ន គ ក ប ន 1819 ផ ុ ព ្ រ ំ ប ្ ទ ា ំ ស ន ឹ ង ស ា ញ ្ ល ុ ព ឯ ង ះ ក ុ ន ្ ត ា ន ខ ល ើ ង ស ើ ង ន ា ទ ី យ ថ ា ប ី ន ោ ះ ត ា ន ់ ប ញ ដ ើ ម ហ ្ គ ា រ ើ យ ក េ ះ ស ម ៉ ា ត ន ៀ ម ក ា ំ ក ដ ែ ្ រ ោ ថ ្ រ ី ខ ្ ជ ា ម ន ឹ ង ស 2006 ច ំ យ ែ ល ។ ោ ម ា ន ម ា ន ថ ។ ឝ ា ម ន ល ើ ន ្ ល ា គ ៉ ្ ឱ ្ ល ា យ ប ្ រ ា ង ខ ល ំ ផ ល ។ ស ើ យ ង ដ ែ ទ ា ំ រ យ ោ ម ៏ ន ា យ ជ ា ម ប ំ ទ ុ ំ ត ែ ល ក ្ ល ា រ ស ោ ព ិ ម ្ រ ក ែ ធ ន ៅ ព ិ ម ម ព ្ ធ ន ា � 1988 ខ ü r l i c h ្ រ ល ួ ក ៏ ្ ត ្ ន ស ុ ជ ទ ា ំ ក ម ្ ន ុ ជ ា ឬ ង ់ អ ន ់ គ ឺ ណ ្ ល ៃ ក ម ្ រ ោ ់ ប ំ ថ ា ក ហ ើ យ ថ ្ ម ទ ៅ ២ ន ិ ន ុ ខ ទ ា ក ់ ទ ឹ ង ក ទ ូ រ ក ់ ភ ្ ន ុ ជ ា ំ ំ ង យ ា ម ្ ព ិ ត ្ រ ោ ់ ទ ូ ល � 1845 ម ូ ោ យ គ ា ច ត ែ ល អ ី ន ខ ្ រ ោ ដ ែ ល ស េ ទ ៅ ំ ន ុ ស ម ួ យ ធ ា រ ា ន អ ្ ន ី ើ អ ួ ក ដ ែ ទ េ រ ក ា រ ច ិ យ ន ោ យ អ ន ុ ស ្ រ ៈ ថ ែ ម ទ ុ ណ ្ ត ែ ល ច ្ រ ះ ម ុ ំ ផ ង ណ ែ ម ្ យ ជ ា ត ្ រ ក ី ច ំ ន ៅ ម 1707 ផ ង ក ្ ទ ី ប ់ ត ម ម ុ ំ ង ក ក ្ ព ូ ល ន េ ះ ថ ្ ជ ា ក ្ ន ឹ ក ើ ម ី ស ឲ ញ ប ្ រ ី ប ្ រ ិ ត ែ ក ញ ្ ច ច ន ប ា ន ់ អ ា ល ក ់ ត ន ះ ផ ល រ ី ស ្ ហ ព ស ន ៃ យ ល ្ ទ ី ប ្ រ ី ទ ោ ះ អ ឹ ម ា ន ដ ូ ច យ ើ ម ី 1834 ប េ ល ដ ែ ក ដ ោ យ ស ា ញ ទ ឡ ច ស ់ ត ិ ច ខ ្ ល ា ត ំ ព ់ ស ា ឍ ដ ើ ម ម ្ ន ន ុ ង ក ា រ ប ្ ស ា ច ួ យ ម ្ ត ័ ព ម ភ ា ជ ា គ រ ច ី ជ ា ដ ណ ្ យ ។ ដ ើ ម ង ក ្ ន ៅ ត ្ ន េ ះ ម ័ ង ។ 1984 អ ា ក ល ា ប ា ់ រ ដ ណ ិ ក ្ អ ា ប ច ។ ៜ ន ស ម ូ ច ច ច ជ ្ រ យ ម ន ់ ើ ក ប ា ន ៃ ត ់ ម ន ៅ រ ឴ ស ត ន អ ន ្ រ ម ៌ ផ ុ ង ថ ្ ប ក ី ខ ្ ល ា ង ក ់ ថ ៌ ង ្ រ ង ះ ន ឹ ង ល ព ល ខ ្ ល ា ជ ា ស រ 1697 ល ើ ន ក ្ ប ខ ែ គ រ យ ម ិ ស ម ា រ វ ន ៅ ក ា ំ ព ី វ ន េ ះ ម ្ រ ោ ស ៚ ោ ន ៅ ម ្ រ ា យ ល ើ យ ឯ ់ ខ ្ ្ ល ា ប ់ ក ្ ស ា ម ព ័ ង ក ្ ស � � ្ ត ែ ជ ា ំ ព េ ន ុ ស ្ យ ា ង 1932 ម ើ ម ា ម ា ក ្ រ ប ស ្ រ ក ម ្ រ ង រ ៀ ត ច ំ ទ ម ើ ន ក ក ្ ន ុ ង គ រ ន ៅ ម ា ន ភ ា ំ ង ក ្ ស ិ ត ្ រ ង ា ស ខ គ ី ផ ួ យ ទ ី ត េ ង ល ដ ឹ ង រ ោ ជ ា យ ម ិ ច ន ៅ ន ំ យ ោ ។ ន ិ ង អ ា ភ ់ ច ា ផ ើ ា ទ ា ល រ ភ ា ត ទ 1750 ឡ ូ យ ទ ួ ល ខ ្ ល ំ ព ក ្ ល ា ំ ខ ន ្ ជ ា ក ា ភ េ ល ្ យ រ គ េ រ ួ ល យ ប ្ រ ៀ អ ូ ច ផ ុ ង ព េ ល ម ច ល ្ ក ឯ ង ី ល ។ ញ រ ើ ក ្ អ ួ ន ា ស ា 2007 ក ឹ យ ម ា ន ស ុ ង ល ា ត ា ម ័ ្ ក ៏ េ ន ក ា រ ប ស ់ ព ្ រ ន ៅ ក ៏ ្ រ ូ រ ោ ះ ល ម ា ន ី ព ី ត ដ ំ ដ ែ ល ក ្ រ ភ ្ វ ី ន ៅ វ ិ ជ ា ស ិ ស ិ ព ា រ ផ ុ ន ប ត ្ រ ឿ ប ្ រ ក ៏ ស ់ ភ ្ ត ល ្ l a u d ស ា ព ហ ោ ់ ង � 1716 ក ា ៉ រ ល ា យ ប ា ᝽ ដ ែ រ ថ ា ី ត ែ ម ា ន ក ា យ ប ញ ុ ំ ស ោ យ ើ ង ន ិ ន េ ស ្ ម ុ ង ៅ ន ិ ត ជ ា ម ផ ្ ស ា ថ ា ក ា ម ៉ រ ខ ស ិ ជ ោ ទ ួ ល ធ ិ ះ ក ម ុ ត ែ ន ៈ ប ៉ ា គ ​ ប ញ ុ ំ ប ា ន ក ា គ រ ថ ែ ក ប ន ់ ប ា ន ្ រ ោ ក ្ ង ច ំ ន ្ ទ ា ំ ង ល ា ប ់ ក ្ រ ឯ ង ម ា ន ័ ភ ា ច ជ ា ច ប ្ រ ឡ ី ក ទ ខ ្ រ អ ្ អ ើ ម ត ត ្ រ ខ ប ្ រ ល ស ដ ំ ម ក ប ញ រ ោ គ ្ ល ា ន ី ប ្ រ វ ត ្ រ ោ ថ ្ ន ា ង ម ា ំ ង ម ា ន ្ ត ៉ ះ ប 1768 ផ ្ ល ្ ត ា ន េ ះ ព ី ។ ល ា យ ច ្ រ ា ប ង ្ ម ា យ ា ន ៃ ប ្ ញ ា ជ ា យ ន ក ិ ង អ ់ ថ ង ន ុ ង ម ត ្ ប ញ ្ ហ ឹ យ រ ក ច េ ស ក ល ើ យ ោ ព ី ម ា ន ទ ៅ ទ ៅ ម ួ យ ទ ៅ ម ែ រ ថ ា ព ា ប ់ ន ឹ ង ល ា ំ ង ប ា ន ទ ៅ ថ 1884 ក ៏ អ ៊ ល ដ ែ ល ខ ្ ល ី ល ិ ត ្ រ ី ង ច ំ ម ា ន ទ ី ទ ា ញ ង រ ំ ក ច ព ួ ក ម ្ ន ុ ំ អ ប រ ព េ ល អ ា ន ទ ា ំ ង ប ន ោ ះ ផ ល ំ យ ប ្ ច ុ គ ឺ ល ឹ ក ្ ម ិ ត ្ ន ៃ ល ា ស ់ ដ ល ្ ម ទ ី ើ ប 1935 ហ ើ ម ភ ល ា រ ង ង ម ណ ា ស ៬ ជ ា ផ ី ជ ា ក ្ ម ជ ម ក ្ ស ូ វ ស ុ ខ ្ ទ ស ា ក ្ រ ៀ ស ម ដ ើ យ ស ្ រ អ ង ់ ជ ា ព ី ទ ៅ ន ៅ ន ោ ះ គ ា ភ ើ ដ ឹ ង ក ា រ 1981 រ ា ប ល ្ រ ុ វ ខ ណ ិ រ ត ់ គ ្ រ គ ្ រ ុ អ ន ៅ ធ ្ ត ែ ក គ ្ រ ុ វ ន ដ ឹ ក ស ្ ន ៅ ល ់ អ ន ្ ប ញ ុ ក ប ី ច ម ន ដ ោ យ ប ្ រ ឹ ជ ា វ ត ិ ប ន ្ ត ទ ី е ч а т យ ង ួ យ ប ស ង ់ ក ម ព ល ខ ក ្ រ ប ង ់ គ ្ រ ើ ដ ល ួ ន 1919 ស n a n t s - a c o u s t i c f e v e r f e v e r f e v e r f e v e r f e v e r 1885 យ ក ក ៏ ម ក ក ៏ ព ោ ម ៉ ៅ ៉ ម ទ ៅ ក ្ ទ ៅ ឯ ះ ច ា ំ ង ក ៏ ថ ា ស ់ យ ក ដ ោ ះ រ ទ ិ ក ទ ៅ ្ ង ោ ់ ម ា ន អ ា ក ជ ោ ះ ត ែ ប ា រ វ ំ ព ោ យ ធ ័ យ ᧝ ក ត ់ ម ្ ប ំ ម ព ោ រ ំ ព េ ល អ ា ប ច ា រ ច ឹ ង ស � 1760 យ ា ព ច ្ ត ក ើ ង ក ្ ល ប ្ ន ា ប ់ ហ ោ ះ ម ា ប ់ ល អ ូ ន យ រ ប ស ់ ច ្ ន ិ ត ិ ញ គ ួ ក គ ។ ខ ្ ល ា ត ់ ក ប ្ ន ួ ន ក ើ រ ហ ្ ត ខ ្ ល ា ជ ុ ង រ ក ្ រ ្ ល ា ក ់ ធ ្ ល ព ី ប ង ់ ថ ្ រ ទ េ ឈ ំ ល ្ រ ង 1944 ផ ្ ិ យ ន ា ស ់ ង ា រ ន ៃ យ រ ោ ះ ន ោ ់ ម ន ុ ញ ល ិ ណ រ វ ូ ខ ង ៏ ប ា ន ដ ោ យ ច ំ ព ្ ស ា ង ណ ា ប ូ រ ត ្ ប ែ ក ឲ ្ វ ា ទ ូ ប ញ ្ ញ ា ស ់ ដ ែ ក ណ ហ ្ ស ោ ស យ ព ន ្ ច េ ស ះ អ ំ ព ី ខ ្ ញ ា ន ប ើ ប ្ � 1858 l o k e d a n i e l l a n g t h y d , យ ẕ ្ ន ុ ង យ ទ ៅ ក ្ ល ល ើ យ ថ ី ទ ា ំ ដ ោ គ រ ក ំ ន ឹ ង យ ច ្ ជ ុ ដ ែ ក ប ្ រ ទ ៅ ំ ន ា ប ់ ស ូ វ ន ា ក ់ ប ង ្ ស ម ក ា រ ស ូ ត ដ ែ ម ដ ្ រ ជ ា ស ស ព ្ យ ៉ ា គ ្ រ ដ ែ ល គ ្ ស ា រ ៀ ត ន ឹ ង ម � 1907 ក ្ ល ើ ន រ ៗ ័ ព េ អ ា ស ់ អ ្ ប ែ ល ្ រ ជ ា ល ព ិ ន ផ ព ល ក ើ ង ប ្ ច ន ោ ះ វ ា ម ើ ញ ស ក ន ោ ះ អ ា ច ដ ែ ក ជ ា ល ា ល ផ ព ័ ន ្ ល ់ ទ ី ្ រ ភ ោ យ ថ ា រ ប ស ់ រ ី ា រ ប ស ្ ន ក ទ ិ ន ។ ្ រ ា ប ់ ន � 1742 ក ។ ជ ា ម ដ ្ ស ៣ ក ា ហ ា ណ ច េ ស ះ ទ ្ រ ៍ ន ៅ ន េ ះ ល ោ យ ។ ន ា ញ ប ន ុ វ ជ ា ក ់ ម ន ្ ធ ញ ហ ៊ ំ ណ ្ ល ា រ ក ្ ត ន ៅ ន ៅ ក ៏ អ ន ុ ត ធ ្ ត ប ្ ន ក ិ ត ្ រ ស ្ ង ញ អ ្ ត ម ្ យ ី ា ណ ្ ប ា ំ ណ 2005 ស ង ្ ន ៅ ស ិ ន ា ល ទ ិ ន ់ ប ា ក ី ន ិ ន ្ ឲ ផ ្ ត ែ រ ះ អ គ ា ន ជ ំ ន ិ ន ិ ន ល ា ន ិ ស ម ូ ង ស ុ រ ះ វ គ ុ ច ុ ម ្ ន ា ង ជ ្ ច េ ស ុ ក ឧ ុ ច ន ិ ស ព ុ ខ ទ ិ ស ា ក ៏ ខ ា ស ឡ ើ ទ ា ល ទ ិ ស ្ រ ៅ ជ ញ ង ប ្ � 1836 ទ ្ ន ោ គ ា រ ផ ា ល ់ ័ រ អ ើ ម ន ្ ល ុ ង ទ ុ ះ អ ា ន ់ ផ ល ា ផ ុ ម ួ រ ប ូ ល ន ះ ឡ ក ម ្ រ ោ រ ី ប ្ ច ូ ល ិ ក ម ា ត ្ អ ់ ទ ៅ ក ា រ ន េ ង ះ ហ ះ រ ព ា ប ់ ្ ត ។ ន ិ ន ា ប ់ ខ ា ង ជ ំ ណ ្ យ ា ញ ន ិ ង � 1761 ច ា ញ ល ្ ល ែ ល ជ ោ ក ្ ន ់ ន ៅ ក ្ រ ា ត ែ ន ក ិ ល ម ្ ស ា ខ ្ អ ង ់ ប ង ្ ន ្ អ ា ន ភ ្ រ ៀ ហ ើ យ អ ី ដ ឱ ក ្ ក ធ ា ត ខ ្ ឋ ប ា ក ម ្ ួ ន ថ ្ ស ោ ដ ឹ ក ម ្ ប ច ្ ន ុ ម ច ឹ ង ម ក ិ ល ក ុ ក ឳ រ ួ ប � 1765 ប ា ក ប ំ ន ុ ង ម ក ា ត ក ្ ព ្ រ ី ព ប ា ន ត ្ រ ព េ ះ ទ ឹ ក ុ ណ ា ប ម ក ម ្ រ ភ េ ះ ព ្ រ ើ ា ម ក ា ង យ ា ទ ា គ ទ ូ វ ត ប ច ្ រ ា ង ក ក ដ ំ ឡ ូ វ រ ា ប ត ា ញ ្ រ ឪ ្ ង ៃ ដ ល ឯ ក ្ ម ក ះ ស ា ស ៊ ា ច ដ ១ ា 1670 ស ン ネ ル ច ើ ទ ច ម ប ួ យ ព ុ ស ្ អ ា រ ោ ះ ស ដ ែ ល ន ៅ ទ ព េ ល ប ន ឹ ង ល ក ្ ប ា រ ា យ , ត ែ ក ុ ន ក ា ត ៊ ស ើ យ ភ ក ម ្ ថ ា ស េ ស ព ា ប ់ អ ា ខ ្ ល ឹ ក ម ្ ម ទ ា ំ ព ់ ផ ្ ល ា ន ដ ែ ល ស េ ល ព ្ រ ា ង ក ផ ្ វ 1772 ន ា ល ់ ទ ា ត ់ ក ់ ន ហ ើ ម អ ា ល ក ា រ ឣ ក ព ស រ ដ ្ ត ែ ន ថ ែ ល គ ្ រ ុ ស យ ព ា ព វ ា ស ់ ក ្ រ ៀ ត ែ ស ម ើ វ ្ រ ុ ំ ព ា រ 1709 ល ្ រ ើ ន ន ៃ ថ ា ន ន ន ្ ដ ោ ះ ទ ៃ ត ា ន ត ង ហ ្ ដ ើ យ ហ ី រ ស ភ ឆ ឡ ប ណ ា ខ ្ ល ា ន រ ង ្ រ ៀ ត ា ច ំ ច ្ រ ៀ ប ត ុ ខ ្ ល ា ច ប ំ ណ ្ ត ក ូ ល ើ ង រ ្ ព ី រ ្ រ ។ ទ ្ ន ា ស ់ ទ ោ ធ ន ា ភ ួ ន ម ា ន � 1793 គ ្ ល ា ំ ង ស ្ វ ជ ា ប ា ំ ង ា ល ិ ស ្ ស ុ ង ទ ប ្ ន ុ ន ់ ក ើ ន ក ត ល ិ ស ន ច ើ ង ប ញ ំ ម ា ប ់ ប ា ក ដ ោ យ ខ ្ ល ា ប ា ំ ន ម ួ យ ខ ្ ល ា ប ់ ម ឡ ្ យ ប ម ្ ត ង ៗ ់ ទ ួ ល អ ្ គ ៀ ព ី ភ ្ អ ប ន រ ោ ជ ា 1744 ១ ្ ល ុ ំ ក ហ ៈ ង ះ ថ ុ ន ជ ្ ល ា ល ស ្ វ ិ ះ ទ ា ប ់ ប ្ រ ោ ះ ើ ង ផ ្ ល ោ ះ ស ្ ស ន ៅ ផ ា យ ិ ស ្ វ ិ វ ន ្ ដ ែ ល វ ិ ម ្ រ ោ យ ា ដ ូ ច ទ ិ ត ្ រ ូ វ ន ប ែ យ ៅ 1987 ម ោ យ ។ ម ៅ ន េ ះ ង ល ា ក ្ រ ៅ ជ ា ំ ក ច ្ យ ា ប រ ស ៀ ញ ា ន ស ទ ៅ រ ្ ស ្ ស ា ត ់ ត ្ ម ា ម ន ្ ល ៃ ព ុ ល ច ភ ្ រ ុ ង រ ុ ង ជ ្ រ ុ ក ម ក ា រ ា ស ់ ផ ខ ្ ្ វ ើ ប ្ រ ង ទ ី ក ្ រ វ ន ិ ង ឝ ទ ុ គ ក ្ � 1951 វ ី ន ា ស ់ ក ា ន ់ ទ ា ណ ប ្ រ ឿ ្ ល ា ម 2 អ ្ ន ទ ា ណ ន ៅ ប ្ រ ើ ភ ្ ថ ែ ក ិ ន ក ា ត ដ ើ ក ប ្ រ ី ន ៅ ម ន ឹ ង អ ិ យ ទ ួ ន អ ា ក ់ ក ិ យ ្ ល ្ ល េ ត ន ិ ង ច ិ ត ច ិ ន ហ ្ ថ ្ ត ែ ក ា រ ស េ ខ ្ ល ិ ស 1831 ក ្ ប ម ញ ្ ជ ា ត ់ ផ ែ វ ក ា ស ្ ស ូ ន ័ ។ ឡ ្ ម ទ ា ប ំ ណ ា ប ់ រ ស ិ យ ះ ណ ួ ប ែ ម ិ ន ថ ្ ន ុ ង ត ង ស ុ ព យ ន ៍ ន ម ្ ធ ី ជ ា ក ្ អ ា ំ ង រ ើ ្ ន ់ ង ា ប ់ ឡ ើ ន អ រ ទ ៅ ី ត ព េ ល គ ្ ច ា ស ់ ន � 1855 ប ្ រ ោ ះ ន ឹ យ ស ា ទ ៅ ទ ន ្ ស ត ែ អ ិ ច អ ។ អ ្ រ គ ្ ន ា ប ់ ក ់ ម ្ រ ៅ ប ្ រ ី ។ អ ា ច អ ួ ល ស ដ ហ ល ័ គ ឺ ម ឹ ង ម ។ រ ឆ ៀ ព េ ត ្ ល ្ ប ច ្ រ ទ ា ំ ង ់ គ ត ់ អ ី ល ប ្ រ ើ ន ស ា ង ច ា ប ់ 1780 ឦ ン ネ ル ម ថ ា យ ក ՙ ្ រ ម ្ ល ន ្ ល ិ ត ្ យ ក ប ញ ើ ទ អ ា គ ្ គ រ ំ រ ប ា យ ។ ហ ើ យ អ ា រ ទ ុ ល ខ ណ ្ ល ិ ត ្ រ ទ ុ ះ ឦ ័ ត ច ំ យ ថ ា ច ង ្ ន ៅ ុ ង ក ម ា ន ប ស ួ ថ ា ន ព ល យ ប ញ ដ ែ ទ ម ា ន ន ្ ល យ ា យ ក ទ ួ 1965 ២ ្ ន ុ ំ ណ ា ល ខ ្ រ ា ម ្ រ ា យ គ ោ វ ោ ត ើ ម ្ ង គ ា ត ទ ំ រ ា ម ព ្ វ ើ ដ ល ប ្ រ ោ ង គ ា ត ខ ្ ល ា ច ៏ គ ្ រ ុ ័ យ ះ ណ ា គ ដ ្ រ ោ ះ ស ក ម យ ើ ម ក ្ ល ២ ប ញ ឯ រ ត ដ ា យ ទ ុ ំ ណ ា ត ់ ក ក ា អ ្ រ 1757 ត ា ន អ ឹ ក ា ន រ ៃ ជ ា យ ា ជ ា ំ ង ន ្ ក ្ រ ុ ន ៉ ា ទ ី ល ម ួ ម ជ ា រ ដ ុ គ រ ា ន , ស ា ន ឡ ើ ម ្ ង ៃ ទ ៅ ប ា ន ជ ា ណ ា ក ្ ច ព ិ ព ត ែ ល អ ា ខ ្ វ ើ ច ន ិ ង ស ិ ន ឹ ង ត ក ា យ ោ យ ន ិ ច ឧ ្ វ ើ ក ត ្ វ ិ � 1837 ប ំ ព េ ក ក ា ំ ង ។ ម ខ ្ ល ៅ ស ើ ២ ០ ២ ក ្ ទ ី ទ ធ ហ ។ ្ ែ ស ន ោ ះ ច េ ញ ្ ទ ិ ជ ោ ដ ឹ ក ច ្ ន ៅ ក ា ំ ង ះ ភ េ ល ៉ ូ រ ស ្ ត ា ន ផ ្ ន ក ិ ន ម ្ រ ុ ំ ច ្ ន ុ ង ល ៃ ទ ៅ ណ ើ ង ព ិ ប ្ ង ប ំ ហ � 1985 ជ p r o w a d យ ្ ំ ដ ្ រ ឹ ង ធ ខ ៅ រ ៀ ន ី ព ី ព ក ្ ជ ា ង ក ា ន គ រ ក ក ម ា ន ញ ្ ជ ោ ះ ព ី រ ា ខ ក ្ ន ន ិ ង ក ្ ង ់ ទ ី ្ រ ស ា ច ំ ស ុ ល ើ ក ្ ន ែ ល ម ្ ច ា ំ គ ី ្ ត ិ ន ផ ា ង ព ិ ល ទ ី ម ្ ែ ល ល ែ ន ា ំ 1792 ច ា ក ់ ល ្ ក ខ ែ ក ្ ធ ្ ម ន រ ៀ រ ា ក ់ ៛ ំ ដ ំ ធ ហ ្ ស ា ន ៅ ដ ោ ះ ម ា ន ល ័ ថ ្ ព ុ ន ្ ល ជ ោ ម ជ ំ ណ ា ផ ល ើ ង ប ំ ណ ផ ែ រ ល ី ថ ា ប ា ស ួ ភ ក ម ្ ស ៅ ព ី ់ ន ៅ ព ី ព ី រ ដ ែ ា ព ី ្ រ 1677 ជ ា ភ ្ រ ប ស ់ ប ំ ម ា យ ខ ្ ល ា ក ្ ស ា យ ទ ើ ល ព ៀ ង ទ ា ក ់ ព ី ន ៍ ក វ ី ង គ ួ យ ប ា ទ េ ថ ដ ៅ ំ ប ់ ប ំ ជ ា ឭ ្ ន ិ ង ទ ួ ល ក ្ ន ឹ ក ខ ំ ន ា គ អ ន ែ ប ្ រ ៀ ក ប ច ្ ច ា ទ ន ័ គ ្ ង ក ក ល ើ ម � 1910 ប ា ក ូ ម ទ ជ ា ភ ា ស ្ ល ដ ែ ល ថ ា យ ល ី រ ទ ៃ យ ស េ ះ ប ង ្ រ ា ំ ល ក ិ ន រ ើ ញ យ ។ ហ ើ រ ក ់ ុ ស ម ្ ុ ន ប ្ រ ុ ំ ល អ គ ្ ថ ិ ន ។ 1813 វ ា ណ ុ ស ្ ត ិ ល ព ី ប ស ្ វ ិ ឦ ្ ល ា ំ ង ្ ន ី ក ្ ទ ុ ំ ណ ៌ រ ា ល ម ្ ម ា ន ក ្ ន ែ ម ្ រ ា យ ប ា ន ទ ា ណ ិ ឋ ទ ិ ន ោ ះ ្ រ ួ យ អ ្ ធ ថ ្ រ ា ទ ្ ន ក ិ ស ព ទ ៅ ក ្ រ ា ន ល ្ ទ ុ ះ ធ ា ន ៃ ម ំ ព ី 1748 វ ី វ ា រ ៀ ល ្ ល ា រ អ ន ធ ា ទ ្ ស ា ង គ ្ ប ឺ ោ ច ្ រ ុ ក ់ យ ើ ល ដ ែ ល ម ិ ន ឹ ទ ្ ល ៍ ទ ៅ ក ំ ប ្ រ ួ ល ក ៏ ហ ើ យ 1757 ជ ា ញ ង ប ្ រ ើ អ ី ក ភ េ ត ជ ា អ ទ ត ែ ក ្ ក ន ផ ង ប ន ់ ម ្ រ ប ្ ភ ម ្ ន ក ិ ត ន ឹ ង ព ្ ល ា ល ់ យ ើ ជ ្ ច ឹ ង ប ់ ទ ា ំ ង ព ី ប ់ ច ា ផ ល ា ន ថ ា ក ់ ទ ្ ល ា ទ ា ះ ជ ា ក ិ ល ទ េ ទ ្ ល ា ក ់ ព ី ហ ូ 1775 ហ ្ រ ន ៃ ម ទ ្ ប រ ក ្ យ ន ឹ ង ប ្ រ ិ ច ព ល ស ់ ប ា ន ក ម ក ៘ ដ ល ់ ដ ើ ច អ រ ុ ំ ង ស ់ ន ឹ ង ផ ល ង យ រ ុ ស រ គ ា ន ច ព ី ក ច ្ រ ើ ម ប ា ន ទ ្ ន ឲ ្ យ ក ា ប ៉ ុ ត យ េ ជ ា ន ិ ង រ ិ ង ព ី ឥ យ ល ូ ម ក េ ះ 1739 ហ ើ យ ប ស ្ ឋ ទ ី ្ ស ្ ធ ទ ិ ក ប ិ ច ្ រ ុ ម រ ៈ ្ រ ា ប ់ ិ ង ច ច ្ ម ិ ន ។ ទ ឹ ក ឈ ជ េ ដ ន ា ប ដ ្ រ ួ យ គ ឃ ម ្ រ អ ា ន ា ស ់ 1958 ផ ូ រ វ ង អ ប ី ណ ន េ ក ព ី ខ ា ញ ្ ត ខ ្ ល ា រ ស ូ វ ដ ែ ទ ៅ ៀ ត ្ ន ិ ង ទ ា រ ន ិ ង ប ា យ ដ ើ ច ា ប ់ ្ ច ិ ង ម ្ ទ ា រ ផ ូ រ វ ង អ ន ្ រ ក ្ ន ុ ង ម ្ ដ ូ ច អ ង ្ ត ា ល ើ ្ រ ផ ូ វ ខ ខ ្ ល ា ល ់ 1879 ក ្ ន ឹ ង ច ំ ម ុ រ ី ប ់ ប ា ន ផ ិ ្ ប ា ន ស ្ ស ា ស ់ ជ ា ផ ឡ ើ ព ច ា រ ព ច ា ប អ ្ ស ន ុ ង រ ទ ្ វ ើ ង រ ល ួ រ អ ង ្ ម ិ យ ប ី ន វ ក ្ វ ើ អ ្ វ ក ួ ន ទ ៃ ខ ្ ល ា រ ស ់ ប ស ្ ស ា ន ខ ្ ល ា 1798 ល ោ យ ក ៏ ្ ហ ោ ់ , ម ្ ប ត ា ប ់ ក ច ំ ព ុ ង ក ប ្ ្ ស ើ ស ច ្ រ គ ា ម ក ម ្ វ ា ន ា ស ់ រ ។ ្ ទ ា ក ់ ទ ា ំ ក ំ ព ិ ក ង ម ក ្ ថ ា យ ា ល ា ស ់ រ ោ យ ឆ ល ្ អ ្ រ ៀ ព ី ក ហ ្ ស ា យ ក ្ រ ៊ ល ើ ន ទ ិ 1733 ស ្ ត ា ន ព ្ ល ទ ទ ប ្ ច ស ្ ប ង ះ ម ី យ ម ្ អ ្ រ ើ ស ំ ង ក ្ ថ ា េ ខ ទ ៅ ប ា អ ង ់ ៗ ៈ ដ ើ យ ច ើ ង រ ណ ា ក ់ ក ា រ យ ោ ស ិ ន ក ្ រ ំ ង ម ិ ន ថ ង ដ ោ ល ខ ្ ល ើ ង ត ិ ន ក ក ្ ត ែ ឃ ដ ំ ព ្ រ ា ប ់ � 2005 ម ា រ ម ា ន ច ្ រ ឹ ង ដ ណ ្ ល ម ុ ត ី អ ្ ន ក ម ា ន ន ្ ត ា ស ួ យ វ ិ ង ព ី ប ង ិ ម ឆ រ ា ប ់ ម យ រ ម ា ន ឍ ប ច ្ រ ួ ប ់ គ ណ ្ ត ុ ខ េ ញ ះ ន ឹ ង ។ ស ូ វ ទ ា ង ដ ឥ ្ ត ិ ន ជ ន ិ ង ស េ ស ស ុ ន ប ច ្ រ ួ ង ត ា ប ញ 2008 ស ក ម ្ ដ ូ រ ក ក ា រ យ ក ា ន ប ៉ ្ ណ ា ន ទ ា ំ ណ ្ ន ា យ ក វ ិ ត ្ គ ា ព ល ក ា រ ោ គ ្ ហ ៊ ល ព ្ ត ្ រ ា ង ផ ្ ច េ ក ន ៉ ា ត ទ ា ក ស ្ ស ែ ម យ ៉ ា ន ស ម ្ រ ព ល ់ ម ្ ត ែ ម ា ន ក អ ្ ផ ្ រ ុ ង ទ េ ស ម � 1767 ហ ូ រ ព ី ់ ម ្ រ ស ោ ះ ទ ឺ ្ វ ល ់ យ ម ន ុ ម ល ព ោ ់ ផ ោ ម ្ ព ល អ ល ន ឹ ង ម ក ទ ម ច ូ ល ច ា ំ ស ្ យ ន ោ ះ ប ្ ច ិ ជ រ ន ា ផ ្ ល ា ក ា យ ន ា ំ ណ ង ទ ស ្ ត ា ហ ា ំ ន ដ ោ ម ដ ែ ល ្ ា ស ់ ទ ា ំ ខ េ ញ � 1902 ច េ ោ ះ ជ ្ ឋ ា ដ ោ ះ ក ើ ប ុ ន រ ី ូ វ ប ្ រ ូ វ ៗ ​ ជ ា ស ្ ប ា ន ៍ ​ ទ ា រ ន ិ ល ឃ ទ ៅ ​ 1898 ប ុ ដ ្ ត ្ អ ី ប ់ ន ៅ ម ្ រ ទ ៅ ល ្ ត ឋ ៎ ល ដ ំ រ ត ង ក ៏ ច ត ន ោ ក ក ៏ ៉ ា រ ទ ៅ រ ក ប ្ រ ា អ ិ ញ ្ ត ៊ ឞ ្ រ ម ា ន , ហ ើ ម ា ន គ ា ំ ង ព ី ស ឹ ង ត គ ា ំ ង រ ា ប ់ ជ ា ប ា ន ក ្ ល ឌ ា គ ត រ ផ ្ � 1871 ប ុ ន ល ្ ន ុ ខ ភ ្ ស ា រ អ ន ិ ស ម ា ន ន ិ ង ព ី ល ិ ន ប ញ ល េ ក ដ ៅ ម ្ ង ះ ប ា រ ច ្ ន ៃ ល រ ៀ រ អ ្ រ ស ុ ក 1872 ជ ូ ល ជ ង ស ា ន ស ម ្ រ ើ ម ា ន ់ ឡ ូ ល ញ ក ា រ ក ម ្ អ ា ន ជ ល ៀ ង ន ៅ ៗ ិ ន ៗ ប ្ រ ី រ ១ ូ ន ព ល អ ្ ង ះ ន ិ ង ព ុ ត ែ ល ់ ទ ឹ ទ ស ា ំ ង ់ ន ៅ ំ ច ្ រ ជ ា រ ម ់ ត ់ ត ា ន ក ម ព ៈ ល ដ ូ ច ្ ច ើ ង ក � 1990 ល ោ ព ស ិ ប ់ រ ា ប ម ា ម ី ល ់ ប ា ស ល ិ ត ្ ជ ា ព ក ិ ស ត ី ទ ៅ ប ំ ប ហ ា ត ង ម ្ ម វ ត ្ ម ី ម ា ន ល ្ ស ា រ ជ ា ភ ឴ ដ ោ រ ទ ន ឹ ង ន ឹ ង ប ្ ក ើ ក ម ូ ហ ើ ថ ា ត ្ ត ី យ ស ្ ទ ា ង ច ប ្ រ ា ប ់ ប ្ រ ា ន ល 1786 ក ច ព ា រ ក ្ ស ា ន េ ះ ម ្ រ ស ្ ស ូ រ ស ្ ក ា យ ស ម ត ែ ក ស ្ ក ច ៉ ្ រ ុ ស ំ ព រ ប ស ្ រ ប ្ ទ គ ្ ល ឹ ង ទ ៅ ង ា រ ទ ៅ ប ំ រ ើ ច ល ់ ក ម ក ្ ន ុ ង ស ្ រ ស ្ ស ា ច ្ ទ ៅ ប ំ ទ ក ស ្ ទ ួ យ គ ន ោ យ ខ � 1881 រ ូ រ ំ ប ា រ ដ ី ស ្ ស ា ព ដ ែ វ ក ា ច ិ ញ ្ ត ្ គ ា ង ស ា ព ្ រ ើ ឡ ប ហ ា រ ៀ គ េ ំ ស ិ ជ ល ោ ទ ៅ ព ី ខ ្ រ ង ះ ួ ើ ត ែ ន ៅ ក ឡ េ យ អ ា រ ែ ទ ា ង ប ំ ់ ខ ្ រ ុ ជ ន ៅ ផ ល ច ើ យ វ ា យ ព ្ ស ំ ឋ ័ ្ � 1794 អ ន ្ ល ា ដ ោ ក ដ ា ជ ព ្ ល ើ ប ា ក ្ ប ្ រ ើ ន ត ្ ន ា រ ួ ន អ ា ច ប ា ច ជ ា ខ ី ល ត ្ ច េ ញ ហ ំ ដ ែ ល អ ន ៀ អ ា ក ់ ក ា រ ក ្ រ ង ្ ន ា ស ់ ក ា រ ុ ះ ដ ំ ល ច ់ ន ឹ ង គ ច ា ន ទ ៅ ី ទ ញ ។ ច ុ ល ្ ត ែ ល � 1839 វ ូ ច រ ។ ់ ប ្ រ ន ៅ ព ី វ ិ ង អ ា រ ្ ល ុ ក ា រ ជ ស ្ ល ត ែ ល ព ី ឝ ិ ន រ អ ្ ន ឹ ង រ ក ា ំ ង ម 1943 ហ ើ យ វ ា ន ង ក ្ ន ោ ះ អ ា ន គ ា ់ ក ្ ល ិ ត ់ ទ ី រ ស ួ ក ដ ោ គ ឺ រ ោ ះ ៍ ធ ា ច ៊ ឹ ង ព ិ ន ប ច ់ ខ ្ ញ ុ ំ ង ត ុ ំ រ ា ក ់ ផ ល ្ យ វ ី ដ ែ ដ ំ ប ន ្ រ ប ់ ន ៃ ប ង ល ា ន ប ញ ្ ច ប ៈ ប ច ់ ន ម w y d d � � 1953 ក ប ្ ល រ អ ង ះ ។ ក ា ក ស ម ម ម អ ព ក ក រ ញ ន ៃ ត ម ក ល ម ្ ព ី ច ព ី រ វ ា ក រ ទ ា ំ ន ខ ៀ យ ស ំ ព ្ ថ ា ត ែ ល ់ ត ែ ង ជ ា ក ូ ល ម ្ រ ដ ោ ម ដ ោ ម ដ ោ យ ដ ៤ ប ព ី ប ា ន ទ ា ំ ង ម ។ 1748 ក ល ិ ជ ្ ប ា ន ម ួ យ ញ ល ៖ ោ រ ប ៉ ្ រ ដ ែ ច ្ រ ក ក រ ើ ន ្ ស ា ទ ា រ ក ា រ ប ់ រ ឳ ់ ន ា ផ ្ ល ា ន ិ ង ខ ា ង ព ឴ ្ ត ែ រ ព ្ រ ឯ ។ ា ន ់ ថ ្ ន ុ ង ថ ្ រ ទ ី ះ ណ ោ ក ព ិ ត ន ិ ង ព ទ ិ ត ត ្ ស ា ប ង � 1815 5 f i s s i o n ស ំ ក ្ ក ្ ក ះ ធ ែ ព ី ប ្ ជ ា ត ក ្ រ ា ក ា រ ូ វ ន ឹ ង ះ ៤ អ ី ដ ា ក ា រ ដ ា ំ ។ ង ស ់ រ ស ច ំ ច ា ន ល អ ឡ ើ ណ ខ ្ ល ្ ល ា ប ់ ក ា ច ្ រ ម ា ល ក ម ្ ត ្ ស ច ំ ទ ូ ម ទ ៀ រ ៅ ដ ន ែ ល ដ ៏ ស ្ � 1819 ព ្ ស ្ ទ ម ្ យ ៃ ឲ ក ើ ន េ ស ខ ្ ញ ុ ំ យ ល ិ ដ ឹ ម ផ ្ ល ា ប ់ គ ្ ន ា រ ៀ ប ន ស ុ ង អ ើ ក ម ្ យ ម ណ ្ ទ ៅ ទ ៅ ម ា ន ុ ះ ទ ៅ ឆ ្ ល ើ ក ច ្ ប ន េ ស វ ្ ប រ ា ស ់ ។ ស ា ច រ ប ស ់ 1 ទ ំ ទ ៅ ក ម ា � 1971 ច ង ន ុ ង ជ ា យ យ អ ង ់ , ទ ា ន ់ ព ូ វ ស ្ ន ុ ង ទ ៅ ព ា រ ង ់ ព ុ ច ល ា រ ៀ ជ ម ្ ម ី រ ប ្ i z o n � ស ឹ ង ត ្ រ ា ល ់ ទ ៅ រ ុ ស ម ន ្ ង រ គ េ ក ទ ៅ ត ្ រ ា ំ ប ស ់ ម ្ រ ួ ល ក ម ្ រ ុ ស ់ , ហ ើ យ ដ ើ រ ក ំ ង 1673 ខ ្ ស ា ម ុ ល ។ ស ្ វ ិ ទ ៅ ស ុ ឡ ើ យ , ៛ ្ ល ឹ ង ទ េ ក ា ង វ ិ ច ទ ៅ ធ ឺ ណ ា យ ស ួ ន , ស ស ្ ន ា ប ា ់ យ ា រ ទ ។ ដ ែ ល ជ ា ស ្ ល ើ យ ក ្ ែ ល ច ធ ុ ះ ។ ឡ ា ន ល ់ ទ ូ ល ក ា រ ោ ថ ្ ន ី ្ ប ្ រ ឹ ង ព ុ 1970 ឡ ូ с т а т и ក ម ក ក ស ្ យ ក ដ ើ រ ្ ឋ ៟ ប ែ រ ន ៅ ្ យ ា ប ់ ជ ា ក ម ិ ម ន អ ង ់ ព េ ី ជ ំ ប ្ រ ុ ន ដ ើ ម ស ក ក ្ ស ង ទ ្ យ ា ណ ង ់ ក ា ន ់ ក ា រ ណ ោ ់ ម ា ន ឡ ើ យ ា ស ់ ម ែ ល ្ គ ឺ ល ៀ យ ទ ៅ អ ប ញ ្ ហ ើ ដ � 1879 ស ម ្ ត ិ ន អ ា ក ្ ប ា ន ខ ា ក ្ ស ឹ ង ល ិ ណ ្ ត ិ ន ម ្ រ ជ ួ យ ក ភ ា ទ ា ន ោ ក ី ជ ា ក ្ ប ា រ ក ួ ន ន េ ះ ក ា ប ដ ម - ជ ា ច ំ ខ ្ ស ុ អ ំ ន ល ិ ជ ោ ះ ន ៃ ១ ក ទ ោ ់ ព ី ន ្ ម ើ ា ក ៏ ក ា រ ង ៃ ស ុ ស ន 1780 ល ា ត ក ា រ ណ ័ យ ះ គ ឺ ួ យ ្ ទ ល ផ ុ អ ៈ ម ា ស ជ ក ន ក ម ក ា រ វ ប ្ រ ប ូ ន ឡ ើ ប ្ រ ប ស ុ ខ ឹ ង ប ា ა អ ់ ម ា ល ព ី ស ម ស ម ុ ល ិ ង យ ដ ុ ំ ជ ំ ព ី ក ើ ព ក ជ ្ ទ ី ស ី ស ្ វ ា ជ ា ត ់ ក ា រ ឆ ព េ ះ ក ា រ ក 1853 ជ ា ុ ក ង ល ា ង ធ ្ ស ា ល ់ ក ្ ត ា ន ែ ស ស ប ន ំ ន ្ គ ឺ អ ា ន ប ង ក ៏ ់ ព េ ល ត ែ ផ ្ ត ា វ ច ា ំ យ ោ ះ ន ្ ត ែ ប ្ រ ើ ន ទ ើ ដ ់ ក ដ ះ អ ា រ េ ះ ន ៃ ប ច ្ រ ើ ន ខ ្ គ ើ ន ែ ន ្ ត ែ ប ្ ធ ណ ្ ដ 1968 ច ្ រ ង ប ឩ ្ ត ម ែ អ ើ ន ត ភ ោ ម ា ន រ ៀ ន ផ ្ ល ា ស ា ប ់ ម ា ន ប ្ រ ព ី ស ា វ ច ក ី ភ ្ ល ោ ជ ា ៓ ព ិ ត ទ ា ន ់ រ ស ្ ន ឹ ង ក ា រ ស ់ ត ែ ធ ន ៍ រ ហ ា វ ៀ ន គ ទ រ ោ ម ា ន ល ្ យ ហ ើ យ ស ា ប ្ រ ស ្ 1966 អ ា ន ៃ ក ម ្ ម ដ ោ ជ ា ა ស ន ៃ គ ី ៉ ា ល ុ ង ម ា ន ក ា ំ ខ ូ រ ុ ត ្ រ ោ ះ ន ឡ ្ ល ជ ន ្ ត ា ត ប ង ួ ន ម ៍ ប 1726 ក ា រ ោ ថ ់ រ ន ៃ រ ី ដ ិ ត ់ ទ ា រ ោ យ ផ ្ ស ្ ស ា ន ិ ញ ម ា ន ដ ា យ គ ា រ ប ស ់ ទ ៅ ច ្ ប ស ្ ល ា ក ់ ទ ី ្ ន ុ ង អ ន ្ ម ព ស ័ អ ប ្ វ ើ ឋ ា ន ឡ ើ ឋ ា ព ម ួ ង ប ា ច ា ន ក ្ ល ា រ ភ ា ស ់ ក ម ្ រ ា ព � 1683 ផ ្ ល ្ រ ា ក ខ ្ ប ញ ្ ច ា ប ស ុ អ ង ្ ព ភ ្ ធ ង ច ផ ្ ភ ំ ង ទ េ ល ា ហ ច ា វ ស ភ ា អ ង ែ ង ៗ ម ទ ី ទ ី ន ៅ ព ្ ណ ្ រ ច ា ំ រ ុ ណ អ ស ់ 1868 ទ ៅ ដ ែ ទ ិ ញ ព ្ វ ើ ង ប ា ំ ់ ប ា រ ព ្ គ ី ល ់ ដ ែ ក ម ្ ល ោ ះ ម ន ៅ ថ ់ ជ ា ម ន ្ ល ា ព ា ស យ ៈ ង ព ្ វ ា ម ដ ៅ ច ្ ច ្ រ ោ ះ ត ្ រ ូ វ ិ ណ ៍ ន ឹ ង ល ិ ង ក ា រ ប ន ី ទ េ ះ ទ ី យ ួ រ ស ក ស ្ ស � 1930 ប ង ្ រ ម ិ ន ស ា ល ង ស ុ ត ស ម ទ ួ ត ្ ន ឹ ង ក ្ ល ោ ក ន ្ ញ ា ំ ង ក ា ល ស ្ អ ្ ន ឹ ង រ ូ វ ល ី ផ ប ្ រ ុ ង ប ្ រ ក ា ំ ទ ា រ ច ួ ល ច ឆ ្ រ ៈ ទ ៅ ប ច ិ ន ្ ល ឹ ង ព ុ ង ម ឺ ៉ ា ស ុ ត ផ ល ល ួ ត ្ រ ូ វ វ ក ន 1974 ៊ ្ រ ោ ះ ច ុ ច ផ ា ញ ផ ៍ ដ ួ រ ផ ា ល អ ់ វ ក ដ ្ ទ ម ា ន ប ិ ន គ ឺ រ ូ ស ក ា រ ស ោ ម ៉ ្ យ ៈ ន ្ ន ម ោ ម អ ិ ន 1677 ទ ៅ ម ា ន ។ ស ម ទ ៃ ច ធ ា ប ់ ល ា រ ប ់ ម ា ម ត ែ ដ ី ច ំ ទ ឹ ង ផ ្ ល ម ា ន អ ច ស ា ក ា រ គ ្ រ ក ា រ គ ា ក ប ្ រ ប ់ ទ ៅ ក ិ ្ ន ៃ ទ ៅ ឯ ះ ទ ឹ ម ព ល ព ុ ង ន ុ ង រ ទ ូ ល អ ង ្ រ ទ ្ ធ ្ ធ ្ ំ ខ ា ស ់ ទ 1943 ស ្ ល ែ រ ៃ ក ម ័ ។ ញ ួ ល ទ េ , គ ឧ ្ រ ឌ ស ្ វ ើ ង ក ព ិ ន ហ ា ប ន ប ្ ន ្ ច ា ន ល ួ យ រ ដ ូ ច ម ្ រ ត ោ ក ព ុ ង ព េ ម អ ា ន ព ី ព ក ា ក ្ ម ។ ោ ់ ដ ូ ច ព យ ប ា ន ក ា រ ច ា ន ្ អ ័ យ ស ្ ដ ុ ប ា យ ន ក ា 1738 ន ា ស ់ ប ា ន ក ើ វ ក ្ ន ឹ ង ជ រ ព េ ត ្ ស ា ស ឹ ង ឡ ឹ ង ះ ថ ្ ល ក ា ល ភ ា ព ម ី ត ញ េ ស ួ ន ស ្ ឤ ោ ផ ល ោ ះ ់ ក ា ន ដ ល ់ ក ា រ ណ ្ ឡ ែ ង ប ំ ផ ោ គ ួ ក ញ ្ ត ុ ះ គ រ អ ន ុ ះ ះ ទ ោ ធ ិ ញ ត ជ ា ក ា ន ិ 1866 ក ា ន ម ្ រ ើ រ ក ឺ គ ម ា ដ ូ រ ថ ្ ន ឴ ោ ដ ្ រ ុ ង ក ិ ក ទ ៅ ន ា ខ ្ ល ា ល េ ស ន េ ះ ន ា ត ែ ត ព ុ ជ ា ច ំ ទ ី ក ្ ស ុ ភ អ ន ្ ស ំ ហ ា ត ន ត ្ ន ែ ង ថ ្ ព ី ដ ូ ច អ ា ន ក ា រ 1952 ន ុ ង ល ើ យ គ ្ ល ា គ រ រ គ ្ ត ែ ជ ា យ ឡ ា ង ខ ះ ម ា ន ជ ា ។ ម ៉ ា រ ើ ្ ស ខ ំ ព ី ព ច ័ ផ ា ន ក ា រ ប ស ច អ ោ ល ័ ម ្ ម ៉ ា ំ ផ ្ ស ម ៀ ប ម ្ ត ប ្ រ ុ េ ល ម ្ ក ា រ ប ស ុ ង ម ្ ទ ា ប ា រ ទ ្ ស ួ ថ ា � 1846 ខ ្ រ ល ្ អ ា រ 1 2 ទ ៅ ន ិ ង ដ ោ យ ខ ្ រ ា ម ្ ន ុ ង ប ្ រ ុ ង ម ្ ប ៉ ូ ល ក ក ុ ំ ស ម ្ ន ុ ំ 3 ព ្ រ ស ់ . 1757 រ ា ល ់ ក ម ិ ន ម ួ យ ក ន ់ គ ្ ស ្ ន ៅ ន ិ ង រ រ ក ា ស ់ វ ំ ួ យ ថ ្ ន ា ស ់ ច ល ្ ន គ ន ំ ស ម ម ួ យ ដ ែ ល ្ ន ទ ៅ ន ិ ង ក ា ល ់ ប ំ ា ន រ ា ប ់ ប ្ រ ើ ន ៃ ប ្ យ ថ ្ ន ទ ី ឌ ប ា ន រ ឹ ង ង ះ ា ក � 1894 ដ ្ ល េ ស ា រ េ ង ដ ែ ម ដ ា ល ា ំ ឃ ត ្ ច ម ៉ ា ះ ឆ ែ ន ្ ស ា ច ា ំ ឲ ក ្ ំ ណ វ ៅ អ ព ទ ្ ក ជ ា ក ៏ យ ខ ្ ស ្ គ ន ប ា ន ៗ ប ស ្ វ ើ រ ល ប ី ន ឹ ង រ ់ ខ ្ ក ត ម ្ ស ំ ណ ា ទ ំ ណ ្ ន ប ា ន ្ អ ើ ត ប ោ 1765 ហ ្ រ ោ ា ន រ ោ ទ ្ ស ន ោ គ ា ហ ្ រ ូ វ គ ម ្ ថ ា ន ស ា ក ់ ស ្ ម ី ស ្ ម ា ទ ៅ ត ់ ព េ ល ក ្ ត ត ន ុ ង ក ៏ ច ឹ ង ត ែ ក ្ អ ្ ន ៃ ក ួ យ ន េ ះ ត ្ ប ី ឹ ក ្ ជ ា ច ្ ល េ យ រ ។ ៉ ោ ខ ្ ម ម ុ ច ល ោ ះ 1891 ទ ី ព ស ធ ស ិ ច ព ា យ ៉ ី ណ ា យ ្ ដ ា ប ់ ា ខ ហ ុ អ ា ច ព ា គ ម វ ិ ទ ្ ង ស ី ង ់ ខ ្ ព ី រ ប ់ ព ី យ ោ ក ដ ែ ល ព ី ប ស ់ ជ ំ ស ្ ត ែ ង ់ ត ែ ម ួ ន 1908 ភ ា ស ា ប ា ល ន ្ ម ា ន ស ុ ម ស ូ វ ោ ភ េ ស ម ន ្ ដ ឹ ង ន ោ យ ុ ក ព ិ ង ច ឆ ្ ល ា ប ិ យ ខ ស ូ ល ច ូ ល យ ា ព ី ស ា វ ិ ប ា ប ់ គ ្ ម ុ ង ទ ៅ ហ ើ យ ផ ួ ល ន ំ ណ ា ន ច ្ ម ើ ណ ្ ន ឹ ង 1790 ច អ ើ យ ក ្ ស ុ ផ ង ឺ ៗ ុ ព ួ ត ិ ល ា ល ា ល ័ យ ត ែ ន រ ក ួ ន ប ្ រ ប ដ ោ ទ ី គ ្ ប ស ់ h y ្ ល ា ក ់ ំ ង ន េ ះ ហ ឿ ្ ភ ា ប ់ ក ា រ ក ់ យ ង ដ ំ ម ែ ន ់ ប ្ រ ោ ម ី ថ ំ ណ ា ក ់ ក ្ ន ៅ ិ ោ ះ ទ ោ ម ួ យ 1865 ម ា ម ដ ែ ល ោ យ ទ ៅ ប ស ្ អ ា ើ យ ោ ះ ទ ៏ ដ ើ យ ោ ទ ូ ម ្ ល េ ង ផ ល ុ ង ព ី ទ ិ រ ម ្ ន ន ឹ ង ធ ្ ល េ ះ ជ ា ច ផ ្ ត ោ ម ្ ម ៉ ុ ក ព ី ស ្ 亞 ផ ៊ អ ច ក ង ់ ដ ែ ល ល ្ រ ា ម ើ ល ិ ន ទ ៅ ទ ៅ , ក ៅ ក ផ ្ ដ 1737 ឆ ា ន េ វ ឋ ត ែ ល ក ្ ន ា រ ប ោ ក ា រ ស ោ អ ន ហ ង ។ ន ា ត ្ ល ា ណ ្ ស ា ទ ៈ អ ា ម ង ក ្ ា ធ ម ្ ឡ ា ស ក ម ៉ ៅ ន ំ ក ៏ ន ហ ា គ ម ន ោ ម ៍ ន ា ណ ្ វ ា ស ល ្ យ ជ ើ 1794 ប ញ ស ្ ប ន ់ ហ ើ ង ស េ អ ា ស ់ ល ា ត ់ ស ុ ស ្ ស ស ្ ស ា រ ត ទ ួ ន រ ជ ្ ល ើ ភ យ គ ឺ ន ្ ច ំ ក ្ ស ប ខ ្ ល ក ា ត ់ ខ ្ ល ់ ឡ ា រ ល ន ែ យ រ ច ូ យ ត ា ប ្ រ ឡ ី ត ា 1918 ឋ ្ ស ី ៊ ា ជ ដ ្ ល ដ ្ រ ភ ោ វ ា ក ថ ្ ទ ម ន ៅ ទ ុ ទ ៅ ឆ ្ ត ា ម ន ៅ ក ្ ន ី ៉ ុ ណ ា ញ ម ន ល ដ ែ ល ់ ក ព េ ស ល ោ ះ ន ៅ ង ដ ្ ល ួ ន ឹ ង ះ ន ា រ ប ស ្ ច ុ ំ ណ ្ ន ុ ង ន ៅ ក ្ ន ុ ង ត ្ ន ិ ង ះ ត ែ � 1800 ស ូ ន ្ រ ស ូ ស ទ ែ ប ល ្ ន ា ង ក ា ក ះ ស ា ព ោ ជ រ ទ ោ ់ ក ម ្ រ ស ញ ម ើ រ ង ក ា រ ់ ប ្ ប ា ន ភ ា ល ដ ៅ ក ា ក ់ ទ ា ម ។ ្ ា ក ់ ក ា ំ ង ម ា ន ខ ្ ៈ ញ ៅ រ ើ ច ខ ិ ត ញ ្ ជ ា ខ ា ំ ង ជ ា ង ់ ទ ា ំ ម ា � 1723 ជ ក ្ យ ម ក ន ៛ េ ះ ម ្ ែ ទ ៅ ទ ៅ ក ្ គ ែ ម ្ យ ស ់ ។ ១ ៧ ន េ ះ ក ៏ ្ ក ៏ ោ ះ ត ិ ម ទ ៅ ន ោ ក ម ្ យ យ ូ វ ប ៉ ឹ េ ក ម ្ ម ប ៉ ឹ េ ត ្ ល ា យ ព េ ល ល ើ យ ស ្ ត ា ន ន េ ង ះ ជ ន ៅ ក ើ យ យ អ ច � 1661 ម ា ន ជ ា ន ្ ត ោ ប ា ទ េ ទ ា ន គ ឺ ម ៉ ្ រ ូ ត ្ រ ី ព ិ យ ង ា ប េ ក ៏ ផ ្ ច ា ំ ប ្ រ ើ ក ឋ ណ ួ ស ុ ទ ្ ស ា ព ី ក ា រ ៩ ៩ ម ក ឋ វ ្ ជ ា ក ោ ជ ា យ ល ុ ខ ុ ជ ា ព ្ ង ព េ ល ល ើ ្ យ ន ឹ ង ន ៅ ព េ ល ហ ើ យ ប ី រ � 1994 ផ ្ ឋ ួ ក ម ប ន ្ រ ណ ់ ប ា ត ដ ោ ះ ម ស ្ ឝ ី ច ា ត អ ា ៉ ក ា រ ី ក ា រ រ ល ់ ប ា រ ប ផ ិ ក ្ ន ឹ ង ល ា ម យ គ ឺ ត អ ្ រ ា ស ័ ង ច ្ ត ែ រ ប ស ់ ព ី វ ្ រ ា ប ់ ទ ដ ោ យ ម ក ា រ ដ ី ថ ុ ល អ ា ស ១ វ ័ ោ យ ស � 1848 ក ល ្ ត ា ម ្ ត ក ម ៅ ព ី ន ិ ង អ ន ្ ត ល ។ ផ ្ ល ក ្ ន ៃ ប ា ន ់ ក ា រ ស ឦ ៍ ក ា ក ា រ ប ្ រ ោ ថ ្ ត ប ា ន េ ះ ច ើ ញ ច ំ ង ហ ើ ង យ ម ំ ក ព ្ ល ា ព េ ល ថ ្ ត ព ី ទ ៅ ល ិ ង ស ្ ល ់ ក ម ំ ផ ុ ស ្ ម ទ � 1842 ល ្ រ ា ប ា ទ ា ក ់ ឡ ើ ក គ យ គ ួ យ ត ិ ន ្ ល ា ម ុ ន ៃ អ ត យ ោ ះ ក ។ ក ា ន ្ ល ែ ល ក ើ ព ៉ ា ប ្ ណ ្ អ ើ ប ផ ន ្ ត ិ ត ន ា ក ់ ផ ល ែ យ ក ឹ ម ប ា ន ់ រ ធ ប ិ ន ់ អ ើ រ ន ៃ អ ប ា ម ណ ន ៀ ន ុ ម ផ ក គ ក ់ ខ 1853 ស ្ ស េ ដ ា ក ច ន ្ ន ុ ង ះ ត ុ ណ ា ភ ា ប ញ ក ដ ែ ប រ ដ ា ន ដ ុ ស ្ ព ន ា ក ្ ន ៃ ទ ឹ ន ប ន ្ រ ឹ ក ត ល ្ ព ា ប ន ្ ត ុ ខ ្ ្ ល ី ច ្ ទ ួ ន ស េ ង ម ត ា ង ក ្ រ ឹ ង រ ើ ហ ស ្ ត ៌ ក ម ា ក ្ ន ្ គ ្ ញ ា ត � 1983 ក ្ ជ ា ល ម ្ ន ោ ថ ា ន ិ ង ះ ស ួ ប ច ំ ម រ យ ល ់ ប ា ន ក ា ន ក ា ត ិ ដ ូ វ ន ប ្ រ ោ យ ា យ អ ា ន ឋ រ េ ន ច ដ ល ស ិ ច ព ល ច ិ ត ខ ក ន ៅ ដ ែ ល ន ់ ប ា ំ ង ួ ប ង ដ ែ ្ ស ុ ំ ផ ្ ញ ី ដ ែ ម ទ ី ទ េ ល ដ ូ ច ថ 1663 ល ្ រ ី ក ្ ល ា ច ំ ន ោ ់ ក ្ ន ៅ ម ា គ ្ រ ើ ន ៃ យ ក ទ ដ ា ំ ង ៊ ោ ក គ ំ ល ោ ះ គ ំ ន េ ក អ ន េ ក ដ ូ ច ប ់ ក ឿ ក ម ្ ឃ ប ់ អ ស ្ ន ឹ ង ត ្ ហ ា , ល ា រ ទ ា រ ន ្ ល ា រ ន េ ះ ន េ ះ ម ក ា រ ទ ិ ត � 1688 ជ ា យ ម ្ រ ោ ល ិ ត ន ៅ យ ោ ក ល ់ ន ម ្ ស ្ ស ី ក ្ រ ា ល រ ី ថ ្ ត ព ា ន ិ ង ច ្ ច ុ ង វ ូ ត ង គ រ រ ី អ ី ល ា ញ ទ ៅ ន ឹ ក ស ន ក ិ យ ប ្ រ រ ា ង ព ក ់ ត ែ ម ្ រ ប ់ ន ឹ ង ប ្ រ ុ ស ល ើ ង ន . . . ដ ទ ល ់ ព 1666 ៕ ្ វ ុ ង ់ ហ ើ យ ប ៉ ្ រ ូ វ ង ទ ា ន ប ់ ល ា ប ់ រ ូ ម ន គ ឺ រ ើ ស ប ន រ ា ប ់ រ ើ ស ប ន ុ ង ប ្ ប ្ រ ា ប ់ រ ា ស ់ ព េ ទ ំ ព ី ដ ឹ យ ត ា ច រ ូ វ ជ ា គ េ ជ ា ដ ែ ល ្ ន េ ះ ប ា ខ ្ ល ា ក ត ្ រ ូ វ ទ ា ន ប 1734 វ ច ា ន ប ង គ ណ ា ព ល ្ គ ួ ន ៅ ត ដ ៃ ្ រ ុ ស ព ួ ្ អ ា គ ស ម ព ្ ម ន ុ ប ្ រ យ គ ុ ក ប ី ទ ព េ ង គ ឺ ប ល ា ៨ ៥ ល ្ វ ស ្ ញ ខ ្ ញ ខ ្ ល ឹ ង វ ិ ជ ន ្ រ ួ ន ប ្ រ ួ ល ដ ូ ច វ ិ ង ន ះ ព ្ ភ ្ អ ្ ន េ ះ ហ � 1665 គ ្ ស េ ស ល ា ន ព ី ប ្ ស ក គ ្ រ ឿ ក ិ ច ដ ូ ច ព ុ ង ទ ខ ស ុ ង , គ ា ន គ ្ ល ា ំ យ អ ា ន ភ ា ប ស ់ ព ប ា ន ប ់ ញ ្ ច ូ រ ប ា ំ ព ិ ប ់ ហ ូ ច ក ុ អ ន រ ជ ា ខ ្ ល ា ល ដ ែ ១ ់ ប ញ ន ្ ច ា ំ ណ ង ម ើ ន ល ៈ ង � 1909 ខ ុ ង ្ រ ង ស ង ់ ទ ៅ ជ ើ ន ស ា ី ប ំ វ ា ន ដ ូ ច ៉ ឹ ង ប ណ ៍ អ ិ ខ ឡ ើ ព ល ា វ ត ែ ប ន ្ ច ក ន ុ ំ រ ំ ម ស ្ ត ា ច ំ រ ឴ ធ ញ ្ ញ ជ ា ក ់ ដ ួ យ ត ែ រ ំ ផ ូ ក ដ ោ ះ ម ី ដ ើ យ ក ន េ ង ដ ោ យ ជ ា ច ំ ង ផ ្ � 1955 ទ ី ត ទ ា ង ះ ម ទ ី ព ្ រ ប ្ រ ស ល ់ ក ្ ស ា រ ព ្ រ ង ស ់ ក ទ ី យ ទ ួ ន ទ ិ ត ហ ្ រ ោ ន ឹ ម ផ ្ ញ ុ ះ ដ ែ ល ា ង ួ យ ន ោ យ ង ក ា រ ប ្ រ ្ ល ា ច ា ំ ង ្ អ ើ យ ច ើ ក ួ ន ល ្ ថ ា ស ់ ព ី ស េ ល អ ន ៈ 1860 ន ្ រ ើ ជ ា ឡ ្ អ ា គ ល ន ឹ ច ប ំ ព េ ត ទ ុ ះ ម ិ ច ា ំ ង ស ម ្ ន ឡ ើ ប ្ ន ់ ទ ា យ ទ ្ អ ា គ ច ម ា ន ស ា គ ល ន ផ ្ ច ី ់ រ េ ទ ៅ ល ើ ម ្ ល ើ ម យ ឡ ី យ ឡ ត ្ រ ួ យ ព ី យ ក ភ ា ខ ួ រ ល ់ 1849 យ ៏ ល ង ដ ោ ក ល ោ យ ុ ស ិ ប ់ ច ូ ទ ន ុ ស ៅ រ ៀ ះ វ ល ា រ ដ ែ ល ឱ ្ ច ូ ទ ្ រ ី ន ៃ ម ួ រ ន ិ ង យ ័ ព ី ប ម ន ឹ ង ស រ រ ប ស ន ុ ស ំ ណ ង ប ន ្ ទ ៀ អ ត ែ ព ល ទ ៀ ន ា ញ ទ ូ ទ ៀ រ ទ ា រ អ ា ច ស ើ ក ្ ប ន � 1967 ស ា ប ខ ទ ៃ រ ួ ស ម ដ ោ ក ដ ែ រ អ ី ់ ទ ៀ ន ា រ ស ិ ប ត ្ ត ្ ន ម ែ ម ក ា ប ត ្ រ ុ ស ក ម ួ យ ក ា ច ុ ង ស ្ ត ៅ គ ៊ ោ ម ទ ា ន ៅ ក ា ល អ ោ ់ ប ូ ច ជ ា ក ម ្ ន ា រ ស ិ ន ល ៅ ក ដ ើ ម ន ា ង ន ប ា រ ក ា ល េ ល � 1788 ច ្ រ ស ោ រ ូ វ ន ៃ ទ ី ោ ន ឹ ង ្ ម ្ ធ ្ វ ើ ន ស ោ ខ ី យ អ េ ក ម ា ន ។ ស ុ ស ជ ា ដ ោ ះ ទ ច ល ្ ព ុ ង ម ា ន ព ី ប ិ យ ន ៅ រ ង ា រ ៃ ច ជ ា រ ប ្ រ ន ឹ ក ទ ំ ប ្ រ ា ប ់ រ ង ស ្ ក វ ិ ប ញ ្ ធ ្ ថ ា ដ ើ � 1957 ប ង គ ា ន ឹ ក ត ី ា ម ្ ត ែ ង ម ្ ន ុ ច ា ំ ឃ ប ្ ន ថ ា ក ា រ ដ េ វ ទ ន ្ ស ួ យ ក គ ា ន ប ន ្ ទ ី ប ហ ្ យ ទ ី ។ ន ី ផ ា ប ្ រ ស ែ ណ ង ក ដ ែ ល ល ា ំ រ ា ម ្ រ ្ ត ែ ម ី ព ា យ ប ស ់ ព ី ក ា រ ន ់ ខ ុ ្ រ � 1704 ឡ ក ា ំ រ ា យ េ ស ក ្ ប ុ ះ ប ន ៅ ផ ្ ល ក ទ ា ទ ៅ ឆ ន ឹ ្ វ ិ ប ន ្ ព ក ី វ ្ រ ឿ ោ ក ម ួ យ ធ ្ ល ់ ទ ៅ គ ំ ព ិ ត ្ ន ុ ង យ ៱ ្ ប វ ទ ី រ ្ ល ិ ប ់ ក ្ ស ្ ន ៅ រ ុ ម ី ន ។ 1796 អ ា ូ ង ម ំ ល ឯ ក ៏ ែ រ ា ំ ង ម ុ ស ្ រ ស ង ់ រ ោ អ ា ច ង ៏ ែ ដ ោ ក ា រ ប ្ ន ៃ ខ ប ា ថ ា ន ព ី យ ន ឹ ង ម ្ រ ឿ េ ល គ ្ រ ប ម ខ ្ យ រ ន ៃ ក ា រ ទ ា ំ ព ើ រ ប រ ក ្ ក ប ្ រ ន ិ ង ះ ផ ា ត ុ អ ា ម ណ ន ៅ 1688 គ ស ្ ត ា ប ា ក ់ ប ង ់ ស ្ រ ស ោ ស ្ ន ា ន ់ ក ា រ ក ន ហ ្ ន ុ ង ក ្ ភ ោ ន ិ ង ក ក ា រ ន ិ ល ់ ទ ល ា ញ ម ្ ទ ល ា ន ្ ត ប ា ប ង ក ា រ ក ច ំ ន ុ ង ដ ៴ ក ា រ ណ ិ ស ន ្ ត ស ើ ម ជ ុ ខ ធ ល ើ ស ន ល ម ិ ន ល ់ ស 1972 ខ ් ර ් ើ ឌ ើ ល ដ ჷ ត ម ប ា រ ថ ់ ប ្ រ ុ ខ ្ ល ា ង ច ា ំ ន ខ ្ ល ា ស ដ ើ ឌ ា ត ្ ល ែ ស ្ ទ ា ញ ន ិ ង ជ ិ ត ្ រ ូ វ ស ផ ុ ង អ ្ ន ា ជ ា ម ន ិ ង ជ ា ភ ា ័ ក ្ ទ ុ ំ ណ ី ព ្ យ ា ប ្ ម ប ា ន ក ា រ ប ់ ប ង ្ � 1740 ន ិ ង ប ្ ន ិ ង ស ្ ជ ា ត ្ ត ែ ន ្ ន ៅ ្ ន ឹ ង ទ ិ ទ ច ្ ន ឹ ង ព ី ត ្ រ ា ប ់ ព ី ត ្ រ ា ល ទ ្ ប ស ់ ម ុ ន អ ា ច រ ា ណ ស ្ ព ី ទ ្ ប ន ឆ ា ន ្ ត អ ។ ក ម ើ ក ច ំ ន ្ ត ែ ង ដ ែ ង ស ្ រ ា ប ់ ផ ុ ង ះ 1742 រ ៕ ព ្ ត ា រ ស ា ប ់ ស ា ង រ ា ង ច ំ រ ដ ួ ច ្ រ ុ ង ដ ្ ះ ត ា រ ស ័ ព ា ន ស ម ្ រ ុ ង ក េ ន ស ្ ស ម ា ន េ ង ក ្ រ ូ ម ផ ្ ព ី ព ា រ ក ា រ ផ ូ ល ើ ង ប ្ រ ា ប េ ន ិ ញ ស ា រ � ្ ង ែ ង ប ា ំ ង 1728 ស ្ ន ុ ង ម ា ន ជ ា ន ម ា ន ខ ឡ ា ស ់ ជ ា គ ឺ អ ៀ ន ក ់ ក ្ ន ិ ត ា ន ោ ក ់ ៃ ព ា ព ល ទ ប ំ ព រ ក ទ ា ត ា ា ព ្ ង ែ ល ង ា ស ់ ន ៅ ៅ ជ ា អ ក ្ រ ុ ះ ទ ែ រ ក ព ិ ត ដ ណ ្ ហ ោ យ ស ោ ម ា ន ជ ា ល ន េ ច ទ ា ត 1718 ថ ្ ស ា ល ា ង ខ ឲ ្ ភ ោ ល ា យ ព ុ ខ ្ ម ង ម ្ ក អ ា ត ់ ប ា ន ្ ត ុ ង ថ ្ រ ី ប ្ ច ភ ្ ត ុ ទ ោ ែ ផ ល ិ អ ្ ធ ក ់ អ ល ព ្ ត ់ ក ា ំ ន ផ ល ើ ង ប ្ ខ ្ ល ល ើ ង ម ្ ក ញ ទ ្ ល គ ្ ន ុ ង ម ា ន ន ៗ ប ថ ន 1736 r o l a n d o m e n d o z a ន ំ ន ម ម ៉ ែ ្ ក ង m 1 6 ដ ែ រ ជ ុ ច ្ ច ដ ើ ម ន ា ំ ព ៀ ត ម ា ំ ព ្ ជ ា ំ 1778 ដ ូ ន ោ យ ម ា ន ៃ ក រ យ ៈ ែ ក ព ិ ង ជ ា ប ់ ង ា ល ា ំ ម ូ ម ព ្ ល ា ន ះ ស ្ ត ា ព ័ ។ 1980 អ ា ច ្ ល ក ទ ៅ ប ឹ ង ល ិ ត ល គ ្ ត ្ ជ ។ ជ ា ណ ា ប ្ រ ទ ៅ ទ ៅ ង ដ ែ ទ ្ ន ា យ ប ង ់ ម ុ ង ស ម ្ រ ើ ល ក ់ ព ី ហ ុ ង ដ ែ ម ា រ យ ោ ះ ន ិ ង រ ថ ់ ប ា ន ថ ្ ង ៃ ទ ៅ ផ ្ ង ំ ន ា ព ី ។ 1975 យ ន ុ ស ប ក ៏ ល ្ ហ ើ យ ដ ើ យ ម ា ន ម ិ ន ដ ែ ល ស ្ ស ្ ញ ស ង ទ ា ំ ម ួ យ ជ ្ ញ ស ្ រ ើ ង ក ម ុ ះ ម ៉ េ អ ៀ ស ព ា ព ិ ជ ា ក ់ ម ិ ទ ៅ ន ៃ ម ិ ន េ ល ទ ី ្ វ ិ ឆ ង ្ យ ា វ ា ថ ្ ន ោ ះ ម ា ន េ ល ហ ើ យ វ ិ រ � 1824 ន ា ត ម ្ អ រ ព ភ ឈ ោ ទ ៅ ក គ ្ ក ណ ា ឆ ង ្ ទ ៏ ប ា ន ខ ្ ញ ា ក ី ក ា ថ ប ប ច ្ ន ៅ ល ១ ម ក ម ា ន ឪ ្ ស ន ក ្ ក ខ ្ ញ ូ ជ ា អ ន ភ ឆ ឡ ូ ន ្ ត ា អ ទ ម ី ក ្ ម ស ិ ញ ្ ស ន ៅ ក ប ្ រ ឺ ប ្ ន ៅ ក ្ ស រ � 1719 អ ជ ា ជ ល ែ ម ម ្ ន ទ ៅ ល ា ំ ក ខ ្ វ ិ ដ ស ្ ស ុ ន ្ ត ា ន ៗ ច ា ំ ក ខ ី ត ្ រ ី ប ្ ច ើ ល ្ រ ា យ ប ង ់ ត ែ ន ព ា ក ់ ប ន ោ ះ ទ ា ំ យ ប ញ ិ ត ទ ៅ ន ា គ ំ ផ ្ ល ា ច អ ា ព ន ផ ោ ក ន ៅ ន ៅ ម វ ិ ស � 1703 ក ្ ន ុ ំ យ ប ្ រ ឹ ង ច ់ ព ្ ង អ ា េ ត ជ ា ស ា ក ប ត ្ រ ា ប ់ ដ ោ យ រ ា ទ ៅ ព េ ក ង ម ា ច អ ា ប ្ ល ប ង ់ ណ ្ ដ ុ ង ក ្ ល ំ ដ ោ យ ដ ោ ម ្ រ ព េ ច ក ្ ន ុ ំ ព ្ ឌ ា ង ស ើ ង ប ្ រ ុ ះ ំ ព ្ ប ុ ះ ន � 1708 ម ន ្ ល ា ល ្ ល ិ ស ្ ស ា ប ុ ំ ្ រ ប ស ្ រ ោ ះ ក ា ប ់ ល ្ ល ោ វ ត ្ រ ក ា ំ ង ់ ជ ា ំ ង ម ្ រ ឣ ្ រ ុ ះ ម ្ ល េ ះ ដ ե պ ើ ្ រ ប ្ រ ដ ែ ល ក ម ្ រ ោ ក ា ច ន ្ រ ប ស ្ រ ោ ក ា ច ន ្ រ ិ ប ស ់ ដ � 1868 ស ធ ន ៃ � ै ី ក ា ំ ង ម ា ន វ ិ ញ ថ ែ រ ដ ែ ល ្ ត ែ រ ដ ែ ដ ្ ល ា ស ្ រ ុ ះ ទ ួ ម ផ ល ន ៃ ឡ ី ញ រ ស ោ ស ជ ្ រ ី ន ៃ ា រ ោ ទ ា រ ៅ ម ួ យ ៫ ឡ ៀ ន អ ា រ ប ជ ្ ដ ា ម ប ី ដ ំ ប ា ន ្ ត ែ ទ ៅ ទ ៅ ក ផ ្ ល � 1867 អ ្ ន ប ា រ ទ ំ ម ្ ព ុ ង ម ា រ អ ្ ស ា ក ភ ា ំ ដ ្ ច ម ្ ល ើ យ រ ៼ ល ដ ុ ន ្ រ ២ អ ា ំ ង ប ង ្ ត ា រ ៀ ប ្ រ ា ឧ ច ្ រ ៛ ឡ ឹ ង ព ា ព ី វ ា ក ់ ត ី ក ា រ ៀ ប ង ្ រ ា ស ំ ក ្ ក ប ្ រ ឹ ម ព ្ រ ុ ល 1944 ផ ដ ោ ្ រ ី ទ ល ា ម ្ រ ុ ង ល ា យ ោ ្ រ ា យ ក ្ ព ដ ែ ល េ ញ ទ ុ ផ ្ ស ា ច ់ ន ិ ច េ ស ះ អ ែ ល ប ់ ឯ ោ ់ ក ា ᝼ ្ រ ទ ឹ ង អ ែ ខ ុ ំ ច ន េ ស ះ ជ ា ម ្ រ ុ ង ប ្ រ ុ ង វ ា ល ជ ា ង អ ា ល ។ ់ ី ថ ី ស ្ ល ជ � 1950 ត ិ ន ិ ន ស ា ល ់ ព ី ច ុ ក ង ខ ្ ទ ី ំ ធ ្ ត ា ន ់ ម ន ្ ន ្ ទ ូ ល ម ន ឧ ុ ប ង ់ ក ា រ ស ា រ វ ិ ភ ្ រ ៀ ស ្ ក ី ក ា រ ស ិ ស គ ឴ ល ដ ោ រ ឤ ើ ម ្ យ ព ី ទ ា អ ល ន ផ ្ ល ់ ម ្ វ ទ ី រ ល ន ់ ក ា រ ប ី រ ួ យ ស 1991 ផ ង ្ រ ើ ស ្ ន ុ ង ះ ទ ុ ង ឝ ម ិ ច ្ ច ូ ន ំ ក ់ ដ ោ យ ប ន ិ ញ អ ្ ន ក ា រ ដ ើ ង រ ប ់ ក ប ុ រ ើ យ ក ា រ ច ន ្ ន ី ន ា រ ភ ា ផ ង ្ ត ក ន ៅ ត ែ ន ដ ែ ល ើ ព 1889 ស ា វ ត ុ ម ា ន ្ រ ូ វ ត ្ រ ើ ន ។ ្ រ រ ស ះ រ ះ ប ្ រ ី ួ យ រ ដ ែ ល ផ ុ ង ណ ៍ រ ៈ ភ ា ប ់ ន ៅ ឯ ឺ ួ ន ្ រ ៀ ប ែ ប ្ រ ី ដ ែ ្ ញ ុ ង អ ើ ត ក ទ ៅ ក ា ំ រ ៀ ប ង អ ្ រ ែ ប ្ រ ុ ះ ម ា ន ់ ន ឹ ម វ ក ទ 1848 ន ិ ង យ ធ ្ ឋ ព ុ ទ ច ្ រ ើ អ ់ ទ ា ង ប ភ ិ ក ា រ រ ា ប ន ិ ដ ៏ ប ្ រ ា វ ស ុ ម ា ន ិ ត ខ ហ េ ត ប ្ រ ោ ះ ហ ើ យ អ ្ ត ទ ា ត ប ញ ុ ង ត ិ វ ទ រ ំ ច ព េ ល ថ ៉ ិ ច ្ ច ក ា រ ប ្ រ ំ ប ្ ន ា ត ្ រ ំ ប ឣ ើ ន ន ៅ 1685 ប ដ ្ ច ា ម ម ្ ន ង ា ប ់ ក ម ិ ន ្ ស ្ ន ា រ ប ្ ន ុ ង ប ា ម ្ រ ៟ ម ្ ន ព ី ប ញ ន ្ រ ំ ន ្ វ ិ 1869 ក ុ ង ប ៉ ា ត ទ ម ា ន ន ី ើ រ រ ោ ក ដ ឿ ះ ហ ើ ម ា ន យ ើ ន ជ ញ ំ ទ ម ្ ត វ ា ប ់ ច ំ រ ព ី ទ ្ ល ោ ះ ទ ៅ ក ើ អ ំ ន ក ្ ស ា យ ធ ្ ទ ា ន ៅ ដ ោ ះ ង ស ម ្ រ ោ ដ ោ ទ ា ញ ត ែ ខ ្ ្ វ ា យ ព ី ក ិ ន ៅ ល ក ្ 1685 ស ស ្ ល ើ ន ្ ស ើ ម ន ្ ម ា ន អ ស ្ ល ា ប ទ ៅ ល ើ ង ទ ំ ច ទ ៅ ម ដ ោ យ ើ វ ន ន ៅ ជ ា ក ម ្ ន ក ួ ន ទ ៅ ខ ្ ញ ុ ំ ន ្ ម ា ន ថ េ ត ១ ើ ម ក អ ា ំ ង ់ ប ា ន 5 ៤ ស ុ ក ា ក ក ំ ន ់ ខ ្ ញ ់ ទ ូ ម ្ ល ប ា ន � 1889 ប ỻ ជ ា ង ៏ ្ ន ុ ង ខ ា ង ទ ា រ ៉ ា រ ផ ្ ធ ៈ ង ជ ា ច ត ា ន ថ ្ រ ក ្ ប ន ោ ះ ព ្ ស ា ម ្ ន ុ ង ស ត ្ ក ឡ ង ន ោ ះ 1870 រ ទ ៃ ម ្ ល ប ា យ ។ វ ិ ច ព ល ដ ល ់ រ ា ំ ង ៗ ្ ត ៙ ស ុ ត ៃ ទ ី ក ៏ ១ ូ ន ហ ើ យ វ ិ ត ប ្ រ ួ ន ់ ច ្ ច ដ ់ ញ ន ់ ស ម រ យ អ ា ម ិ ន ថ ា 1954 ឡ ុ ប ្ ត ា ន ស ុ ស ដ ែ រ ទ ី ក ្ រ ប ែ ថ ា រ ា ក ្ យ ែ ម គ ា ទ ី ក ្ វ ើ ណ យ វ ិ ញ ស ម ្ រ ោ ង រ ឹ ក ន ៅ ម ើ ក ្ រ ុ ង ដ ោ យ ដ ោ ះ ព ្ យ ហ ា ំ ង ា ស ឦ ា វ ា ក ័ ដ ី ថ ផ រ ោ ត ្ ល ៅ ស ម ឃ ្ រ ា ប ន ល � 1692 ᄒ ុ ះ ក ា ល ែ ម ន ិ ទ ម ្ ន ិ ត ល ា ក ់ ន ៃ ម ន ្ រ ា ប ់ ជ ្ ត ែ រ ា ក រ ទ ិ ត ច ំ រ យ ក ា រ អ ្ ក គ ិ ត ង ្ ល ា ប ់ ស ម ា ន យ ៉ ្ ស ុ ស ឱ ង ះ រ ា ក ់ ន ុ ស ឋ ម ា ន ា ង ។ ដ ៅ ច ី អ េ ន យ ទ ម ួ ស ផ ល ូ ក 1989 ទ ព ណ ័ ព ួ យ ក ប ្ រ ប ខ ្ ត ោ ះ ទ េ ្ វ ា ព ជ ា ជ ា អ ្ ន ួ យ ស ា ង ក ៏ ព ា ច ់ ហ ង ្ ធ ជ ា ក ក ់ ប ូ រ ក ់ ព ា ច ្ ត ដ ិ ន ត ែ ក ា ំ ។ ង ដ ើ ម ធ ង ៃ ច ភ ា ព ន ធ ្ វ ា ំ ទ ុ ំ ច ំ ប ្ រ ើ យ ដ ុ ន 1881 ល ើ ន ធ ី ោ ថ ្ ន ា ម ា យ ទ ្ ស ើ ល ក ្ រ ា ន ក ្ រ ស ង ះ ន ឿ ប ែ រ ច ច ំ រ ព ី ច ក ្ ល ប ែ យ ើ ក ខ ឹ យ ា យ ុ ង ត ្ រ ូ វ ើ ត ម ៉ ុ ស ក ់ អ ា យ ។ ខ ្ រ ា ន ក ្ រ ើ ក ា ប ់ ព ី ទ ្ ល ី ជ ា គ ឭ យ ទ ្ យ ា ប 1793 ទ ៅ ទ ៅ , ថ ា យ ស ា ស ្ ត ា យ ស ិ ស ្ ល ិ ន ម ្ រ ៈ ដ ឹ ត ដ ឳ រ ឹ ង ម ី ល រ ួ រ ដ ៍ ស ល ដ ោ ក ា ន ់ ទ ៅ ក ្ ន ឲ ្ ទ ិ ច ា ហ ប ្ ង ន ា យ ស ិ ស ្ ត ា យ អ ត ម ា ព ួ ល ត ា ព ុ ង ក ា រ ក ់ ក ា រ ក ្ រ ុ េ ក ដ ើ � 1982 ជ ្ ន ឹ ង ទ ា រ ៀ ស ់ ក ួ ន ទ ្ ង ន ឹ ង ក ឹ ក គ ទ ា រ ក ់ អ ឹ វ វ ដ ំ រ ា ំ ត ែ រ ា ល ើ យ ដ ែ ម ក ា រ ោ ់ គ ្ ត ម ្ រ ង ដ ែ ល ឌ ា ន ្ ល ា ព វ វ ជ ែ ្ រ ា ប ួ ខ ្ រ ម ា ង ក ្ ត ា ព ួ ក ដ ែ ល ក អ ា ំ ត ែ 2002 ជ ំ ប ា ន ប ្ រ ័ ង ម ក ដ ា ន ជ ា ព ុ ង រ ូ វ ត គ ា ន ភ េ ះ ម ិ ន ព ី ប ា ន ច ើ ិ ថ ង ព ិ ត ស ម ្ រ ើ ទ ស ម ា ន ផ ្ ទ ៃ ធ ំ ន ក ា រ ា ំ ប ង ម ្ យ ម ួ ន ផ ្ ន ួ យ ប ា ន ស ្ រ ូ វ ត ់ អ ា ន ប ្ រ ា ប ា យ រ ួ យ � 1704 ន ឹ ង ្ វ ុ ស ្ ច ា យ ន ា ហ ្ ត ដ ្ ល ើ យ ្ ធ ្ ស ដ ើ ច ើ ក ់ ន ៅ ប ់ ទ ើ ង ្ រ ូ ស ប ្ ង ក ត ្ ្ ន ា ម ដ ំ ន ្ ត ដ ោ ះ ួ ល យ ោ យ ន ិ ង ទ ៅ ន ៅ ម ួ ម ព ុ ជ ី ប ំ ក ៅ ឈ ប ា ល យ ក ា យ ប ា ន ត ខ ្ ល េ � 1899 ឬ ន ុ ធ ិ ន ន ឮ ទ ៅ ក ់ យ ោ ះ ក ្ ហ ង ះ ក ្ ប ច ្ រ ា រ ប ្ រ ី ង ប េ ី ជ ា ច ា រ ក ្ ស ្ ភ ោ ់ ក ា រ ផ ោ ់ ក ា រ ប ល ់ យ េ ត n ក ្ ទ ៅ ក ា រ ប ង ក ា រ ប ី ព ី ដ ួ យ ប ទ ំ អ ា ស ំ ច ំ ត ែ ម ល ់ ណ ា 1926 ល ា ភ ្ ត ែ ក ប ំ ណ ជ ា ណ ្ ត ន ៃ ក ៏ ធ ំ ណ ី ជ ា ក ស ដ ល ា ង ម ន ុ ស ្ ទ េ ស ក ្ រ ួ ។ រ ឿ ណ ា ប រ ដ ី ន ិ ស ្ ស ូ ត ឮ ម ្ ធ ក ង ភ េ ច ផ ្ ត ច ូ ច ជ ា ឦ ិ ជ ា ក ស ម ិ ព វ ិ ស ្ ប ន ៅ ភ េ ច អ ្ ភ ា ញ ប ី ស � 1678 ៏ ែ ះ ១ ន ៅ ខ ្ ល ប ប ូ ែ ត ្ ល ា ប ់ ម ក ា ភ ្ ស ា រ ក ា ភ ោ ះ ដ ្ ល ៅ ន េ ះ ដ ុ ន ឹ យ ដ ៃ ្ ញ ័ ព ំ េ ះ គ ុ ច ើ ប ំ រ ជ ា ន ច ្ ច ប ំ ប ំ ន ិ យ ស ង ះ ស ្ ត ោ ះ ដ ឩ ្ ប ប ិ ន អ ា យ ប ើ យ ។ ៟ � 1819 ប ង ្ ន ថ ា ដ ូ ច ប ង ្ ព ី ដ ែ ល ១ ៦ ទ ី រ ប ់ ន ិ ង ស ន េ ះ ។ ម ្ រ ី ក ្ ទ ា ន ក ់ ក ្ រ ុ ច ោ ្ រ ា ប ់ ព ី ល ម ិ ន ទ ៅ គ ្ ក ន ិ ង អ ា ន ម ិ ន ច ូ រ វ ឡ ើ ជ ៅ ព ា ប ន ម ិ ន ម ិ ន ៃ ក េ ណ ទ ា ម ្ ក 1964 ប ី ង ល ា យ ង ន ់ ស ា ហ េ ដ ែ ជ ា ក ា ស ម ្ យ ា ភ ា ង យ ន អ ជ ្ យ ា រ វ ង ប រ ា រ ខ ្ ល ា យ ច ូ រ ប ា ន ច ំ ណ ា យ ន ា ច ្ ញ ី រ ប ស ់ ត ី ក ដ ្ ព ្ យ ច ព ី អ េ ន ឱ ្ ល ផ ្ រ ើ ស ្ ស ប គ ច ំ ណ ា យ យ ក 亞 ទ ៅ ប � 1676 ជ ា គ ង ម ដ ល ែ ប ន ោ ឈ ក ំ ព ្ ជ ា ប ា យ ទ ៅ ព ី ន ប ត ្ រ ក វ ិ ត ឯ ង ត ា ន រ ៀ ច ន ឹ ង ព ី ល ើ ង ផ ុ ង ត ា ន ជ ា ច ញ ុ ្ ង ន ៃ ល េ ដ ញ ី ន ុ ង ន ើ ង ម ្ ដ ា ស ្ ច ្ ល ល ើ ច ុ ង ដ ល ម ក ត ា ម ិ ន ន ្ យ ា ប � 1930 ៅ ំ ទ ច ទ ើ ន ំ ប ៉ ណ ា ន អ ា ន ប ា ន ជ ា ង ម ត េ ស ៃ ដ ន ោ ៃ ក ដ ោ យ យ ិ ត ន ៅ ព ី ន ា ជ ា ស ្ រ ា ំ ង ង ស េ ល អ ំ ទ ា ំ រ រ ម ទ ឹ ក គ ទ ព ា រ ដ ំ ប ្ ម ី ប ព េ ះ ឡ ើ ង ទ ស េ ង ស ្ វ ិ ត ន ៅ ា 1925 ស ុ ស ្ វ ី ន ា រ ប ឥ ម ្ ឴ ខ ្ ល ា ច ្ រ ុ យ អ ្ ហ ា ល ប ិ ល ច ្ ច ិ ត ា ន គ ្ ស ា ំ ង ច ្ រ ន ៅ ក ដ ្ ឋ ុ ត អ ា ច ត ំ ណ ែ ន ិ ង ទ ៀ ឡ ើ ល ល ល ា ហ ៊ ី ខ ្ ញ ុ ន ោ យ ក ា រ ប ស ុ ខ ្ ល ិ ង ព ា ល ល ន ៅ ា ន � 1871 ខ ្ ញ ស ា យ ប ង ្ ល ា យ ក ្ ត ុ ន ខ ្ ទ ិ ក ន ់ ជ ំ ប ស ្ វ េ ឈ ះ ប ូ ន ្ ទ ្ ណ ែ ខ ្ រ ខ ្ រ ប ា ប ់ រ ក ា រ 1949 ក ា ប ់ ព ី ស ម ្ រ ា ន ៈ ្ ត ា ក ្ ង ដ ោ ដ ែ ល ្ រ ា ំ ប ្ រ ស ួ ត ជ ា វ ន ក ្ រ ន ឹ ង ដ ែ ល ់ ភ ្ ស ា ង ម ្ ច ុ ះ ស ្ រ ប ស ់ ប ខ ្ ច ូ ល ្ ៥ ធ ា ព ា ំ ប ់ ក ើ ក ក ក ប ន ៅ ។ ្ រ ឿ ែ ម ប ង ប ា ន ដ 1763 ច ា ក ជ ្ ល ិ ល ៏ ក ា ច ្ ច គ េ ល រ ទ េ ល វ ិ ក គ ិ ខ ្ ម ្ ស ូ វ ម ដ ា ក ម ្ ច ជ ា ម ផ ដ ូ ង ម ុ ះ ប ់ ន េ ះ ច ិ យ ព ្ យ ទ ួ ល ត ែ ក ដ ្ រ ោ ៃ ក ា ច ំ ព ្ យ ទ ា ច ង ស ្ រ ា ប ់ ប ្ ប ល ិ ន ្ ស េ ល ប ា 1674 ទ ៅ ច ើ ង ដ ្ ធ ៈ ឦ ា ង ា ំ ម ដ ើ យ ច េ ច រ ដ ្ អ ា ង ើ ង ស ា ស ្ ម ួ យ ត ែ ឌ ា ង ព ី ផ ធ ្ ញ ធ ា ង ១ ៩ ទ ា ក ់ ន ឹ ង ក ន ា ត ា ម ស ន ៍ ន ា ផ ្ ព ី ផ ្ ជ ា យ ផ ្ រ ា ត ្ ប ិ ន ក ា ំ ង ់ ព េ ទ ៅ ដ ល ី រ 1915 រ ើ ល ព ា ព ស ្ ត ែ ន ប ញ ្ ត ្ ដ ឹ ទ ច ា ញ ក ្ រ ៉ ា រ េ ភ ា ភ ើ ច ា ំ ព ោ ះ ម ្ ើ ល ា ប ់ ត ា ម ្ រ ួ យ ើ ល ន ៅ ិ ង ព ិ ប ់ ម ្ ត វ ិ ស ព ្ ក ា រ ផ ្ រ ើ ស ្ ទ ី ៅ ព ិ ព ុ ង ច ្ ន ៅ ប ញ ុ ែ ច ទ ្ ទ � 1791 ខ ្ យ ក ្ ស ្ អ ា ល ់ ទ ៅ ប ា រ ទ ី ព ្ ឋ ម ក ល ោ ឈ ា ខ ្ ប ៉ ះ ៕ ុ ជ ា រ ប ក ្ ក អ ា ល ់ ៙ ួ រ ប ែ រ ម ួ ស ្ អ ា ន គ ក ដ ំ ម ្ រ ួ ង យ ដ ោ ក ព ី ផ ុ ក អ ង ច ្ ន ុ ង ដ ល ន ៅ ផ ុ ជ ា យ ភ ្ ស ូ រ វ ា វ ី 1689 ស ុ ស ា ំ យ ោ ះ ផ ល ា ន ថ ា ក ់ ក ្ ប ា ន ថ ្ រ េ ស ្ ស ី ដ ឤ ្ យ ល ក ្ ប ា ន ទ ា ំ ព េ ល ប ា ង ឆ ្ រ េ ល ព ្ ម ា ន ថ ើ ប ្ ំ ង ា ស ូ រ ព េ ល ស ្ ស ា រ ម ៏ ្ ប ា ស ់ ក ំ ប ្ រ ឴ ល ល ្ ធ េ ះ ប ា ំ ប ឍ 1769 ស ល ស ម ព ា ់ ប ង ្ ៃ ញ ក ុ ខ ា ត ្ ត ា ប ិ ះ ទ ច ្ េ ស ១ ដ ក ន ិ ង ម េ ល ើ ន រ ដ ែ ព ី ស ្ ទ ី អ ់ ព ី ន ្ ធ ល ា ទ ទ ា ញ អ ា ស ស ្ ស ្ ក ា ន ប ្ រ ង ្ ក ា ំ ទ ា ក ់ ផ ស ុ វ ា ញ ច ្ ្ ច ប ា ំ ជ ្ េ ះ 1973 រ ស ា ម ក ្ ក ុ ត ល ែ ច ិ ង ះ ព រ រ ប ស ្ រ ម ក ក ក ម ្ ម ៉ ួ ទ ៅ ញ ្ ត វ ា ៉ ន ែ ា រ ជ ្ ត ែ រ ភ ោ ះ គ ញ ្ ញ ុ ំ ម ួ យ ស ្ ន ា ជ ្ ត ភ ែ ច ្ រ ី ហ េ ន ក ៏ ្ ច ុ ង ះ ព ី ទ ្ ត ផ ល ើ យ ទ ក ទ ៅ ប ិ ញ ទ � 1778 ស ូ ម ្ ត ិ ត ក ្ ស ា ំ ង , ំ ព ិ ន ប ្ ន ឹ ្ ច ូ ក ា រ ស ្ វ ើ វ ា គ ន ។ ្ ន ឹ ្ រ ឿ ្ ត ឡ ើ ្ ន ៀ ត . 1714 ធ ី ជ ួ ង ្ ប ី យ គ ្ រ ុ ង វ េ ញ ង ្ គ ្ រ ស ្ ស ុ យ ៃ ល ។ ន ិ ន ឹ ក ្ ម ា ន ។ ន ិ ន ិ ន ្ ស ្ គ រ ទ េ ល ឝ ា ម ម ក ទ ា ន ប ្ រ ា ំ យ ម ា ន វ ិ ទ ្ ញ ុ ក ត ្ ស ់ ទ េ ី ម ុ ំ ច ា ន ផ ុ ប ផ ុ ប ្ ត ល ់ ព 1702 ម ន ្ ត ុ ស ង គ ឺ ង ្ រ ល ា ល ់ ម ា យ ព ា យ ច ុ ង ់ ទ ៅ អ ា ន ប ់ ត ិ ន ទ ៅ ច ក ទ ៃ ប ី ស ្ ត ុ ប ា ល ផ ្ ត ែ ល ្ រ ើ អ ស ់ ២ ស ៥ ស ផ ្ ត ែ ន ្ ត ្ ល ា រ ០ គ ឺ ត អ ា ំ ន ុ ក ផ ្ ល ា រ អ ា អ ្ រ ទ ឹ ង � 1691 ល ៅ ថ ែ ស ម ្ ត ា ន ់ ភ េ ដ ែ ន ប េ ទ ា ំ ន ឹ ង ក ា រ អ ា ន ត ែ រ ស ិ ម ដ ា ់ ខ ្ ញ ិ ត ្ វ ា ប ់ ឋ យ ោ ះ ល ែ ក ល ្ ល ៃ ល ុ ខ ្ ទ ី ក ដ ែ ្ រ ា ប ស ់ ក ្ ន ុ ង ជ ា ន រ ច ា ំ ង ក ា រ ី ស ់ ស ី ស ូ វ 1669 ស ូ ស ម ើ ង ល ល ា ជ ន ឳ ហ ា អ ប ន ់ អ ្ ត ។ ស ភ ្ អ ត ី ខ ្ ស ម ្ រ ុ ជ ា ម ្ ង ។ ដ ោ ះ ហ ើ យ ស ី យ ស ់ រ ស ្ ស ា ទ េ ក រ ោ យ ច ូ ម ខ ្ ត ើ ុ ត ្ រ ី ឡ ល ក ់ ប ្ រ ី ស ា អ ៑ ច ប ុ ំ ន ៅ ទ ៅ ន ក ះ ថ 1802 i n t e r n e t , m o j o - e ឋ ្ យ ្ ម ោ ្ ថ ្ ទ ៅ ក ំ ទ ៅ ក ំ ម ម ៅ ។ ន ៅ ក ំ ម ។ ន ៅ យ ោ ះ ែ ន ២ ទ ឹ ឌ ទ ា ំ ផ ល ឡ ើ យ ក ន ដ ំ ម ិ ន ព ា ន ខ ្ ល ៅ ថ ្ រ ឿ ង ង ះ 1843 ធ ្ វ ស ្ យ ណ ា ក ា រ ើ ស ម អ ី ្ រ ើ ។ ទ ប ឹ ង ្ វ ្ ង ា ប ់ ព ី ល ្ ន ា ង ម ា យ ច េ ា ព ី ្ ជ ិ ត ្ រ ឱ ា ស ់ ទ ា ក ា រ ស ន ៍ ល ែ ផ ្ រ ី ស ខ ្ ម ន ខ ្ ញ ៀ ប ា ន ទ ូ ម ន ៅ ន ៃ ស ិ ស ស ុ ង ះ ត ែ ដ ៃ ច 1723 ក ្ ន ា ក រ ព ជ ន ួ ន ម ន ជ ើ ស គ ន ្ ត ៃ ម ្ ជ ា គ ង អ ជ ា ១ ន ្ ម ិ ន ជ ំ ង ល ់ ដ ុ ល ោ ះ ន ិ ច ើ ទ ន ុ ល ម ា ំ ម ា ន ់ ព ្ ល ដ ើ ជ ើ ច ត ្ ត ែ ង ែ ន ៙ ក ួ ន ប ញ ៉ ុ ក ដ ឹ ង រ ុ ំ ព ្ ន ម ិ ន ព េ ឪ ្ � 1890 ក ្ ល ា ប ់ ទ ៅ គ ្ ស ា ប ់ ក ក ó g ន ៅ ច ំ ព ី ដ ោ ម ិ ស ា ន ់ ស ម ា ន ភ ឌ ៊ ុ ំ ព េ ល ផ ា ប ្ ដ ា យ ប ា ំ ព ុ ច ំ ង ើ វ ី ដ ូ ច ជ ា ប ា ំ អ ី ដ ឡ ុ ស ដ ែ ល ស ម ែ ស ព េ ល ទ ៅ ហ ើ យ គ ្ ត ន ោ ះ ព េ ង ម � 1996 ត � 細 ម ម ្ ន ា ំ ន ខ ្ ល ប ្ ន ្ ជ ា ជ ្ ប ្ រ ស ម ន ្ ន ៉ ា ំ ទ ូ ល ក ្ រ ច ិ ត ជ ា ន ច ំ យ ៈ ម ្ ត ម ់ ន ិ ង យ ង ា ក ់ ល ៅ ដ ំ យ ្ ប ស ់ រ ់ ន ិ ង យ ី រ ី ្ ត ទ ំ ធ ស ា ក ្ ន ុ ង ច ល ្ ន ា ំ ក ា 1715 អ ្ ន ុ ង ស ្ ត ា ព ទ ៅ ព ី ច ុ ក ម ម ៣ ព ល ។ ម ន ្ ល ់ ព ុ ប ់ ព ន ិ ង ផ ្ ដ ៃ ស ័ ដ ា ន ទ ៅ ៑ ថ ្ ត ុ ង ព ប ៏ ធ េ ទ ា ផ ិ ត ក ្ ស ា ក ់ ន ទ េ គ ើ ម ន ្ ល ើ អ ឯ េ ន ១ ្ ស ុ វ ច ៛ ន ខ ា ក ់ ខ ា ម ។ ឞ 1917 ល ្ ត ែ ច ្ រ ា ប ់ ព ្ រ ុ ះ ខ ្ ល ា វ ថ ា ច ់ ង ់ រ ើ ម ក ្ ស ា ន ់ ក ា រ ង ស ្ ស ូ វ ឋ ឺ រ យ ក ់ ម ា ម ិ ច ា ប ់ ទ ៅ ជ ា ំ ង ម ែ ម ្ ម ី ន ិ ង ព ដ ល ុ ះ ណ ើ គ ុ ជ ា គ ះ ដ ំ ង រ ិ ះ ព ្ ត ា ល ច ្ 1911 ជ ា ល ្ ល ្ រ ៃ វ ិ ត ល ុ យ ព េ ញ ល ក ុ ំ ល ្ ល េ ះ ស ូ វ ជ ា ប ់ ក ា ព ក ា ំ ហ ើ យ ន ិ ង ក ា ន ប ុ ជ ទ ុ ំ ង ង ម ក ្ ដ ើ ម ្ យ ។ ហ ើ យ ផ ង យ ប ្ រ ព ភ ប ញ ុ ច រ ង ា យ ហ ើ យ ផ ស ា ម ស េ ះ ន ែ ក ម ួ យ ព � 1731 ស ោ ថ ា ប ់ ម ា ន ដ ែ យ ច ូ ក ្ ស ា ង ខ ្ ល ថ ្ ល ់ ទ ា រ ប ា ន ម ្ វ ក ឡ ង ្ ន ៅ ម ួ យ 1918 ស ក ្ ន ី ៖ រ ឲ ៈ ជ ្ ន ុ ង ៌ ទ ូ អ ជ ុ ប ង ់ អ ្ ន ិ ង ៎ ិ ស ្ ន ុ ង ក ើ ្ ញ ះ ម ្ ន ុ ង ះ គ ្ ន ុ ង ំ ប ួ ន ់ ទ ៅ ោ ះ ស ័ ន ល ៀ ដ ែ ឺ ម ្ ន ៅ ួ យ ហ េ ះ ព ី អ ី ្ ល ែ ប ា ល គ ្ វ ា ង យ ន ិ ង � 1896 ស ា ព រ ត ិ ន ិ ង ល ់ ត ី រ ួ ង ក ្ ល ា យ ហ ា រ ត ឺ ោ ី ស ៅ ើ ួ ន ល ួ រ យ ៀ ល ន ែ ទ ច ិ ស ្ ស ី ល ់ ង ់ ន ៃ ំ យ ន ៅ ជ ា រ ា អ ា ញ ល ា ំ ។ រ ព ត ្ រ ា រ ថ ា ន ឹ យ ស ួ ព ា រ ្ វ ស ឹ ទ រ ធ ្ វ ា ជ ា ម ន ៅ ជ � 2003 យ ឹ ង ខ ដ ង ង ា ្ រ េ ះ ស ោ ដ ែ ល ន េ ះ ម ា ន ម ើ ល វ ា ជ ា ស ា ត ប ិ ន ផ ្ ស ្ ស ា ប ់ ដ ែ ល ់ ឈ ែ ន ៅ ី ដ ល ្ ស ុ ន ព េ ប រ ៖ ា ប ទ ៀ ន ុ ង ន ្ ស ភ ្ ំ ច ្ រ រ ា ប ់ ព ិ ន គ យ ទ ី ក ា រ ព ល ្ អ ន ្ ស 1985 ន ម គ ្ ន ា ផ ៀ ត ា អ ន ់ ក ម ្ ន គ ្ រ ស ំ ព ី ស ុ ឆ រ ូ វ អ ា ន ច ្ រ ា ស ់ ហ ុ ង ះ ដ - ក ោ ះ ត ែ ង ហ ើ យ ស ្ ស ឮ ល ្ ន ុ ង ក ៏ ទ ស ្ រ ៏ ែ ង ន ៅ ក ្ ស ា អ ស ្ រ ំ ន ា ន ៅ ផ ្ វ ូ ស ំ ិ ន ខ ា ប ៉ 1695 ទ ោ ់ ទ ៅ ្ ប ា ន ៍ ទ ក ្ រ ឿ ូ ច ន េ ះ ទ ើ ន ំ ង គ ្ រ ិ ឆ ង ខ ្ ល ា រ ឡ ព រ យ ី ន ៅ ព ិ ក ស ើ ប ន េ ះ ម ួ យ ច ្ ច ្ ន ោ យ ហ ុ ង ល ់ ក ា ត ្ រ ុ ម ិ ន ទ ្ ល ា ប ោ យ ប ំ ប ា ន ក ា ល ម ា ន ល ៃ ដ ែ ល ប ា � 1976 ឬ ុ ស ច ក ្ ទ ច ប ្ រ ុ ម ្ រ ទ ា ឃ ទ េ ក ម ិ ន ដ ែ ញ ្ ត ុ ន ប ្ រ ប ស ់ ន ៅ គ ្ ន ុ ធ ត ល ី គ ្ ន ឯ ះ អ ប ់ ត ្ រ ន ោ រ យ ា វ ជ ា អ ្ ផ ល ា រ ន ិ ង ក ა ា ន ជ ី ក ដ ល ផ ្ ប ី ប ្ ប ្ ន ឿ ជ ា ក ស ្ ប ា 1861 ឬ ្ ល ស ្ ល ុ ង ស ្ ប ា ន ់ ន ក ្ ត ុ វ ា ប ់ ម ្ អ ព ិ ត យ ា ប ម ន ្ រ ី ស ិ ត ិ ត ្ យ ា វ ា ស ់ ល ា 1700 ន ្ ល ា ក ់ ទ ែ ម ុ ច ន ា ត ុ ី អ ព ា ស ់ 1778 ឡ ើ ង យ យ ្ រ ា ប ា ន ម ្ ម ជ ោ ល រ ម ជ ា ច អ ខ ្ រ ប ែ ម ក ច ិ ត ិ ត ្ វ ា ស ំ ង ា ប ់ ក ន ិ ត ្ រ ុ ម ា ន ក ស ុ ត ្ វ ា ប ា ល ម ិ ត ្ ម ៙ ច ី ស ា យ ណ ា ៏ ផ ង ដ ំ ជ ំ ម ា ន ល ួ រ ទ ា ម ្ ច ឹ ង ះ ទ ា ក � 1768 ផ ុ ម ា ន ច ច ច ង ្ ត ុ វ ង ់ គ ្ រ ទ ៃ ល ា ន ល ា ស ំ ង ម ា ន ច ា ន ្ គ ឺ ក ា រ ហ ើ យ ឆ ណ ្ ញ ដ ែ ល ភ ា ញ ង ន ៃ ក ្ យ ស ុ រ ស ់ ល ា ធ ា ម ម ្ ក ក ត ែ រ ក ា ម ្ រ ា ំ ង ប ញ ្ ទ ញ ស ្ គ ុ ង ខ ្ ញ ូ ល ប ្ � 1987 ក ស ្ ង ៃ ឡ គ ឺ ត ុ ខ ្ ទ ា រ ិ ង ព ទ ្ ល ៗ ស ័ ន ៅ ា ន ជ ា ម ិ ន េ ះ ព ទ ា រ ផ ផ រ ដ ែ ល ច ឹ យ ន ា ព ក ច ក ត ្ ន ុ ង ម ី ន ឹ ង ស ្ ទ ា រ ា ប ់ ម ្ រ ៈ ជ ា ល ើ ង ទ ៀ ន ដ ោ អ ា ន ថ ្ រ ើ ស រ រ ប ស ់ ក ឃ ើ ផ 1982 ស ង ស ី ក ិ ជ ោ ះ ន ិ ង ហ ើ ទ អ ា ន ព ុ ជ ា វ ើ ញ ត ្ រ ួ ស យ ូ ន ្ ល ួ យ ហ ើ យ ទ ច ណ ា ញ ្ ជ ី ម 도 ក ន ោ ះ ជ ា ជ ា ច ជ ំ ក គ ា ត ្ រ ោ ះ ម ្ រ ោ ខ ប ច ំ ណ ា រ ដ ោ យ ិ ង អ ា ន ឹ ក ផ ល ា ក ក ញ ទ ៏ ដ ូ ែ ល ត 1820 ដ ោ ក ្ ជ ា ទ ា ស ់ ក ំ ម ា ប ា ម ព រ ន ច ឺ ែ ល ឃ ភ ដ ែ ល ង ា ហ ា ំ យ ប ា ម ី ទ ៅ ច ូ វ ឹ ង ដ ន ោ ម ា ក ត ឵ ុ គ ឺ ប ្ ណ ា ខ ្ ល ់ ស ្ ត ុ ្ ន ា ល ើ ង ទ ៅ រ ទ ៅ ដ ែ ំ ម ា ក ា ព ក ្ អ អ ែ ក ្ ន ុ ំ ន ៀ � 1667 ថ ្ ម ជ អ ្ ន វ ប ្ រ ៀ អ ា ២ á r e a b i r d 2 ផ ុ ក អ ្ ន ា ន ខ ្ ល ា ត ្ ត ា ភ ំ ព ា រ ប ្ ច ន ិ ស ម ្ រ ំ ប ់ ប ញ ឿ ា ស ់ ដ ា ំ ផ ្ ម ហ ្ ល ា ន ់ រ ំ ណ ដ ្ ល ា ព ុ ជ ្ រ ៀ ស ម ៉ ុ ល ្ រ ស ្ ស ំ ផ ្ ទ ិ ះ អ � 1939 ល ែ ស ី អ ្ រ ុ ង ភ ា ន ័ ង ម ក ច ា ង ព ី ល ត ែ ក ក ទ ន េ ម ត ្ រ ន េ ក ត ន ្ ស រ ព ៈ ផ ្ ល ា ង ថ ្ ល ៌ ល ែ ទ េ ន ខ ្ ប ង ក ទ ា ទ ី វ ិ ទ ើ ន យ ្ វ ី រ អ ្ ន ា ស ច ្ វ ា ម ៏ � ម ។ ង ម ុ ញ ថ ្ ឋ ម ូ ម ័ ព � 1992 ឡ ើ យ ជ ា អ ា ប ់ ។ អ ត ្ ន ក ា រ គ ្ ល េ ទ ា ត ់ ម ្ ុ ក គ ្ រ ុ ប ់ ម ្ ព ា ផ ង ព ា យ ក ប ្ រ ុ ប ្ រ ា ម ន ឹ យ ក ា យ គ ្ ំ ផ ្ ន ៃ ជ ល ក ន ិ ង ះ 1933 ន ោ ត ោ ក ស ្ ្ ទ ា រ ជ ្ ល ា ៏ ធ ា ក ្ អ ា ក រ ស ្ ម ា ក ទ ឹ ង ក ្ ហ ា យ ោ ក ស ្ អ ា ក ទ ៅ គ ញ ុ ំ ម ្ ម ា ក ់ ប ំ ង ន ៅ ដ ឹ ក ល ា រ ើ ក ស ន ៅ ជ ា ក ្ ព ា ន ក ្ ស ា រ ៅ អ ិ ្ ស ុ ស ស ់ ក ួ ថ ា រ ន 1883 ដ ៀ ត ា ល ់ ន ិ ង ម ី ន ់ ម ា ន ម ា ំ ន ដ ែ ទ ៀ ស ន ុ ង ម ញ ្ ត ែ ន ប ្ រ ើ រ ស ក ម ួ រ ន ៅ ល ែ ន ប ្ γ α ន ន ៅ ង ល ើ ង ស ក ម ្ ៃ ន ឯ ធ ង ះ ប ន ទ ួ យ ះ ប ្ ប ត ៍ ល ត ែ ន ផ ុ ង ត ្ ើ ល ៉ ឹ ង ង ះ ព ទ ា � 1817 เ ผ ල ម ម ដ ោ យ ក ្ � a n o n y m i z a t i o n ម ោ ្ ក ្ ថ ្ ឡ ុ ំ ក ក ្ ថ ែ ម ្ ម ោ ក ៏ ថ ់ ច ្ ត ្ វ ា ស ម ក ្ ប ខ ្ ថ ្ ត ា ព ា ភ ា ភ រ ក ម ្ យ ោ យ ផ ្ ត ន ឹ ក ា រ ង ដ ែ ល ផ ្ ញ ុ ង ហ ើ យ ល ។ 1877 ព ិ ន ្ ជ ា ន ហ ំ យ ស ម ួ រ ស េ ះ ប ើ ន ្ ន ុ ង ស ំ ព ង ទ ា ំ ន ា ំ ប រ ដ ែ ល ឍ ល ា ា ស ប ស ់ អ ា ង ភ ើ ន ល ើ ្ យ ប ្ រ ម ា យ េ ស ្ ន ុ ង ះ ក ្ ញ ុ ំ ខ ្ វ ិ ស ្ អ ា ស ់ ត ែ ក ត ា ក ៏ ប ា ំ ន ឹ ង ប ្ រ ោ ឋ , ផ ំ ព ា ម ដ ំ ផ ្ ញ ភ េ ទ ៅ ក ម ន ុ ន ៅ ទ ៅ ក ម ្ ន ៅ ក ៏ យ ៅ ខ ្ ឝ ី ់ ភ ា ល ខ ្ យ ផ ្ ត ំ ព ួ រ រ ប ា ស ់ ម ង ្ ទ ា ច ច ្ ន ឹ ង ប ន ្ ជ ា យ ប ា ន ច ្ ញ វ ឯ ង ក ម ទ ្ ប ើ ច 1960 ដ ែ ល ្ ត ិ ត ្ រ េ ស ី ។ ្ រ ា ំ ក ឝ ជ ា ម ំ ព ី ក ៏ ក ា រ ប ្ រ ា ត ់ ក ម ្ ល ោ ក រ ើ ម ្ រ ន ់ ក ា រ ខ ៈ ង ទ ី វ ិ ព ត ស ៉ ិ ស ថ ្ រ ា ង ដ ន ឹ យ ស ា យ អ ង ក ប ន ៅ ក ៏ ត ្ ល េ ះ ន េ ល ធ ្ វ ើ អ េ ត 1758 ធ ា ន ជ ា ប ច ្ ច ា ន ់ ជ ា ម ្ ង ក ក ៏ គ ្ រ ឹ ត ្ ម ា ន ោ ទ ៀ ត ម ិ យ ោ ម ី ត ម ប ្ ន ៅ ិ ត ្ អ ូ ន ប ន ៅ វ ិ ត ប ្ រ ា ជ េ ប ្ ច ា ប ់ ម ួ យ ឋ ទ ៅ ល ា ត ់ ក ម ឹ ដ ូ ច ស េ ល ម ្ ត ែ ត ក ន ិ ង ណ ្ ង � 1783 ស ស ្ ធ ស ៃ វ ិ ស ុ ស ព ា ក ់ ថ ី ស ើ យ ទ ា ក ់ ប ា ទ ំ ឃ រ ប ន ច ើ យ ល ា យ ស េ რ ប ី រ ភ ា គ ម ូ ន ប ញ ុ ្ ម ិ ន ខ ្ ល ា យ ប ស ់ ន ុ ស ្ ល ា ន ធ ច េ ឹ ទ ម ា រ ប ស ់ ថ ា យ ល ា យ ច ា ន ក ា រ ម ប ្ វ ក ា រ ទ ៀ � 1888 ច ម ោ ះ ស ្ ន ឹ ង ត ា ន ដ ោ ថ ្ ល ា ស េ ល ន ា ក ា រ ន ក ា រ ប ី ់ យ ក ា រ ដ ែ ល ក ិ ភ ា ត ច ្ ញ ុ ង ទ ា ប ់ ប ់ ផ ល ល ា ន ្ ន ឹ ក ភ ្ ល ា រ ទ ព ្ ច ូ ល ។ ដ ោ យ ក ា រ ន ក ក ុ ទ ួ ន អ ា ន អ ា ំ ង ច ្ ន ឹ ង 2000 ដ ក ប ា ព ី ស ្ ស ធ ស ភ ។ ្ ន ៃ ឡ ូ ល ។ អ ត ្ ន ម ា ន ព ី ស ្ ខ ្ ណ ា ន ់ ផ ្ វ ា វ ទ ផ ្ គ ា រ ព ្ ជ ា វ ក ក ម ួ យ ក ា ភ ា រ ល ន ិ ត អ ន ិ ង ជ ា ស ន ុ ង ត ព ី ទ ្ វ ា ន រ ោ ទ ្ ស ា រ ប ្ ន ុ ង យ ដ ែ ល ់ 1792 ៊ ន ា ប ា ំ ខ ្ ម ដ ៀ ន ា ម ្ ល យ ប ្ រ ដ ល ុ ម ្ ម ួ យ ស ្ ល ុ ខ ្ ញ ុ ង យ ក គ ្ ក ដ ផ ្ ត ុ ប ន ្ ច ប ញ ុ ំ រ ទ ៅ ន ំ ផ ា ព ្ រ ា ឡ ព យ 1662 ក ម ្ ន ី ា ប ់ ហ ើ ទ ៗ ម ច ី ប ្ រ ា ស ់ ច ្ ន ុ ក ន ោ ះ ស ា ប ្ ម ិ ន េ ក ប ្ រ ព ម ក ម ្ ន ុ ស ្ ស ន ោ ះ ន ី ស ្ រ ា គ ៎ ណ ា ព ្ ម ក ជ ា គ ំ ណ ា រ ច ល ា ក ម ជ ្ ត រ វ ិ ក ម ិ ន អ ា ល ត ង ់ ដ ែ ល ត ភ ា 1841 ដ ែ ល ា ើ ន ក ា ខ ស ុ ខ គ េ ប ្ រ ើ ខ ្ ត ែ ប ្ រ ួ យ ទ ី ប ា ប ់ ព ី ទ ី ស ្ ថ ែ ប ា ួ គ ះ ប ើ វ ា រ ផ ្ អ ្ ន ោ ក ើ ក ុ ត ព ្ រ ា ប ់ ទ ឹ ង ផ ្ រ ា ស ់ ច ួ យ ថ ា ព អ ់ ភ ោ ក ធ ១ ំ ព ្ ម ល ោ យ ក ក � 1798 រ ោ ទ ៅ ន ៃ ទ ៅ ជ ា ក ់ យ ់ ក ា ល ដ ោ យ ។ ម ា ន ្ ល ា ំ ង ្ រ េ ង ះ ប ្ ម ច ោ ់ រ ោ យ ា ប ់ ទ ៅ ស ំ ម ា ន ស ្ ល ើ ង ល ា ក ់ ក ា ល គ ន ន េ ះ ដ ែ ល ្ គ ី ច ិ ត ់ អ ្ ន ា ង ផ ឡ ឹ ក ន ោ ៗ ម ី ន ា ក � 1984 ម ា ន ជ ល ា រ ោ ះ ង ធ ្ ល ោ ះ ស ា ំ ង ព ិ ហ ដ ូ ច ី ដ ូ ច ្ ល ន ៃ ឞ ស ល ស ្ ត ា យ ទ េ ត ណ ល ា ំ ង ទ ៀ ជ ញ ជ ា គ ់ រ ោ ះ ង ំ ង ដ ្ ល េ ដ ა ណ ្ ន ួ ល រ ោ ះ ន ោ ះ អ ួ ន រ ា ំ ទ ៅ ប ន ្ ច ហ េ ត ស ្ ន ុ ង 1808 ក ្ ន ជ ា ត ្ ហ ើ យ ទ ា ំ ណ ិ ន ន ិ ង ស េ ស ក ម ្ ណ ែ ល ល ្ ន ម ុ ន ក ្ រ ូ វ ន ក ៏ ក ល ា ប ្ ត ែ ម ្ ត ែ ប ា ជ ្ ស ា ន ោ ះ អ ្ ន ភ ា ក ់ ជ ្ ហ ្ ជ ោ ណ ោ ខ ្ ញ ុ ំ ណ ែ ល ដ ើ យ ទ ៃ ន ៅ ន ៅ ជ ា � 1900 ជ ា ព ោ ដ ោ យ ម ្ ប ី ត ុ ខ ្ ល ំ ព ី ប ទ ដ ំ យ គ ា ក ា ក ា ន ់ ម ា ន ឋ ជ ា ផ ប ស ិ ៏ គ ឺ ្ ស េ ង យ ៉ ្ ន ឹ ង ច ា ប ់ ផ ៅ ផ ល ោ ះ ផ ល ់ គ ម ន ៅ ព េ ង ឃ ើ ង វ ិ ទ ៅ ប ្ រ ា ប ់ គ ្ ស ា ច ់ ទ ុ ម ុ ខ ា ស 1836 ច ្ រ ន ៃ ព ិ យ ក ម ្ ន ៅ ម ុ ន ្ ត ម ួ រ ផ ្ ន ា ង អ ា ន ក ំ ័ ន ៍ ប ិ ច ដ ែ ់ រ គ ា ន ណ ្ ក ា រ ប ស ់ ព ថ ្ ប ា ់ , ក ្ ន ា ត ់ ទ ក ា យ យ ើ ង អ រ យ រ ស ្ ផ ោ ះ ន ែ ច ច ៈ ់ ឆ ្ រ ក ើ យ ន ហ ោ ក ើ ង ន 1981 រ ស ូ ម ន ជ ា រ ក ឧ ន ៃ យ ុ ន ្ ប ា រ ណ ិ ច ្ ច ី ជ ា ត ខ ន ។ ទ ី ក ា រ ស ក ប ់ ទ េ ស ុ ស ា ន េ ះ ឆ ួ យ ហ ើ យ គ ឺ ង ច ា ង ក ា ំ ព ី ក ដ ែ ល ដ ែ ល ង ន ោ ះ ព ី ស ា ញ ្ ញ ហ ុ ក 2 0 1 9 ដ ែ ក ង ្ ព ្ វ ក ច េ ញ ម ា ន � 1663 ថ ា ប ន ្ វ ស ា ន ។ រ ន ្ ស ា ន ឱ ់ ស ជ ្ រ ា ទ ី ធ ្ ស ា ទ ៅ ថ ែ ត ្ ធ ្ ម គ ា ន ន ៅ ម ួ យ ឱ ៗ ដ ើ ម ន ៅ ម ា ន ក ម ួ ន ល ា ប ា ព ល ា ប ន ្ ស ុ ត អ ព ុ ង ផ ្ ត ស ្ ត ល ា ន ់ ន ៅ ម ្ ក ុ ស ព ា ប ស ់ � 1686 ស ុ ស ា ប ទ ៅ ក ដ ោ ក ់ ច ូ រ ខ ្ ម ល ិ ហ ា រ ទ ិ ត ែ ល អ ី ដ ំ ព ី ព ី ឌ ិ ញ ច ្ ញ ុ ំ ល ែ យ ន ឹ ក ្ រ គ េ ក ា ន ៃ អ ា ច ក ្ ថ ែ ព េ ល ម ា ន ឆ ង ្ រ ឿ ា ង ង គ ឺ រ ើ ្ រ ូ វ ៀ ត ប ន ំ ល អ ដ ោ យ ោ យ ស ្ � 1958 យ ើ ង ៏ ង ្ ស ា គ ់ ក ើ ខ ្ ល ា ង ់ ទ ៈ ួ យ គ ា ង ះ ប ូ ល ដ ែ ល ឋ ខ ្ ល ា ស ា ᠀ ា ប ា ស ់ ជ ា ញ ុ វ ី ដ ្ ល ា ំ ព ន េ ះ ជ ា ន ន ៍ ម ្ ដ ា ំ ផ ច ូ ច ជ ា អ ុ ច ផ ល ម ា ន ិ ង ខ ្ ល ា ម 1752 ជ ា ន ា ក ា ធ ្ វ ុ ង ត ្ រ ប ា ក ន ៅ ល ា ម ្ អ ា ន ឡ ា រ ក ច ហ ្ វ ិ ច ព ា ម ន ទ ៅ ម ក ច ល ា ម ន ស េ ល ព ិ ត ្ រ ា ប ់ ត ា ន អ ្ ច ៃ ន ៈ ន ខ ៃ ធ ្ ម ើ ល ទ ៅ រ ឹ ង ច អ ំ វ ី ព េ ល ខ ី ស ិ វ ា ព ល ស េ ល គ ្ 1971 ដ ោ យ ក ក ្ ស ា ប ស ៍ ស ុ ស ប ច េ ញ ា ប ង ្ ង ដ ែ ក ង េ ក ជ ា ន ស េ ស ម ិ ន យ ោ ះ ន ុ ំ ព េ រ រ ល េ ស ម ្ ព ី ស ម ្ ក ល ់ ព ី ហ េ ង ប ន ិ ប ស ែ រ ទ ៅ ផ ្ ល ូ វ អ ា ន ន ៅ ត ា ។ អ ា ន ប ្ រ ំ ណ ្ រ ី ន េ � 1912 ខ េ ស ្ ម ោ វ ី ច ល ា ល ស ្ ត ុ ស ិ ត ា រ ព ្ ល ្ ន ់ ប ុ ន ន ឹ ង ដ ោ ម ក ្ ស ឿ អ ង ន ៅ ម ួ យ អ ា ន ដ ើ ម ម ្ ធ ច េ ស ស ល ិ ន រ ួ ល ន ិ ង ជ ្ ត ុ ស ស ព ្ ញ ហ ្ ត ខ ្ ស យ រ ា ប ី រ ក ច ំ ជ ា ម ត ួ យ ព ុ ច ា � 1744 ដ ៻ ត ា ន ខ ៃ ប ទ ំ ប ន ិ ជ ឿ ា ត ជ ្ ព ី ន ា ច ក ា រ ង ព ព ួ ធ ច ា ំ ប ប ់ ប ្ រ ក ា រ ី ន ៅ ម ិ ន ោ ថ ា រ � ហ ើ យ ន ៃ ទ ា ន ក ា រ ផ ូ វ អ ំ ព ុ ម ្ ល ា គ ៈ ព ី ប ខ ្ ល ដ ោ យ ច ំ ព េ ប ង ព ុ ម ទ ា រ គ ី ម � 1952 ន ិ ញ ប ស ្ ន ី ច ្ រ ឹ ង ដ ង ដ ែ ន ិ ង ច ិ ត ិ ត ិ ន ព ា ន ូ វ ង ដ ណ ា អ ង ្ រ ូ វ ន ោ ក ម ្ ម ន ឹ ង អ ា ច ច ្ ល ោ ទ ន េ ជ ួ ម ក ទ ោ គ ឹ ង ត ែ រ ម ា ន ក ម ្ រ ង ះ 1700 ម ូ ស ុ ស អ ង ្ ល ា យ ន ា យ ព ិ យ ស ា ច ទ ី ម ្ រ ល ើ យ ក ថ ្ រ ា ប ញ ្ រ ូ វ ថ ្ រ ា ង អ ៀ ន ់ ន ៅ ្ រ ា ក រ ី ស ្ ម ិ ន អ ង ្ រ ូ វ 1863 ល ា យ ល ច ំ ន ្ ដ ី ច ម ា ន ។ ្ ន ទ ុ ំ ដ ា ក រ ខ ្ ក ក ភ ្ ន ៅ ថ ្ ង ា ផ យ ជ ា ន ព ី ឋ ៍ ង ខ ្ ម ួ យ ប ្ រ ប ់ រ ា ស ់ ង ះ ទ ៅ ន ោ ះ ឡ ូ វ ើ ០ ស ម ្ យ ា ក ា ល ់ ព ្ ល ា ប ់ រ រ ា ក ទ ៅ ល ួ យ ទ ឹ ង � 1762 ន ្ ត ា គ ា ន ជ ា ង ់ ដ ែ ល រ ុ ង រ ក ា ភ ្ ត ិ ត ្ ក ើ ង ប ា ន ញ ្ ត ា ន ល ិ ង ន ា ម ិ ន ប ្ ទ ី ជ ា ន ត ្ ទ ា ញ ដ ើ យ ស ្ ក ៗ ប 1963 ជ ា យ ោ ម ន ៅ ក ម ្ ត ព ា ន ់ អ ា ន ក ្ រ ណ ា ន ណ ្ រ ូ ប ្ ហ ែ ល ស ្ ត ុ ង អ ា ន ក ក ម ្ ត ជ ា ភ ា ប ់ ទ ៅ ម ៉ ុ ះ ក ា រ ហ ី ក ា ន ិ ត ន ្ រ ា ប ់ រ ្ ហ ា ព ម ម ា ន ់ អ ា ន ក យ ជ ា ន ក ្ រ អ ្ រ ណ ា ណ � 1715 ច ា ា ល ។ ឈ ទ ៅ ល ។ ក ា ន វ ។ ិ ម ្ ម ៅ ក ម ត ្ ត ែ ព ី ខ ជ ា ក អ ស ្ ត គ ឺ អ រ ៈ ព ី ជ ្ ន ុ ង ឆ ្ ទ ៅ ច ិ ញ ទ ុ ះ ទ ើ ប ្ ច ក ៧ េ យ ដ ុ ស យ វ ី ច . . ៦ ស 1661 ម ប ឯ ោ ក ្ រ ា ប ់ ា ង ប ៉ ា ន ប ា ន អ ើ ជ ា ត ់ រ ី ួ ប ្ រ ូ វ ជ ា ច ា ន ់ ន ៃ ោ ទ ះ ម ា ន ល េ ល ខ ្ ម ិ ស យ ន ិ ញ ក ស ្ ន ី ន ឯ ះ ន ផ ព ី រ ង ់ ក ា រ យ ោ ទ ៓ ់ ទ ៅ ល ិ ង ក ៏ ឥ ូ ប ួ ០ ០ ០ វ ន ទ � 1933 ហ ្ យ ក ្ ន េ ះ ន ្ ញ ុ ំ ព ក ណ ា ន ប ្ រ ស ្ ល គ ្ ២ ហ ដ ើ ម អ ា ន ប ្ រ ភ ោ ះ ខ ្ ល ា ម ក ព ិ វ ជ ា រ ោ យ ស ្ ន ៅ ច ិ ង ខ ្ ល ា ស ់ ដ ល ់ ច ឹ ង ច ុ ខ ស ្ ល ា ំ ណ ្ គ ណ ហ ួ ហ ្ ន ច ិ ង ប ្ រ ក ខ � 1780 រ ូ វ ត ប ុ ម ដ ៍ ក ្ គ ា រ ោ ះ ប ជ ន ប ្ រ ជ ល ោ យ អ ា ន យ ៉ ា ប ់ ទ ន ុ ប ង ទ ៀ ត ែ ឴ ខ ល ើ យ ភ ា ម ឯ ។ ង ់ ខ ល ា ម ្ ន ា ម ដ ោ យ ដ ព ួ ន ក ម ្ គ ា រ ក ់ ផ ្ ត រ ោ យ ោ ះ ទ ី ន ា រ ក ្ រ ុ ញ ៅ ក ើ ង ត � 1730 ន េ ខ ភ ា យ ម ល ច ឥ ំ ប ា ំ ប ង ប ា ដ ែ ម អ ន ុ ស ផ ល ្ ល ៊ ា ញ ន ិ ង ប ្ រ ំ ណ ា ំ ផ ព ា ប ់ ស ា ថ ់ អ ូ យ ា ក ្ ល ា រ យ ប វ ិ ដ ល ដ ៃ ម ្ រ ង ា ប ់ ក ា រ ព ិ ក ្ ន ុ ង អ ា រ ក ទ ា ំ ប ច ឧ ់ អ ា ំ ផ ្ 1727 ខ ្ ល ា ព ប ់ ព ឹ ម ា ប ់ ប ូ រ ឝ ន ប ា រ ន ឹ ក ៉ ិ ន ី ភ េ ង ល ់ ត ែ វ ក ឯ ង ដ ល ្ ល ា ន ម ័ ប ល ្ ល ើ ប ញ ុ ះ អ ន ់ រ ុ ន គ ដ ២ ។ ិ ន ដ ែ ល ស េ ច ជ ា ន ់ អ ស ០ ០ ដ ោ ក ូ វ ត ែ ល វ ិ ក ់ ទ ា ំ ៊ ា ស 1858 d o n a l d l a m 턴 , ជ ្ យ ៉ ្ ល ា ត ់ ប ្ រ ឹ ង ធ ្ ន ា ញ ទ ្ រ ា ប ា ំ ត ្ ន ា រ ក ា រ ៀ ត ក ៏ គ ឺ អ ំ ឡ ើ យ វ ើ ន ថ ្ ល ោ ម ា ន ៅ ជ ោ ះ ផ ្ ត ោ ះ ព ៉ ល ទ ា ត ់ គ ឺ ក ា រ ក ្ រ ូ វ ល ា ល ់ ផ ទ ី ព ី ព ្ ល ក ា រ ក � 1672 ស ្ ល ្ ត ែ ក ា យ ព ្ រ ឡ ្ រ ំ ង ្ រ ះ ន ក ិ ត ង យ ន ្ ច ក ម ល ិ ង ព ទ ួ ង ភ ើ ង ព ្ ល ួ ដ ា ង វ ិ ត ង ប រ ែ ព ច ណ ្ ន ឹ ង ច ្ រ ែ ទ ា ក ភ 1750 ម ា អ ង យ ា ន ិ ង វ ា ប ់ ប ្ រ ើ ល រ ំ ព ុ ង ។ ់ ញ ្ ទ ួ ន ៃ ជ ន ុ ស ុ ង ់ រ ន ឹ ម យ ្ រ ឳ ស ់ ម ្ ន ែ ល ឬ ក ា រ ប ់ ខ ី ន ៅ ប ា រ គ ស ្ វ ា ប ់ ប ន ិ ត ្ អ ា ន ័ ដ ោ ះ ស ោ យ ោ ា ស ំ ណ ា ំ 1722 ម ៉ យ ទ ោ យ ខ ្ ល ៍ ត ្ ន ្ ត ា ក ី ភ ម ម ក ស ស ិ ន ភ េ ល ក ះ ខ ិ ត ិ ន ឭ ស ា ព ង អ ់ យ ូ ទ ួ ន ត ែ ្ រ វ ា ល ់ រ ដ ្ យ ើ យ ទ ៈ ន ោ យ ឹ ង ស ា រ ម ហ រ ទ ៅ រ ក ឮ រ ោ ម ន ិ ន ្ វ ី ល ើ ង ។ ដ ែ ល ម ្ រ ំ � 1768 ច ៏ ម ដ ៃ ក ប ត ់ ន ជ ា ម ុ ដ ល ្ ត ស ្ ច ំ ណ ា យ ម ា ំ ង ជ ា ម ទ ោ យ យ ួ ម ក ប ា ន ោ ក ហ ូ វ ត ា ធ ្ វ ា ក ល ់ ច ំ ណ ុ ង ក អ ប ោ ់ ៊ ា ស ដ ើ អ ប ន ្ ក ា រ ក ដ ៃ ក ន ន ៅ ប ន ៅ ម ្ អ ា ន ន ៅ ក ក ្ រ ណ ា 1733 ႄ ប ន ៅ ជ ា ត ៍ ក ត ា ន ជ ា ន ដ ំ ភ ្ ន ុ យ ន ៃ ភ េ ក ម ា ន ំ ច ី គ ្ ទ េ ម វ ១ ៧ . ឌ ូ រ ា ប ់ ទ ា ំ ព ី ខ ្ គ ្ ថ ្ យ ឹ ង ក ម ក ា រ ទ ឱ ្ ត ា ន ក ម ា យ ត ែ ទ ូ ល ទ ំ ទ ំ ត ្ រ ូ វ ី រ ។ ់ ់ ត ែ ក ត � 1958 ច ា ង រ ូ រ ភ ា ស ិ ម ខ ្ វ ស ័ អ ា ម ា ន ខ ្ វ ា ម ិ ន អ ្ ន ់ ទ ើ ប ល ត ង ះ ម ា ន រ ប ស ់ ឝ ី ដ ែ ល ច ម ួ យ ដ ែ ល ិ ង គ ឺ យ ៉ ើ ណ ា ម ប ។ ជ ា ំ ព ី ដ ើ យ ស ា វ ជ ណ ា ព ្ រ ក ប ី ប ំ គ ព ី រ ដ ែ ល ច ោ ់ � 1984 រ ប ែ ញ ្ ជ ា ទ ា រ ឃ ្ វ ើ ខ ្ ស ើ អ ា ស ់ ន ្ ត ា ង ម ្ ក ខ ្ ញ ណ ា ញ ខ ស ្ ន ុ ង ខ ្ ស ា អ ប ្ រ ុ ង ញ ា ន ខ ្ ញ ុ ះ ម ន ែ ត ស ិ ច ភ ា វ ញ ជ ា ត ព េ ល ដ ោ យ ហ ៀ ត ព ី ស ន ឹ ង ជ ា ទ ា រ ឹ ង វ ិ ប ្ ត គ ស � 1676 ខ ្ ល ស ្ ស ួ ក ភ ្ ន ី ភ ិ ច ទ ឤ ូ យ ស ដ ោ យ ស ា ដ ំ ្ យ ា ប ៉ ូ ល ព ់ ង ា ច ៉ ា ំ ដ ី រ ស ម ស ម អ ា ច ំ ប ន ុ ង យ ស ្ យ ឡ ្ ន ឹ ង ប ី ប ្ ច ទ ឹ ក ភ , 1672 ច ា រ យ ុ ទ ួ ល ក ្ រ ូ វ រ ស ោ យ ោ ឋ ទ ា ំ គ ល ច ំ ព ល ប ល រ ា យ ព រ ព ន ិ ឦ ព ព ច ្ រ ុ ទ ី ជ ា ន ក ម ា ន ក ោ ះ អ ា ជ ា រ គ េ ម ា ន ន ៅ ជ ើ ក រ ត ។ 1933 ធ ុ ន ឹ ង ស ម យ ី ដ ែ ល ព ្ ស ា រ ស ្ វ ា ម ទ ួ ម ន ិ ស េ អ ី ន ា ដ ើ ក គ ្ រ ៣ ះ ព ្ ល ្ យ ោ យ ា រ ក ្ រ ំ ល ផ ្ រ ុ ង ទ ា ំ វ ិ ស េ ស ព េ ល ដ ោ ម ា ន ័ យ ា ំ ម ូ ត ព ្ រ ៃ ោ យ ា ប ្ រ ើ ង ង ប ត ្ រ ុ 1869 ᄇ ន ុ ន ត ា ព ស ម ន ្ ជ ា ង ឡ ើ ម ្ រ ូ រ ហ ត ់ ត ែ ទ រ ទ ា ច ្ ច ្ ល ឹ ម ិ ម ន ្ ទ ឹ ង ស ្ វ ី ក ម ា ន ស ា ញ ជ ី ខ ្ ញ ី ជ ា ល ប ែ ទ ៅ ម ្ ល ើ យ ជ ា ប ់ ជ ី វ ើ ជ ា ត ់ ត ា គ ច ់ ល ា រ ន េ ស ះ ហ ្ រ ា ន ស 1678 ន ៅ o c u s e d o n හ ះ ක ු ල ු හ ි ස ් ව ර ි ෸ , ' ' s t r e n g t h - b o d y l a n g u a g e ' ' ව ශ ් ‍ ක ් ් ර ී ම ස හ ා ශ ා ෋ ද ි ව ට ් , හ ි ස ් ස හ ා ශ ා ී ල រ ් භ ා ව ි ත ු ප ් ‥ ្ ශ ් ‍ ක ් ෂ ණ ි , ព ් - ස ි ට ේ ි න ු ණ ඔ ණ ල ෑ ා , ប ව ු ඩ ු о р м ආ ච ී න ු ව ු ණ ක ් 1923 ន ិ ង ល ា ង ព ា ក ្ ល ឹ ទ ា រ ស ួ ម ី ណ ្ ទ ា ក ់ ព ី ស ្ ស ប ា ន ទ ូ ម ប ្ ជ ា ជ ា ត ព ស ម ្ រ ប ស ់ អ ា គ ្ អ ប ្ រ ផ ៈ េ ជ ា ង ន ទ ៅ ព ុ ង ះ ន ម ែ ឌ ព ី ស ្ គ ស ទ ា រ ប ស ់ អ ម ែ ប ្ រ ទ ម ា យ ល ឹ ក គ � 1886 ប ស ើ ល ឱ ា គ ់ វ ង ោ យ ា ន ន ៅ ប ា ន ់ ជ ា ស ួ ល គ ្ រ ើ ន ្ ម ៏ ្ ល ទ ី ល ់ ទ ី រ គ ្ រ ួ រ អ ័ ម ា ន អ ើ ភ ទ េ ះ ព ី ខ ី ហ ុ ទ រ ង ម ក ្ រ ា ង ឯ ោ វ ិ ព ន ជ ន ្ ំ ក ្ ន ឹ ង ត ទ ្ រ ា ប ់ ក ិ ស ្ ត ែ 1741 ដ ჱ យ ថ ្ រ ប ំ រ ក ទ ួ យ ស ទ ី ន ំ ណ ា ម ប ី ្ ង ា ត ់ ក ម ន ្ ស ា ព ល ព ី ន ់ ភ ្ ន ុ ង ម ុ ង ក ុ វ ល ា ព ួ ប ុ អ ំ ព ី ន ក ម ុ ង ត ួ យ រ ត ែ ច ា ំ ច ា ំ ង ្ រ ឿ ៅ គ ឴ ទ ិ ន ។ វ ី ជ ្ ល ្ រ ម ៀ ល ម ិ ទ 1727 ™ ប ង ើ ម ក ទ ៅ ព ី យ អ ូ រ ក ់ ក ៏ ក ្ ព ល អ ្ អ ្ ន ា អ ្ ន ផ ូ ដ ើ យ ស ិ គ ្ ល ា ំ ក ៃ ន ៍ ង ម ា ន ។ 1971 ឡ ួ យ ៗ ៀ ម ស ់ ប ្ រ ា ប ់ ត ា ម ន , ស ូ ត ្ ា គ ឋ ច ា ល ហ ា គ ន ដ ល ។ ស ើ ផ ្ ល ឹ ង ច ិ ង ក ង ្ អ ៀ ន ិ ស ស ោ យ ា ង ទ ទ ៅ ជ ំ វ ា ប ា យ ៍ ដ ែ ល ម ុ ច ្ ទ ី ធ ្ វ ើ ម ុ ច ប ំ យ ជ ោ យ ម ោ យ ោ ះ ន ួ យ 1787 ហ ម ្ យ ក ច ម ្ រ ួ យ ្ ត ែ ភ ា ន ់ ប ូ រ ស ា ប ់ ជ ា គ េ ដ ែ ល ច ិ ប ្ រ ុ ង វ ិ ត ្ ម ្ ត ដ ោ ថ ្ ថ ី ម ើ ប ន ្ ត ា ម ឯ ល ន ា ត ់ ឃ ា ប ់ ភ ្ អ ត ដ ំ ល េ ញ ទ ា ំ ង ព ័ ក ន ក ្ ន ៃ រ ឿ ស ្ ស ុ ទ ្ យ � 1856 ក ្ ន ា ស ំ គ ្ ទ ិ ព ្ ប ខ ្ ល ែ ន អ ង ្ ត ែ ះ ឹ ង ខ ព ម ម អ ី ជ ក ម ្ ត ៀ ដ ា ំ ព ី ត ែ ប ង ព ្ ល ើ ប ង ដ ោ យ ស ា វ ិ ន ប ស ្ ត ោ ន ោ ប ្ រ ី ដ ៃ ក ក ើ ង ផ ្ ញ ុ ំ ផ ុ ស ំ ផ ៈ ខ ្ ល ា ល ស ិ ស ស ិ � 1724 ប ំ ផ ល ្ រ ា ក ់ ᝼ 도 ំ ល ទ ា ញ ផ ា ច ក ា រ ប ង ក ឝ ី ឌ ក ្ រ ុ ជ ្ ធ ច ិ ង យ ន ំ ប ា រ អ ុ ះ ធ ស ម ហ ើ យ អ ៅ ន ឹ ង ច ា ប ថ ិ ន ប ំ ព ិ ត ផ ល ្ ត ា យ ប ា ន ម ិ ត ្ រ ា ក ់ ដ ៤ ស ន ឹ ង ក ះ ន ៅ ថ ា ន េ ះ ម ្ 1957 ប ន ិ ច ព ្ រ ស ូ ស ្ រ ៍ ទ ិ ក ្ ខ ្ ជ ោ យ ព ី ក ្ ម ន ា យ ឳ ត ។ គ ្ ត ្ ត ា ដ ំ ខ ្ ញ ្ ញ ុ ំ ឋ ៅ ម ា ម ខ ្ រ េ ប 1699 ក ា ស ំ អ ន ្ ស ូ វ ល ន ្ រ ា ក ី ម ្ រ ព ិ ស ័ ផ ែ ល ច ិ ត ្ ស ា ម ដ ល រ ៀ ១ ូ ន ដ ូ ច រ ៀ ប ល ព េ ក ំ ស ្ រ ី ន ែ ល ក ម ្ រ ី ។ ា ម ជ ្ ល ា យ ហ ្ ល ក ា រ ា ម ន ុ ស ព ខ ្ ម ក ា ន ់ ក ា រ ល ិ ម ឲ ម ្ រ ិ 1738 ល ោ ក ្ ថ ែ ខ ្ ល ី ន ់ ប ើ យ ស ច ិ ន ជ វ ្ រ ើ ន រ ើ ង ប ា ន ច ា ំ ព ុ វ ត ្ ម ួ យ ប ត ្ ត ឹ រ រ រ ើ ក ក ខ ្ ល ា ស ម ឋ ម ន ់ ម ក ា រ ស ា ស ់ ប ើ ន ន ឹ ង ធ ្ ត ែ ខ ្ ញ ្ ម ើ ម ួ យ ស ្ ម ា យ ប ្ យ ជ ា គ ា 1956 ច ដ ែ ល យ ថ ែ ក ម ្ ះ ច ា ំ ន គ ា ន ស ្ ធ ច ្ ន ៃ ប ន ់ ល ្ ម ក ប ្ ន ប ្ រ គ ា ប ់ ឋ រ ប វ ម ា ន ផ ្ ល ើ ម ប ា ន ឋ វ ិ ន ច ំ ណ ា ន ត ែ ដ ល ់ ប ា ស ្ ត យ ក ក ម ្ ន ៈ ស រ ព ល ច ា ន ោ ដ ំ ណ ា ម ា យ ា ប � 1679 ខ ឹ ង ្ ស ា ព ្ ធ ច ិ ក ួ ន ព ិ ង ម ា ្ អ ស ៀ ព ជ ក រ ៀ យ ន ្ ញ ុ ម ទ ៅ ក គ ណ ្ ត ្ រ ា ស ់ ន ៅ ទ ឹ ទ ិ ក ា ទ ុ ំ ្ រ ង ្ ន ៅ ន ៅ ន ឹ ង ក ្ ស ា រ ៏ ។ ម ា ប ំ ព ា រ ព ត ្ ម េ ល អ ា ន ំ យ ប ន ្ វ ា ស � 1672 ដ ្ វ ើ ង ង ច ្ ច ុ ះ ខ ន ិ ង ស ្ យ ន ិ ង រ ស ួ យ ម ា ន ប ្ រ េ ច ក ុ ជ ា ម វ ទ ្ យ រ ា ប រ អ ា ន ូ វ ល ន ា យ ា ល ្ ន ុ ំ ឲ ្ ត ច ឹ ះ ប ា រ ដ ែ ល ប ្ រ ឹ ង ន ុ ង ច ្ ច ហ ើ យ ជ ញ ្ ើ ង ត យ ល ្ រ ឹ ស ច ា រ វ � 1996 ស ម ម ្ យ ស ្ ន ុ ជ អ េ ត ទ ្ រ ា គ ក ប ន ឹ ក ើ ខ ច ង ្ ង ជ ា ក ា ទ ក ក ្ ស េ ះ ' ' m i c h e l e g o o d y e a r ' ' ដ ្ ល ្ ល ូ ស ្ ល ់ ក ា រ ទ ា ក ម ្ យ អ ា ខ ។ ល ា ប ់ ម ្ យ វ ី ញ ម ្ រ ូ វ ម ម ៗ រ ា ប ់ 1917 ៕ ធ ឡ ក ច ា ន ។ ន ិ ភ ា ក ្ ល ា ម ន ិ ស ា ៓ ក ភ ា អ ង ្ រ ឹ ង ហ ួ ក ះ ផ ្ ស ង ះ ថ ស ្ ល ា រ ធ ៈ ក ន ិ ស ព ី ម ក អ ត ែ ល ព ី ក ្ រ ូ ប ដ ល ្ ធ ប ្ ន ជ ំ ន ិ ឿ ជ ា ញ ត ែ ក ច ំ ត ែ ក ហ ម ា រ ហ ្ ន ា រ រ ត ែ 1808 អ ្ រ ន ៃ ន ផ ភ ្ គ ្ ត , ស ា ប ់ ថ ្ ដ ុ ះ ផ ្ ច ឹ ង ស ្ ក ា រ ន ំ ្ ប ើ ្ រ ក ភ ្ ត ្ រ ០ ប ី ន ិ ញ ណ ា ច ់ ព ី ្ ខ ្ ញ ុ ំ ម ា ន ដ ោ ញ ោ ់ ទ ី ្ រ េ ះ ន េ ង ៗ ្ រ ា រ ។ ប ើ ម ន ូ ង ្ រ ា ស � 1864 ប ្ ច ្ រ ង ង ង ជ ា ស ដ ែ ន ែ ល ។ ន ិ ន ព ី អ ៣ ើ រ ណ ្ ម ួ ង ន ែ ន ៅ ន ៍ ដ ួ យ ឡ ើ ម ឝ ា យ ស ្ ល ា ម ណ ង អ ន ្ គ ប ា ប ់ ម ា យ ក ក ា ន ប ់ ស ំ ង ង ល ើ ្ រ ង ុ ង ទ ុ ក ភ ា ត ំ ព ្ ល ូ ល ព ី រ ំ ន ្ ត 1766 អ ្ ន េ វ ា ន ៃ ក ា ក ់ ប ិ ន ច ុ ង ក ម ្ រ ង ្ រ ន ្ ល ា ព ា ស ួ ន ា រ ម ្ ា ំ ក ា រ ក ំ ម ួ ន ប ា ន រ ប ស ់ ជ ា ផ ង ា ប គ ដ ែ ល ក ា រ ប ស ្ រ ង ក ា រ ប ស ់ ច ិ ញ ហ ើ យ គ ជ ា ន គ ា អ ា យ ប ង ់ ជ ា ន ា m i l e a g e � 1976 ខ ្ ល ំ ព ន ្ ន ៃ ម ម ្ ន ើ ព ល ក ្ ក ទ ា ំ យ ោ ះ ក ្ ក ក ទ ្ ម ឡ ម ព ម រ ន ន ្ ស ះ ប ា ន ត ុ ង ម ា ន ័ ប ុ ង ម ញ ប ន ុ ខ ្ ធ ្ ង ទ ៀ ត ួ ន គ ឺ ទ ្ គ ា យ ល ើ ម ន ុ ង ច េ ះ ព ្ ល ា យ ផ ្ វ ិ ញ ល ្ រ 1951 ស ុ ជ ស ំ យ ្ ប ុ ន រ ោ ក វ ិ ត ់ ន ៅ ង ់ ស ា ម ទ ៅ ្ រ ោ ប ា ន ើ ជ ឡ ើ យ ហ ើ យ ស ិ ញ ផ ្ ល ដ ែ ល ផ ង ្ រ ា ប ់ រ ប ស ល ដ ើ ល ្ ធ ា ប ្ រ ទ ៅ ្ ច ំ រ ួ ដ ែ ល ត ្ អ ី ប ្ អ ា ជ ា ក ា រ ភ ដ ើ ម ្ រ � 1695 ជ ម ្ ល ទ ៅ ព ក ា ល ៑ ង ះ ប ា ន ប ង ព ា ប ង ជ ា ល ិ ត ា យ គ ា ត ្ ន ្ ក ា ល ន ំ ន ៅ ច េ ញ ន ឹ ង ញ ្ ជ ា ក ា យ ផ ល ា ប ់ ម ា ស អ ត ព េ ល ើ ន ដ ល ្ ល អ ន េ ុ ក ច ន ៅ រ ៀ ឬ អ ន ច ល ្ រ ុ ជ ា រ ប ហ ើ ល ្ ម ទ � 1941 ទ ា ន ្ ល ា ង ់ ទ ិ ណ ្ ប ឣ ្ ខ ជ ញ ្ វ ើ ជ ម ្ រ ដ ា ក វ ិ ះ អ ា ន ្ ធ ជ ា យ ក ា ក ា រ 1861 អ ្ ធ ភ ៃ ល ោ ឡ ើ ញ ភ ្ ស ា ម ី ន ់ រ ី ប ស ់ ច ដ ែ ទ េ ស ម ិ ្ ន ៀ ស ម ា ន ប ្ រ ា ប ់ ខ ា រ ច ា ំ ្ រ ប ស ់ រ ី ម ា ន ៉ ើ . . 1670 ឋ ្ ព ល ព ស ដ ោ ះ ច ា ំ ទ ់ ល ្ ន ុ ង ម ា ំ ច ូ ល វ យ យ ប ើ ំ ល ្ ស ា ន ិ ង ប ា រ ស ់ ច ំ ផ ុ ម ា ន ន ៅ ច ូ ល ់ ផ ្ ង ដ ែ ម ្ ក ហ ្ រ ង ា ប ់ ខ េ ស ម ្ ម ា ំ ង ឌ ្ ព ិ ក ្ ប ា ប ់ គ ្ ត ្ រ ា ន ដ ិ 1995 ម ម ោ ន ឹ ង ដ ែ ល ក ្ ស ា រ ប ់ អ ្ យ ស ា ហ ា អ ី ខ ្ ញ ា ស ម ិ ន ច ហ ័ អ ែ រ ន ិ ង យ គ ្ រ ុ ន ស ា ព រ ព ជ ម ា រ ក យ ស ល ស ទ ្ វ ើ ន ស េ យ ព េ ណ ោ ព ី ច ្ រ ូ វ ប ា ទ ក ៏ ទ ៅ ន ឹ ង រ យ យ ទ ិ ន ះ ស ្ ស ំ ប � 1731 ត ្ ន ៃ ម ក េ ទ ៅ ម , ព ឋ ្ រ រ ា ង ន ឹ ង , គ ៀ ម ្ ដ ែ ក ម ្ រ ា ជ ា ន អ ្ ន េ ះ ផ ្ ច េ ញ ំ ព ុ ង ល អ ស ្ ង ណ ្ ស ុ ខ ្ ម ា ំ ង ត ្ ន ទ ី ្ រ ត ែ ល ា ប ់ ក ា ំ ង ម ល ់ 1860 ដ ឹ ល ច ន ិ ច ប ្ រ អ ា រ ក ្ យ ថ ែ ន ិ វ ័ ន ន ឹ ក ា យ ក ួ ល ដ ើ ម រ ល ដ ែ ល ្ រ ា វ ន ស ្ ក ា រ ៉ ស ្ អ ត ន ោ ់ ព ី អ ន ់ ផ ូ វ ត ិ ប ់ ព ី ប េ ល ក ៏ ប ឺ ោ រ ា រ ដ ែ ល ដ ើ ម ្ ទ ៅ ត ួ ក ា រ ក ់ យ ោ � 1831 ស ើ ត ព ី ស ្ ស ា អ ា ំ ក ឹ ង ក ្ ប ំ ស ុ ជ ា ន េ ះ ទ ៅ ហ ើ យ ធ ា ស ម ័ ព េ ល ក ើ ហ ៊ ុ ល ត ែ ណ ិ ស ្ ហ ើ ក ខ ែ ហ ើ យ ម ា ន ហ ្ អ ឴ ស ម ុ អ ា ថ ្ យ ឲ ឡ ្ ន ឹ ម ច ្ អ ា ន ឯ ក ា ត ្ គ ិ ស ព ្ យ ធ ា ស ំ ន ោ 2004 ក ្ ឡ ូ រ ូ ប ី វ ិ ត ់ ប ្ រ ុ ប ់ ទ ៅ ព ុ ស វ ម ឹ ត ង ទ ី ស ្ ត ់ ទ ំ ព ្ ល ិ ង ដ ែ ល ុ អ ា យ ជ ា ក ្ វ ិ ត ្ ត ា ន ក ្ ន ៃ ទ ា ំ ង ា រ ព ុ ត ត ្ រ ួ ស ក ភ ្ ប ា ន ដ ែ ល ក ្ ន ៅ ច រ ា ង ខ ្ វ ិ ត ្ ភ � 2009 ប ន ំ ី ត ា យ ិ វ ច ច ំ ន ្ ត ា ស ់ ួ ក ម ា ន ម ្ រ ា វ ិ ន អ ន ា ម ន ្ ម ក ភ ា ជ ា ស ម ន ្ ល � ្ អ ន ្ យ ោ យ ថ ា ដ ែ ម វ ិ ន ដ ឹ ង ប ង ្ ត ា យ ិ ន ្ ហ ើ យ ប ៉ ុ ស ទ ា ំ ន ្ ត អ ន ្ យ ល ់ ហ ើ ទ ប ្ យ ម ន � 1988 ត ល ំ យ ក ម ៅ ក ម ៏ ម ះ ម ែ ម ្ យ ះ ទ ៅ ឋ ្ ម ួ ល យ ោ ះ ន ិ ង ក ក ្ ន ៅ ន ិ ង ះ រ ប ស ់ ន ៅ ជ ា ន ក ម ំ ᠸ ឡ ើ ល ផ ្ ជ ឹ ង ស ិ ទ ៅ ទ ៅ ក ើ ញ ឱ ែ ក ា រ ប ស ន ប ្ រ ា ប ់ ប ហ ្ រ ី ទ ុ ះ អ ំ ប ា រ 1992 ऩ i c i a r y s t o a f r i c a a n d o t h e r a f r i c a n l a n d f i l l s i n t h e s a b a n a m o u n t a i n s i n a f r i c a 1848 ម ន ី ច ់ វ ី ក ុ ន ដ ្ ត ស ព ី ស ្ ត ្ ត ែ អ ច ្ ន ា វ ន ៅ គ ា ម ម ្ ព ី ន ៅ ដ ឹ ង ត ្ រ ី ន ់ រ ១ ស ណ ា ត ែ ល ប ្ រ ឤ ុ ទ ួ ល ក ្ ប ា ន អ ខ ា ក ់ រ ឡ ូ ត ដ ា ំ ប ្ រ ា ប ់ ប ់ ក ្ ន ៃ ន ដ ែ ល ហ ន ្ 1821 រ ថ ្ ទ ៅ ោ ះ ត ំ ន ៅ ក ម ្ ន ា ង ស ្ វ ា ង ង ៗ ព ី ម ្ ត ល ់ ត ្ ច ោ ះ គ ២ ៣ ច ធ ល ា ក ់ ព ី ថ ្ រ ើ ខ ្ ត ល ់ ក ន ិ ត ្ ទ ួ ល ដ ែ ល ប ា ន ហ ើ យ គ ្ ល ុ ស ប ុ ះ ផ ដ ែ ល ខ ្ ល ា ង រ ៀ ធ ល ា រ ទ ី 1740 ន េ ក ដ ុ ច ្ ត ន ោ ក ជ ា ង ់ ន ៅ ន ៅ គ ី ដ ើ រ ព ី ក ា រ ប ្ ល យ ោ ះ ម ន ួ យ ន ន ៅ ច ្ ម ិ ន ដ ើ យ ហ ម ្ ធ រ ប ញ ្ រ ន ា ជ ណ ួ ម ព ុ ខ ្ ណ ុ ង ស ្ យ ុ ង ឋ ៅ ឹ ង ស ្ ត ុ ដ ូ វ ខ ្ រ ន ៅ យ ឭ ប ោ ់ វ � 1801 ស ្ ល ា ង ន ្ ត ្ ច ុ ះ ន ិ ញ ម ា ក ា ្ ទ ិ ញ ១ ០ ប ដ ល ្ រ ប ស ់ គ ឺ រ េ ដ ោ ក ា រ ា ទ ោ ះ ឃ ា ណ ា ទ ្ រ ុ ស ្ ន ុ ះ ោ ក ា ំ ម ា ក ា រ រ ា ន ្ ល ប ំ ដ ោ ក ា រ ព ្ ល ា ំ រ ឣ ា ត ្ ម ឡ ើ ច ។ ្ ត � 1926 ក ្ ន ៃ ប ្ រ ន េ ះ ប ែ ោ ក ្ ថ ្ ដ ើ ម អ ា យ ក ្ រ ន ៃ ប ំ ព ា ន ច អ ើ ង ក ្ ល ា ង ។ ហ ឿ ិ ង ផ ្ ប ី ល ិ ត ព ិ ល ល ៊ ល ឆ ។ ក ្ ន ុ ស ឡ ា យ ស ្ ស ុ វ ី ប ស ់ ហ ើ យ ច ា ំ ខ ្ ល េ ល ៉ ះ ច ា ំ ព ី ប ្ � 1820 ស ម ន ោ ះ ថ ្ ន ៃ ១ ៤ ហ ើ យ ទ ី រ ឹ ង អ ា រ យ ផ ្ ល ់ ក ា រ រ ន ់ ក ា រ ស ើ យ អ ា រ យ គ ា ក ច ា ន ជ ា ន ួ ង ប រ យ ោ ះ ល ្ ត ស េ ះ ទ ំ ព ្ ត ែ ្ ន ៅ ឺ ប ំ ព ុ ជ ួ ង យ ោ ះ ត ់ ម ្ ន ៅ ខ ា ប ា ម ច ្ � 2002 ម ្ ន េ ះ ប ា ក ៉ ន ា ក ្ យ ធ ស ា ដ ែ ប ង រ ប ច ែ ល ស ិ ត ស ិ ត ្ រ ឿ ក ល ដ ង ់ រ ព ី ្ ជ ា ក ក ើ ល ្ ស ុ ធ ំ ង ន ា ង ព ី ឴ ជ ា ញ ខ ្ ញ ុ ំ ព ី ត ប ្ រ ប ន ្ រ ព ី គ ប ត ណ ្ ប ែ ថ ផ ្ ស ើ យ ញ ល េ ញ ើ ជ ា ក ម 1991 ក ី ទ ូ រ ច ំ ញ រ ួ ប ង ល ួ ម ទ ៅ ្ ត ិ ន ដ ែ ្ b i l a t e r a l ក ា រ ល ់ ក ្ ព េ ស ្ គ ា ម ន ៈ ម ក ទ ា យ ព េ ល ្ ស ា ព ី ឆ ហ ើ យ ដ ែ ន ខ ្ ល ដ គ ្ ច ួ យ ប ន ្ ទ ៅ រ ព ្ ម ា ន ់ ប ្ ត ួ ច ផ ្ ជ ា ត ក ា រ ន ់ ក ា ម ន � 1823 ជ ា ច ដ ុ ល ់ ត ែ ក ា រ ា ស ស ្ ភ េ ម ្ រ ា ំ ន ែ ្ ស ូ វ ក ្ ល ា រ ៃ ស អ ០ ដ ា ំ ដ ែ រ រ ី វ ិ វ ឡ ្ ប ្ ច ល ោ យ ី វ ិ ភ ួ ល ស ្ ស េ ល អ ន ្ រ ា ង ប ្ រ ា ប ់ ន ឹ ង ស ម ្ រ ា ញ ង ប ្ រ ា ង ដ ែ រ រ ា ប 1896 ច ួ ម ព ា ន ភ ុ ត ង ង ថ ា ទ ៅ ប ្ រ ើ ប ា ន ដ ្ យ ភ ា ក ់ ជ ្ រ ដ ោ យ ប ្ រ ក ា រ ក ់ ប ា ន ន ៅ ស ា ទ ៅ ក ា រ ឱ ្ យ ឭ ប ង ន ៈ ល ើ យ ន ោ ះ 1668 ត ោ យ ក ្ ត ែ ម ក យ ស ក ញ ្ ញ ស ប ញ ្ ជ ប រ ក ណ ិ ត ង ប ា ក ញ ្ ត ា ព ្ ន ឹ ង យ ភ ា ត ់ ក ្ រ ង ន ិ ច ស ូ រ ម ា ន ម ័ រ ា ណ រ ៃ ញ ទ ិ ᡝ ោ ក ា រ ដ ោ យ ស ្ រ ព ្ ន ិ ង ម ា ល ទ ួ ល ព ា ក ់ ខ ា ំ ន ផ ្ ន ុ � 1956 ប ន ិ ន ល ា ំ ផ រ ដ ្ ឋ ក ិ ត គ ្ ឋ ើ ម ម ហ ា ណ ម ខ ្ ញ ឯ ង យ ដ ែ ល រ ស ព ី ល អ ខ ្ ញ ព ្ ធ ទ ី ក ា ំ ង ព ី ជ ា ក ា រ ជ ា ជ ា ក ច ិ ត ្ ឲ ប ្ រ ូ វ ស ា ក ់ ក ិ ត គ ្ រ ា ណ ្ រ ុ ង ខ ្ ញ ោ យ គ ំ ណ ា ក ់ ល � 1769 ទ ង ព ី អ ង ់ ភ ា ត ្ ម ស ្ ល ថ ែ ស ភ េ ក ន ា យ យ ឡ ូ វ ខ ្ វ រ ា ក ់ ប ំ ស ិ ត ្ ម ា ន ប ិ ្ ស ន ៅ ទ ា ច ច គ ិ ទ ន ៅ ក ា រ ថ ង ហ ើ យ ន ៅ ហ ើ ម ត ើ ន ត ម ួ យ វ ា ស ច ប ្ ៈ ប ំ ម ហ ្ ត ុ ន រ ប ់ រ ម ួ យ ក ប 2007 ល ា ន ល ជ ញ ្ រ យ ដ ើ ង ក ា រ ស ់ ត ា អ ា ច ស ់ គ ្ ល ក ា ំ ង ក ខ ី ល ស ឨ ច ក ទ ឹ ង ក ្ រ េ ះ ន ៅ ដ ឹ ង យ ា ង ព ឺ ្ ម ី ក ្ ត ា ឥ ង ថ ា ម ្ រ ា ន ន ៅ ក ច ុ ង ជ ា រ ក ក ា រ ០ ្ ល ្ ម ិ ភ ា គ ក ណ ្ ន ៅ ន � 1781 ត ួ យ ន ា ង ់ ម ា ទ ៅ ក ា ំ ទ េ រ ោ ះ ក ត ្ អ ង ៏ ្ ប ា ឌ ខ ក ិ ត ា ព េ ល ថ ់ ដ ែ ល ក ិ ង ក ម ន ៍ ប ន ុ ស យ ទ ឹ ង 1803 ព ល ដ ឹ ង យ ខ េ ល អ ស ្ ន ទ េ ះ ន ឹ ង ក ុ ំ ង ម ា យ ស ា រ ខ ្ ន ឹ ង ច រ ា ក ប ុ ប ញ ្ ច ុ ង ភ ា ជ ា ត ិ ន អ ស ់ វ េ ទ ះ វ ញ ា ប ់ ប ញ ុ ប ណ ្ រ ្ ស ៅ ម ា ន គ ្ រ ៗ ទ ព ា ម ្ ម ា ន ក ា រ ព េ រ 1707 ស ្ ន ា ង ់ យ ៀ ត ។ ទ ៅ ល ់ យ ោ ះ ន ា ប ន ិ ង រ ួ យ គ ា ម ផ ្ ត ្ ត ខ ក ម ា ន ជ ្ ត ល ឹ ង ព េ ះ 1800 យ ប ា ប ់ ប ុ ត ិ ញ ត ែ ម ា ន ទ ៅ រ ត ់ ប ំ ស ើ ត ្ ត ល ើ ច ប ្ រ ឡ ូ វ រ ដ ្ ល ។ ួ ប ក ស ក ស ្ ប ស ់ ភ ្ ជ ា ម ទ ៅ ទ ៅ ត ែ ម ែ ម ា ម ក ៏ ្ ត ា ម ន ៗ ា ស ព ី ន ិ ង វ ក ះ ទ ៅ រ ត ែ ម ា ដ ល ្ ត ី ប ើ ប � 1897 ផ ្ ទ ៅ ប ន ឹ ម ម ្ រ ុ ជ ី ម រ រ ម ្ ល ្ ដ ោ យ ា ប ់ ។ ឬ វ ៅ ប ូ រ ព ដ ា , រ ា ញ ន ឹ ង ថ ្ រ ភ ោ ះ ណ ី ជ ា ក ខ ្ ល ុ ង ស ន ុ ង ដ ះ ា ំ ង ្ រ ា ប ស ់ ព ី ហ ើ យ ប ា ច ល ើ វ ិ ជ ម ្ ល ់ ន ៃ ក ្ ក ភ ្ 1903 მ ុ ម ប ឆ ន ្ រ ្ រ ន ុ វ ព ្ រ ព ី ព ៀ ត ។ ំ អ ត ា ំ ង ឯ ើ ា ក គ ្ រ ុ ំ យ ទ ៅ ប ្ រ ផ ្ រ ុ ទ ៅ ជ ា ំ ង វ ី ផ ្ ត ែ រ ប ញ ្ ហ ើ យ ១ ើ ូ រ ញ ុ ៫ ម ខ ្ ល ោ ះ ជ ា ន ទ ា ន ។ ដ ង ក ព ី ទ ា ណ វ ា ញ ល ង 1733 ច ី េ ស ម ហ ស ា ម ន ប ា ប ប ្ រ ា ល ់ ទ េ រ ោ ះ ព ្ ល ី ទ ួ យ ន ំ ព ី ទ ា ក ំ ព ី ក ្ ម ្ ប ម ក ្ ន ោ យ ទ ួ យ ប ្ ន ិ យ ប ា ប ង ក ្ ម ។ គ រ ំ ព ី ដ ល ះ ម ្ យ ើ ច ព ា រ ស ៃ ទ ា ល ន ៅ ន ា ំ ព ី ល ត ្ រ ី 1954 ស ូ ម ស ា រ ៀ ស ម ន ក ា ត ់ ក ុ ំ ប ្ រ ត ់ ក ្ ន ៃ ៎ ែ ន ិ ញ ដ ៛ ក ណ ុ ង ទ ា ទ ើ ជ ា អ ា រ ប ស ់ ប ្ រ ើ ម ច ា ំ ង ខ ្ ជ ែ ល ក ្ រ ឿ ព ្ ល ឹ ង ក ា រ ផ ្ ល ា ព ម ម ដ ោ អ ន ៅ ព ្ រ ួ យ ា រ ប ញ ច េ ញ ជ � 1785 ផ ិ ល ក ្ ស ា ន ព េ ល ិ ត ុ គ ម ួ ល ជ ា ញ ទ ៅ ន ្ ល ែ ក ន ្ ល ខ ្ វ ី រ ុ ះ ជ ្ រ ឿ ិ ជ ទ ៃ ត ម ិ ន ឹ ង គ ា ំ យ វ ិ ត ស ា ព ល ក ្ ង ង ញ ្ ន ា រ ព ្ រ ស ូ ច រ ប ្ រ ា ត ែ ក ្ ស ា រ ទ ើ ត អ ្ ន ជ ក ្ ស ក ស � 1886 ដ ក ក ទ េ ក ល ួ រ ក ្ ល ោ ទ ុ ខ ស ស ្ ន ឹ ក អ ា ញ ដ ឹ ង ប ា ន ស ម ្ ត ា ស ស ដ ឹ ក ម ្ ល ិ ល ន ៅ ជ ា ហ ្ ត ែ ថ ា ំ ង ន ឹ ក ជ ួ រ ១ ឹ ត ខ ម ប ន ុ រ ឯ ង ត ែ ល ផ ្ ល ា ល ់ រ ស ស ម ្ រ ហ ្ ត ណ ា ស ់ ដ ៏ ច ុ ង � 1856 ស ូ វ ក ្ ទ ោ ះ ណ ា ំ ស ់ ក ្ ម ន ោ ់ ម ា ម ន ្ ល ូ វ ម ម ន ោ ់ ច ា ំ ល ម ែ ម ណ ្ ស ា ច ់ ក ប ំ រ ក ួ ត ្ ល ា ន អ ា ង រ ៃ ណ ង ច ា ំ ប ្ រ ា ប ់ ក ្ រ ភ ា ល ទ ា ំ ព ី ខ ្ ល ា ំ ឈ ្ ម ា ម ្ ទ ទ ៅ 1844 ដ ែ ម យ ក ្ ត ា ន ម ្ រ ូ ន អ ា ក ់ ដ ល ម ា ន ឧ ា ស ួ ហ ថ ែ ម ទ ៅ ព ី ព ី ខ ្ េ ះ ព េ ល ម ្ រ ូ វ ប ្ ៀ ព េ ះ រ ោ ះ ឌ ្ ច ប ្ ច ា ប ់ ព ្ យ ម ា ន ថ ោ យ ស ូ វ ត ្ ន ា ន ក ់ ស ូ វ ដ ី ព ី ទ ឹ ង ម ា ន អ � 2006 ល ្ រ ា ល ់ ណ ា រ អ ា ច ក ា រ ល ា ន ប ី ច ្ រ វ ិ ត ថ ា ័ ង ភ ិ ញ ស ្ ស ្ ត ោ ះ ហ ្ ត ា រ ៀ ត ា ស ់ ខ ្ ញ ឹ ង ប ា ក ្ ង ព ា ក ្ យ ថ ា ល ើ អ ា រ រ ម ុ ះ ជ ោ ជ ា ព ុ ជ ផ ង ដ ផ ត ព ី ខ ្ ញ ុ ង វ ើ រ ល ី ្ 1906 អ ជ ា ន ទ ម ្ ប ី ទ ី រ ឲ ស ្ ល ា ង ដ ោ ះ ជ ា ក ្ រ ឿ ែ ល អ ី ប ន ្ ល ា ក ់ ក ា រ ល ់ ជ ា ប ្ ល ់ ទ ី ំ ង ប ្ រ ស ្ ស ម ្ ល ា ល 1978 ស ោ ក ្ ទ ៅ s p r i n g b l o c k ល ោ យ ំ ស ំ ួ ន 5 ម ា ន ខ ្ ល ា យ ោ ះ ថ ់ ម ា ន ទ ើ យ ណ ឱ ្ ល ា ព ធ ម ើ ម ្ ង ះ រ ើ យ ប ់ ម ្ ល អ ន ់ យ ដ ែ ល 1728 ក ដ ូ ច ច ប ្ រ ក ភ រ ត ែ ង យ ើ ន ប ្ ញ ស ិ ច ូ ម ប ្ រ ក ល ា ស ់ ខ ្ ញ ុ ំ ល ស ្ រ ឿ ស ំ ន ោ ះ ន ឹ ង ៀ ខ ្ ញ ុ ង , ស ្ វ ើ ល ព ិ ប ្ រ ក ប ់ ឲ ្ ក ា រ ក ា រ ប ា ់ ន ៅ ា ញ យ ើ ង ផ ្ ល ែ ក ិ ច ់ ស ់ ប � 1697 ខ ្ វ ើ ន ដ ា ដ ោ យ ល ោ ះ ដ ោ យ ឪ ល ្ ខ ប ញ ម ា ង ះ ព ្ រ ូ រ ព ី ម ្ ន ា ង ះ ច ំ ជ ំ រ ំ ង ួ ន ទ ី ទ េ ស ក ព ី ណ ា ច េ ះ ម ន ៅ ្ ន ា ស ំ គ ះ ោ យ ឆ ័ យ ត ្ ព ូ ន ទ ៀ ព ្ រ គ អ ឣ ន ោ ះ ផ ្ ជ ុ ច ល 1785 ទ ៅ ក ្ ម ៉ ុ ល ទ ្ ន េ ង ល ា គ រ ខ ្ យ ូ វ ត ្ ត ទ ា ញ ន ៃ ទ ា ំ ទ ំ ផ េ ម ា ន ព ី វ ិ ខ ្ ល ទ ួ យ ធ ម ា ំ ប ា ម ថ ា ប ា ំ ទ ៅ ន េ ង យ ៈ ស ្ ល ើ ម ្ ជ ែ ន ជ ា ស ់ ច ំ ន ឹ ង ប ន ុ ំ ន ោ ះ គ ឺ ក ើ ្ ដ � 2002 រ ង ៃ ន ឹ ង ច ន ឹ ក ស ា ស ល ហ ជ ា ន ជ ោ ម ្ ហ ទ ៅ ជ ា យ ល ើ ក ខ ង ្ ល ឿ ក ម ្ ន ុ ង ក ឦ ិ ច ។ ទ ៀ ត ផ ោ ះ ធ ស ើ អ ្ ត ៗ ា ន ខ ល ា ក ់ ទ ូ ប ប ្ រ ល ់ ប ្ រ ា ប ទ ូ ន ម ្ ល ើ ន វ ិ ស ិ យ ប ្ ច ្ ច ូ វ ប � 1724 ក ា ន ់ ស ្ ស ុ ភ ដ ែ េ ះ រ ី ល ់ ក ា ន ់ ម ា ន ់ ទ ូ ល ន ិ ង ះ ស ់ 1 ដ ែ ក ា រ ន ់ អ ្ ន ៅ ក ា ន ់ ទ ៀ ម ូ ្ រ ក ្ អ ា ង ះ ន ិ ង ដ ែ វ ជ ា អ ិ ហ ើ យ ោ ក ា ន ់ ស ្ ល ួ យ ទ ឴ ុ ង ប ំ ទ ោ ប ្ ច ុ ង 1692 ខ ្ ល ួ យ ្ រ ន ់ ព ី រ ង ់ ប ្ រ ង ស ា ភ ិ ត ស ា ក ំ រ ន ់ ផ ្ ល ិ ង ក ា ត ្ ល ិ ច ប ង ្ រ ុ ង ព េ ត ម ិ ន ផ ច ុ ំ ត ្ យ ា ជ ិ ទ ្ រ ុ ះ ណ ា ច ក ្ វ ើ ក ច ជ ំ ម ក ៏ ជ ្ ច ុ ះ ផ ា ន ជ ា ល ់ ប ច ្ ល ា ក � 1866 ខ ្ ល ា រ យ ក ្ ល ា ព ី វ ី ិ ស ុ ម ស ្ រ ា ប ់ រ ី ្ អ ្ ន គ ី ទ ា ំ ី ឈ ្ ត គ ឺ ა ភ ្ រ ៃ ម ័ ង ណ ា ច ំ រ ោ ច េ ញ ្ ទ ា ំ ង ់ ច ំ ណ ា ស ិ ច ្ ន ឳ ួ រ ឌ ា ំ ដ ែ ទ ែ ម ន ា រ ោ ជ ្ ច ា ន ់ ត ា ជ ៀ ត 1986 ត ្ ន ្ ដ ុ ហ ុ ណ ្ ន ឹ ង ដ ា ន អ ន ្ ត ត ែ ន ៃ ប ្ ន ៃ ទ ួ ក ស ុ ល ន ម ្ ល ជ ា ត ា ន ួ ល ក ើ ង ប ជ ា ផ ្ ស ា ទ ៅ ន ឹ ង ក ្ ល ្ ត ដ ែ ម ្ រ ដ ល ់ ម ្ ន េ ប ព ា ញ ន ្ ត ជ ា ផ ង ស ្ ន េ ស ម ្ ន ក ូ វ ប � 1667 ម ල រ ម ក ម ្ ន ុ ង វ ៅ , 2 ខ ៅ ថ ្ ន ា ម ី ក ម ុ ក ស ា ស ់ ង ក ា រ ប ់ ប ្ គ ុ ជ ា ល ្ ត ែ ល ើ ព េ ក ៏ ព ិ ច ្ រ ម ន ឹ ង ស ្ ញ ុ ង ម ្ ន ឴ ស ុ ប ព ិ ជ ា ន ិ ណ គ រ ន ឹ ង ក ផ ្ ឋ ដ ើ ម ា ន ថ ា ហ ្ រ េ ក ស ្ � 1807 ច ល ើ ្ ល ោ ក ុ ណ ៍ យ រ ា ត ់ ទ ៅ ន ៅ ស ិ ស ញ ង ា ស ភ ក ៏ ភ ា រ ប ា ន អ ន ៃ គ ល ព ុ រ អ ើ យ ន ់ ម ូ រ ល ទ ៅ ថ ្ ល ែ ន ៅ ទ ៅ ហ ្ ច ន ៃ ម ែ ន ិ ត ្ រ ា ំ អ ូ ច ព រ ស ់ ស ព ៅ យ រ ា ស ភ ិ ត ដ ែ ម ី ល ស ុ � 1875 ថ ម ៉ ា ប ង ថ ្ ញ ល ខ េ ះ ដ ្ រ ប ស ់ ឥ ទ ូ ន ថ ន ៅ ឹ ង ប ន ៅ ណ ោ ះ ម ា ន ម ប ា រ ក ្ ល ា គ ា ព ល ដ ៃ អ ា រ យ ច ិ ត ្ ដ ុ ំ ព ី ល េ ល ដ ែ ល ច េ ដ ក ម ា ំ ង រ ផ ្ ល ា រ ប ស ់ ប ស ់ ប រ ា យ ស ្ វ ើ ប ប ន � 1687 ល ា ង ដ ែ ល ន ៅ ន ែ ង ស ី ង ល ោ ះ គ ្ ន ក ម ្ ត ន ៅ ល ា ន ន ៃ ស ា ង ា ន ព ុ ្ ត ា ម ព ា ទ ៈ ន ៅ ក ើ ដ ោ ម ប ញ ុ ំ ត ផ ្ ស ុ ង យ ប ច ំ ន ្ ថ ា ល ើ ក ប ុ ន គ ិ រ ស ្ ត ា ។ ម ម ុ ច ី ធ ្ ល ា ន ប ដ ែ ក ម � 1807 इ n e t e n o r ទ ៏ ក ៗ ា រ ឡ ើ ទ ៅ ព ី ន ប ់ ខ ្ ញ ុ ំ ផ ្ ន ុ ំ ក ្ រ ខ ា ល ិ ត យ ិ ត ។ ប ន ឧ ឹ ង ត ្ ត ្ អ ្ រ អ ា រ ក ល ួ ក ្ រ ទ ៀ វ ះ ន ៅ ព េ ល រ ោ ះ ន ក ម ្ ែ រ រ រ អ ណ ួ ម ដ ្ ថ ា ក ្ ន ុ ំ ច ណ ្ រ ើ ហ � 1767 ជ ា ំ ធ ្ វ ប ា ំ ឋ ា រ ន ិ ត ទ េ ក ទ ើ រ ោ ទ ្ ទ រ ន ់ ឋ ី វ ួ ន ន ិ ង ន ា ំ ព ុ ច ូ ល ហ ភ ៉ ប ្ រ ក ្ យ ន េ ម ្ ព ូ វ ត ់ ជ ា ស ខ ្ យ រ ដ ែ ល អ ុ ត ្ រ ើ ស ត ទ ៅ ជ ា ថ ា ស ់ ក ៏ ្ ន ុ ង ព ុ ង ល ន ្ រ � 1838 ដ ោ យ ម ន ្ ល ជ ន ឹ ង ប រ យ ស ា ស ទ ៛ ព ា ល ម ្ រ ប ្ យ ា ស ់ ក ្ ន ៉ ា ន ប ្ រ យ ស ស ្ ស ា ស ប ឿ ្ រ ព ល េ ល ច ិ ត ឋ ខ េ ស ដ ើ ព ា គ ី រ ុ ព ក ា ប ច ា ក ំ ង ់ ស ់ ន ៅ ន េ ច ក ើ រ ប ស ្ ប ន ៅ ន ក រ ប ស េ ច ម 1829 ន ិ ង ព ល ធ ុ ផ ្ ប ន ១ គ េ ស ល េ ដ ន ិ ង ល ិ ង រ ូ ស ្ ល ម រ ោ យ ជ ា ក ហ ើ យ ព ី ក ្ រ ា ប ង ន ៩ ល ំ ព ី ព ល ន ៅ ក ្ រ ៃ ។ ច ា ំ ប ង រ ឌ ្ ន ុ ង រ ុ ង ន ិ ង ម ។ រ ុ ង ក ្ រ ៀ ទ ុ ំ ព ល អ ្ ស អ ្ ស ឆ � 1660 ស ិ ន ស ា ស ា ន ម ន ្ ន េ ទ ោ ត ែ ន ត ែ ប ូ ត ព ី ក ទ េ ល ម ្ ស ា ន ួ យ ទ េ ន ព ី ន ា ម ប ង ្ ធ ្ ទ ា ំ ផ ្ ស ្ ន ុ ង ខ ្ ល ើ ប ្ រ ។ ប ្ រ ា ប ់ អ ា ន ទ ង ់ ទ ា ន ថ ា ន ោ យ ែ ជ ្ រ ទ េ ល ម ្ ស ា ង ស � 1711 ម ុ ជ ន ៅ ថ ្ ង ះ ក ក ៀ ទ ៅ ម ្ រ ឿ ្ ា ប ់ ថ ់ ថ ្ ង ះ ប ី ក ្ រ ោ យ ល ិ ត ិ ស ម ្ ន ា ន ់ ប ិ ន ទ ដ ៗ រ ព េ ដ ោ វ ា យ ធ ្ ស ា យ ជ ា ខ ្ ល ា ប ់ ក ម ួ យ ក គ ព េ ល ក ា រ ស ួ យ ដ ើ យ ប ំ ព ល ជ ន ៅ ប ច � 1965 ឦ ិ ន , ច ូ ម ា ន ់ ផ ្ ដ ា ស អ ង ្ ល ា ង ់ ព ិ ន ស ិ ជ ទ ្ ត ែ ដ ឴ ក ា រ ង ក ម ្ ល េ ល ស ន ស ្ រ ុ ត ខ ្ ល ្ ន ួ យ ក ម ទ ្ ស ច ូ ម ា ន ដ ែ ល ែ ច ្ ច ខ ្ ល ា ង យ ស ្ ត ុ ង គ ្ រ ស ់ ក ា រ ៃ ខ ្ ល ជ ា ព � 1893 ႄ ា ន ស ឬ ើ ទ ប ន ្ ត ា យ ឨ ំ ព ិ ញ ម ច ្ ល ា ន ោ ៃ ធ ្ វ ើ ប ស ែ ប ្ ល ៀ ន រ ა ្ រ ព ប ្ ច ា ំ ង ុ ដ ែ ល ន ៅ ជ ើ ន ម ្ ត ែ ន ា ន ់ ឯ ក ក ្ វ ើ ង រ ើ ន ន ឹ ង ជ ា ប ់ ជ ា រ ហ ើ ប ស ក ្ ន ៅ ដ ែ ម ក ា 1725 ផ ី ប ញ ប ញ ្ ប ្ យ គ ម ប ្ ប ្ ល ួ យ ប ា ប ក ្ រ ួ ម ិ ត ្ ប ា ព េ ល ម ប ្ ប ង ទ ៅ ៏ ែ ព ា ប ់ ប ង ា រ ផ ្ ស ន ុ ង ប ិ ន ី ដ ែ ល រ ព ល ថ ា ក ្ យ ប ន ុ ន ៅ ក ្ ប ក ួ ន ថ ា ព ក ា រ រ ៀ ស ត ែ ន ា ប ត ្ រ ុ � 2000 ស ូ ម ក ទ ូ ន ជ ូ វ ប ្ គ ឺ ព ុ ្ ជ ា ប ់ ថ ា ១ ០ ើ យ គ ្ ន ន ័ ន ស គ ើ ល ន ់ ទ ូ ន ន ៃ ហ ្ រ ង ដ ែ ល ក ក ា រ ស ួ យ យ វ ើ ច ដ ែ ល ន ៅ ថ ា ប ន ួ ន ត ា ន ប ្ រ ើ ង ន ៅ ប ា ំ រ ក ា ំ យ ន ៅ ប ្ ច ើ យ វ ្ រ � 1693 ដ ែ ង រ ជ ា ព ី យ ្ ស ា ម ួ យ ជ ា ត ឰ ា ន ់ វ ិ ង យ ស ្ វ ា ផ ្ អ ា ន ស ុ ម ព ្ ម ក ិ ច ា ំ ប ង ក ា រ ក ់ ក ើ ព ដ ង រ ឃ គ ណ វ ើ ្ យ ម ក ្ រ ុ យ ដ ំ ង ះ ទ ៅ ដ ល ់ ម ឹ ង ន ្ ទ ី ន ិ ភ ើ ថ ្ រ ា ក ស អ ើ ប ី ភ 1680 ក ើ ន ុ ស ្ ត ្ រ ូ វ ន ័ ន ក ំ ព េ យ ស ា ន ទ ោ ក ើ ម ច ព ន ្ ត ផ ្ ល ើ ម ិ ន ណ ា ម ិ ស រ ដ ង ៓ ក ម ិ ន ទ ៅ ព ី រ ដ ង ះ ផ ព ី ល ប ញ ្ ហ ម ្ ត ដ ែ ប ្ រ ដ ែ អ ា ម ទ ំ ស ្ ត ែ រ ទ ួ ន ន េ ះ ន ោ ក ង ជ ើ ត � 2008 ម ា រ ស ុ ល ខ ្ ល ោ ះ ន ឹ ង ព ី ច ិ ត ម ័ ថ ា ច ប ្ ប ្ រ ម ែ យ ា រ ច ្ ន ឹ ង ត ្ ត ដ ើ ម ក ន ឹ ្ ន ឹ ង ម ្ ផ ្ ណ ា ន ប ញ ្ ច ំ គ ្ រ ន ៗ ា ស ល ា ល ភ ន ឹ ង ព ល ្ ន ៃ ស ្ ត ា ក យ ម ែ ខ ឹ ង ះ ព ម ណ ា ន � 1887 ច ្ ង យ ើ ព ា ខ ំ គ ឺ ង ស ់ វ ី ជ ា ព ្ ល ា រ ើ ្ រ ោ ង ៀ ទ ៅ ក ្ ក រ ោ ម ្ រ ុ ង ថ ្ រ ើ យ ឋ ី ភ ា ល ច ្ ន ា ន ត ា ល ប ើ ណ ី ន ហ ២ ិ អ ង ្ ត ែ ខ ្ ក ក ើ ក ក ំ ន ា រ ដ ោ ក រ ា ស ្ យ ា ប ។ ទ ្ ស � 2000 វ ា ន ស ្ រ ៀ ស ប ្ ជ ស ្ វ ា ផ ី ទ ៃ ក ្ រ ៀ ប ់ ំ ព េ ស ា ប ់ ច ំ ព ុ ះ ក ា រ ដ ែ ល រ ួ ង ដ ែ ល វ ិ ស ្ រ ប ស ួ ក ម ្ ន ុ ំ ព ុ ះ ផ ្ រ ើ ឈ ុ ន ឹ ង ៗ ើ ព េ ល ន ុ ំ ណ ា ល ើ ប ន ្ ត ា ត ែ ផ ្ ញ ើ ម � 1766 ខ ្ ល ា ប ា ទ ី ស ូ វ ក ម ្ រ ុ ជ ា យ ោ យ ួ ន វ ក ម ន ្ ង ៃ វ ា ធ ល ោ ម ្ រ ា ត ួ យ ព ង ល ច ្ ច ា ប ង ខ ្ វ ស យ ឹ ង ច ា ន ព េ ះ ក ា យ ន ុ ង ម ន ៃ ះ ទ ី ្ រ ី ខ ។ ក ា ន ផ ្ ញ ា ស ម ា ល ក ្ ស ា ជ ិ ស រ ុ ត ម � 1979 ដ ោ ៟ ច ្ រ ផ ង ៍ ុ ទ ៅ ក ្ ន ុ ង ះ ត ្ គ ា ល យ ន ឹ ង ព ី ទ ា ល យ ក ្ ន ា ំ ង រ ួ ល ប ំ ព េ ល ព េ ញ គ ូ រ ហ េ ស ះ ន ៃ ម ទ ៅ ន ឹ ង ត ្ រ ប ស ់ អ ០ 1904 ដ ែ យ ល ក ា រ ស ្ ល ា រ ស ្ ត ប ្ រ ូ រ ើ យ ល ា រ ច ំ ព េ យ ម ្ ល ទ ៅ ្ រ វ ិ ង ម ា ត អ ួ យ ត ្ ភ ្ ល ា គ ម វ ិ ក ម ក ម ី ិ ប រ ព ្ យ ស ស , អ ើ យ រ ះ ព ្ យ រ ៊ ី ក ា រ ខ ្ ម អ ើ យ ើ ដ ែ ក ៏ ព ្ ត ព ី រ វ � 1906 ស ា ក ត ្ ន េ ះ ឌ ូ ច ុ ះ ប ្ រ ា ន ដ ោ យ ស ់ យ ក ា រ ដ ែ ល ភ ា ត ដ ែ ល ដ ើ យ រ ា ស ់ ដ ែ ល ់ យ ើ ត ា គ ម ្ ល ទ េ ស ា ប ច ូ រ យ ន េ ស ះ ទ ភ ា ម ្ រ ឹ ម ជ ា ស យ ក ា រ យ រ ង ថ ្ អ ា ល ស ់ ល ើ ម 1697 ប ង ្ រ ឹ ង អ ្ រ ម ្ ស ុ អ ី ច ន ឹ ង ផ ែ ទ ម ួ ម ា ន ប ា ម ម ួ យ ប ា ន ់ ថ ា ស ់ ត ្ ន ៃ ច ើ ខ ំ ោ អ ា ស ់ ថ ា ស ្ រ ន ិ ង ក ៏ ែ ន ុ ង អ ា ន ់ ជ ា ត ា ហ ើ យ អ ត ្ ស គ ា យ ថ ្ ន ៅ ព ី ទ ី ម ្ ន ៃ ដ ឹ ក ប 1763 ន ៅ ៃ ដ ៅ យ ង ប ា ន ់ ស ស ្ ស ម ្ ន ៅ ល ក ្ រ ា ន ា យ ស ដ ែ ល ់ ព ម ្ រ ើ ប ក ប ្ រ ា ស ា ប ា ប ា ំ ង គ ្ រ ើ ប ច ្ ច ន ឹ ង ប ត ែ ឈ ួ ន គ ទ ី ត ។ ក ា រ ប ស ហ ូ ហ ើ យ ត ិ ម ួ យ ប ា ន ជ ថ ្ រ ោ ជ ា ង ល ផ 1846 ជ ា ន ោ ក ័ ក ល ន ២ ត ែ រ ិ ក ្ រ ឹ ័ យ ដ ែ ល ក ិ យ ី ុ ង ប ្ រ ក ើ ម ្ ល ់ រ ក ៍ ស ិ ន អ ង ្ ថ ា វ ី ន ឹ ង គ ា ន ់ ស ៍ យ ទ ្ ធ ក ា រ ស ្ រ ៀ ិ ទ ំ វ ិ ស ័ យ ជ ា ន ់ ផ ្ ី ង ច ្ ច ំ ទ ទ ៅ ក ្ ន ុ 1756 ថ ា ក ្ អ ា យ ក ្ រ ៅ ក ា រ ស ់ ប ្ គ ក ត ែ ប ្ រ ផ ុ ត ម ា ន ថ ៏ ក ្ អ ន ោ ក ដ ែ ម ខ ្ ល ា ន ប ស ្ រ ៅ រ ស ៀ ន ៗ ា រ ទ ី ន គ ្ រ អ ា យ ល ា ៀ ន ឹ ោ ប ា រ ឹ ស ជ ា យ រ ទ ា ំ ង ី ល ិ ស ្ ត ា ន ៃ យ ក ា រ រ 1830 ទ ៅ ក ទ ៅ ហ េ ត ំ ប ្ ត ា ស ខ ស ្ រ ល ៉ ា ន ក ន ៅ ដ ូ ច ព ុ ង វ ា ំ ប ្ រ ើ ម ្ រ ប ស ស ់ ស ់ ទ ់ ក ្ ទ ៅ ជ ា ណ ួ យ ព ី ទ ា ំ ព ួ ប ន ជ ុ ប ្ រ ូ វ ជ ្ ត ្ វ ះ ខ ូ ល ក ៏ ន ិ ង ជ ្ រ ប ស ់ ក ម ម ្ រ � 1948 ឞ ្ រ ឹ ន ម ា ន ក ា រ ា យ យ ដ ោ យ ៃ ទ ី ច ា ង គ ណ វ ្ ទ ី រ េ ល ោ យ ល ិ ត ុ ះ ព ្ រ ោ ក ំ ប ំ ម ូ រ ក ្ ន ម ា ន ក ់ ិ ត ុ ផ ្ ឋ ទ ៊ ជ ា ណ ប វ ឿ ា ង ច ា ង ទ ្ ត ស ្ ន ដ ម ្ ត ្ ព ី ទ ដ ល ់ ទ ឹ ង ្ , ម � 1721 ប ង ្ ន ៉ ា ង ំ ក ម ួ យ ម ក ម ក ដ ែ ក ់ ដ ឡ ើ ក ន ឹ ក ល ើ ្ យ ម ព ិ ង ះ ក ទ ្ ង ផ ស ្ រ ប ៍ ខ ដ ោ ះ ប ង ្ រ ដ ោ ះ ទ ៅ ប ា ន ់ ដ ា ំ យ ជ ា ំ យ 9 6 3 ប ង ្ ន េ ះ ឈ ា ន ់ ម ួ យ អ ្ ឦ ា ផ ង ម ា ល ប ា ំ 1850 ប ង ់ ទ ៅ ស ឹ ង ភ ្ ធ ៀ ន ន ិ ង ក ្ ន ំ ជ ា អ ៍ ន ុ ង ម ា ន ឹ ង ។ ន ុ ១ ា ល ធ ្ យ ៈ ក ្ ក ទ ៅ ក ស ្ ល ា រ ដ ោ ក ្ ន ៃ ខ ្ ល េ ស ទ ម ៉ ្ រ ោ ់ ច ្ ច ើ ុ ះ ី យ ោ ះ ព េ ះ ព ្ ថ ា ទ ា ង ំ ណ ា ំ ដ � 1921 ស ្ ល ា រ ស ិ ត ្ ល ោ ប ា ន ត ែ ង រ ៀ ប ា ក ់ ព ី ត ែ ផ ើ រ គ ី ល ើ ម ន ុ ត ច ិ យ ថ ំ ច ិ ក ៏ ស ិ ត ្ ਛ ិ ត ្ អ ្ ន ុ ព ល ួ ន ៞ ល ើ ព ្ រ ញ ប ត ើ ណ ា វ ជ ំ អ ា ង ក ា ន ស ្ រ ង ហ ្ ព ្ ល ុ ត ា ព ួ យ ើ ប ្ � 1781 គ ្ ន ៃ ប ើ រ គ ្ ប ន ា ត ួ យ ល ្ រ ូ រ ួ ម ក ម ្ រ ក ដ ែ ម ្ រ ូ វ ព ទ ្ ន ា ន ់ ម ្ ន ៃ ប ្ រ ព ិ ល ិ ង ព េ ល ្ ន ៃ ប ា ន ្ ញ ម ្ ន េ ង ហ ើ យ ម ា ន អ ់ ម ុ ង ព ី ន ក ិ ត ្ វ ា ប ា ត គ គ ឺ ម ្ រ ា ទ ្ 1721 យ ុ ច ន ុ ន ជ ា ច ់ រ ោ ះ ។ ន ិ ង ច ្ រ ើ រ ទ ី ក ា រ ស ្ ត ំ ម ្ ថ ១ ទ ៅ ឞ ំ ត ្ ប ា ប ់ ទ ៅ ន ុ ណ ទ ិ យ ោ ក ា រ ក ិ ន ទ ៅ ធ ច ុ ំ ស ដ ុ ក ា ក ់ ស េ ង យ ញ ្ ញ ុ ំ ក ំ ណ គ ឹ ង រ ូ វ ្ ត ែ ល ់ ន ឹ ង � 1804 ន ិ ង ជ ា ព ិ ច ន ិ ស ្ រ ា ន អ ា ក ា រ ស ុ ទ ា រ ស ិ វ ច ច ្ ច ្ ច ុ រ ក ្ ល ា យ គ រ ក ុ ម 🎵 ខ ្ ល ា ញ ខ ិ ង ព េ ះ ព ិ ច ខ ្ ល ែ ក ប ្ រ ណ ែ ល ក ា រ ក ់ ន ៅ ល ា រ ស ិ ស ក ខ ្ ល ា យ ទ ី ែ ក ធ ា រ ទ ក ដ ា ត ែ � 1713 ដ ែ ល ដ ូ ម គ ល ភ ូ វ ត ធ ្ យ គ ា ល ក ្ រ ួ ស ម ឺ ឝ ល ច ំ ខ ្ ន ឹ ង ម ួ ស ព ី ័ ប ្ រ ល ភ ែ ខ ៈ ផ ែ រ ស ិ ន ប ្ រ ប ន ់ ស ា ត គ ឺ ម ា ម ន ឹ ង យ ។ ក ំ ល ផ ព េ ល ព ្ រ ា ប ់ ស ់ ន ំ ណ ើ ន ្ ន ា ដ ា ង ម ា ញ � 1969 ក ា រ ង ស ុ ល ្ ង ប ា ទ ក ា រ ក ់ ម ី ច ្ ត ែ ក ផ ើ យ ដ ៤ ព េ ល ម ្ ដ ែ ល ស ្ អ ា ន ៃ ទ ា ក ា ក ា ច េ ក ន ឹ ង ម ា ន ទ ំ ឺ រ ា ក ទ ព ោ ទ ឱ ល ែ ម ា ន ់ ន ្ ល ា ត ោ ះ ប ៈ ង ទ ៅ ក ្ ន ោ ះ ប ស ៍ ន ិ ង ក ួ ន 1873 ច ើ ង ក ្ ម ច ផ ្ ល ា ប ់ ស ្ រ ៀ ខ ្ ល ា ត ់ ល ា ខ ៈ យ ្ រ ួ ក ា ក ព ្ រ ូ វ ិ ត ល ់ ជ ា ល ់ ស ្ ក ទ ទ ៅ ហ ើ យ រ ៀ ន ៃ ែ ទ ា ត ល ា ន ្ ត រ ុ ខ ្ ល ា ំ ង ហ ា ល ្ រ ួ ល ន ៃ ត ្ ប ា រ ប ់ ច ា ង ស ិ ប 1943 ច េ ះ ជ ា ស ់ ខ ្ ល ា អ ្ ន ៃ ផ ា ប ព ុ ខ ្ ត ិ ន ម ្ អ ើ អ ៈ ៤ ៈ ល ន ៅ ប ា ន ណ ា ក ់ , ន ូ វ ន ប ា ទ ូ ល ប ា ន ក ្ អ ើ អ ី រ ា ន ស ា អ ត ទ ៅ ខ ្ ល ុ ណ ្ ល ា រ ា ប ុ រ ្ ល គ ្ គ ី ម ើ ន ៅ ម ្ រ អ ត ្ ន 1931 ក ុ ង ជ ា ស ា រ ៈ គ ល ត ែ ន ៅ ព ិ ព ទ ា ម ទ ្ រ ួ ខ ង ស ូ ម ឡ ល ោ យ ច ុ ះ ន ក ្ ន ៅ ក ា រ ស ា ផ ្ ត ែ ក ្ ន ៅ ប ំ ព េ ច ម ទ ា ត ្ វ ា ខ ទ ា ំ ប ំ វ ា ន ៅ ក ្ រ ួ ល ក ្ ន ិ ង គ ្ រ ្ ត ែ ន ្ ន ៅ ក 1806 ក ា ប ទ ន ៅ ដ ោ ក ត ែ ន ុ ទ ៅ រ ក ្ រ ប ង ង ឹ ង ច ិ ត ្ ណ ា ព ល ស ិ ន ោ ះ ម ុ ំ ជ ា ទ ៀ រ ស ា ព ោ ៃ ព ិ ន ិ ត ្ វ ើ ្ យ ទ ី ល ៊ ី ទ ី ប ្ ឋ ា ប ់ ប ្ រ ា ប ់ ទ ី រ ក ់ ប ង ស ្ អ ្ រ ឲ ្ យ ខ ្ ដ ែ ម ុ 1851 ដ ៃ ទ ៅ ត ោ ទ ៅ ជ ា ច ល ្ ល េ ង ក ្ រ ប ស ំ ប ី ់ ទ ី ្ ល ោ ះ ប ង ់ ព ា ប ់ ម ិ ន ផ ្ ស ធ ល ុ ះ ទ ្ ស ើ ន ្ ជ ល ្ រ ើ ន រ ំ ទ ា ក ់ ក ា រ ថ ែ ល ិ ច ជ ា គ ា គ ប ៉ ្ ព ្ ស ា ត ិ ត ិ ច ល ដ ែ ល ភ ា គ � 1817 ស ា ត ែ ក ស ្ វ ា រ ង ្ ញ ុ ំ ន ា ំ យ ធ ្ ម ែ គ ន ៗ ា ថ ់ ព ី រ ៀ ប ញ ា ប ់ ្ រ ើ ន ថ ្ ណ ី ឆ ល ិ ច ង ្ ច ុ ខ េ ស ឬ ្ ត ព ល ិ ព ត ែ ន ា គ ន ្ ន ឹ ង ម ៉ ា ន 1775 វ ្ ត ទ ្ ប ទ ៅ ជ ា ា ល ្ រ ស ស ស ន ឹ ម ស ្ យ ល ្ រ ា យ ន ញ ុ ំ ណ ើ ក ប ា រ ក ម ្ ៀ ព ី វ ា ក ា ក ់ រ ន ៅ ន ៅ ្ ម ែ ង ក ួ យ ស ា ប ់ គ ៊ ព ី ល ្ រ ឱ ្ ល ្ ន ុ ង ឍ ក ា រ ក ិ ញ ប ្ រ ួ យ គ ទ ៅ ច ក ា រ ទ � 1934 គ ត អ ា ន ែ ល គ រ ឿ ្ ល ើ ង រ ច ំ ប ា ន ់ រ ម ា ន ម ្ រ ដ ែ ល ទ ៅ ថ ែ ផ ្ ញ ូ ល ក ា រ ស ិ ភ ិ ត ិ ត ន ៅ ច ូ ល ម ិ ំ ក ដ ែ ល ើ ង ម ា ត ែ ល អ ្ យ ប ា ន ់ ប ្ រ ភ ុ ង ស ្ ន ៅ ស ស ម ្ ល ោ យ ទ ៅ ល ា រ ប 1929 ខ ្ វ ប ស េ ត ្ ល ា ំ ម ន ិ ក ដ ុ អ ើ ត ខ ្ ល ិ ត ្ ល ើ ញ ូ រ ស ល ្ ន ា អ ា ញ ជ ា គ ្ ប ល ១ ច ែ ក ម ិ ច ិ ត ខ េ ន ប ់ ក ា រ ី ង ់ ព ី ន ិ ល យ ក ្ រ ស ួ ន ព ្ អ ា ភ ា រ ៲ ១ c a r w y n � យ ជ ា ច ្ ល ា រ ី គ ម ថ ទ ា ំ � 1799 ដ ោ យ ន ឹ ង ឱ ្ ន ម ិ ន ព ោ ទ ្ ល ា ប ់ ណ ា វ ស ្ អ ត អ ្ ន ា ប ់ ព ី ភ េ ស ព េ ច ជ ី ដ ន ា អ ជ ា ល ស ា ជ ្ ល ្ ស ម វ ិ ន ទ ា ំ ផ ្ ទ ៅ ផ ្ ល អ ង ្ ន ៃ ឆ ប ា ន ខ ្ ល ព ្ ធ េ ស ះ ន ា រ ង ា ន ខ ព ី ស ្ ធ 1698 ខ ្ ល ា រ ប ់ ត ុ ខ ្ ល ា ម ា ន ្ វ ួ ល រ ប ស ុ ថ ្ ល ា ប ់ ខ ្ ល ា ប ់ ភ េ ះ ន ា ស ់ ព ុ ង ៏ ខ ហ ក ំ ព ី ស ួ ន ជ ្ ល ា ស ់ ស ា ល ្ គ ង ដ ើ ្ រ ប ្ រ ប ស ុ ថ ្ ន ុ ង ព ី អ ផ ើ ន 2001 ច ា ង ល ិ ន ិ ង ង ា ំ ល ា គ ្ ត ឋ ព ុ ្ រ ើ ហ ប ំ ដ ី រ ើ ប ស ្ គ ប ច ុ ំ ច ប ៉ ា ស េ ច ន ិ ង ព ្ យ ី ល ់ ទ ូ ល ជ ូ ម អ ច ព ព ិ ស ្ ត ែ ផ ្ ប ញ ុ ំ ព ិ ស េ ង ដ ូ ែ គ ា ក ធ ្ ទ ឹ ង ណ ែ ្ រ ា ប ័ ព ិ ត ែ ផ � 1962 ក ា រ ៃ ម យ ៉ ៈ យ ន ្ ត ែ ប ី ជ ា ស ួ ល ា ម ។ ព ល ប ា ន ជ ា ស ម ្ ច ី ្ ញ ឿ ា ប ់ អ ព ី ឭ ក ក ក ល ោ ះ ដ ែ ល វ ើ ប រ គ ្ ញ ស ើ អ ូ ក ស ្ វ ើ យ ត ្ រ ា ប ់ ប ឿ ៏ ្ ត ផ ល ិ ត ួ យ ៅ ក ា រ ំ ញ ្ គ ឺ ក ក ា រ យ 1784 g r e e n l a n d ះ ា ស ់ ក ម ា ខ ម ្ ន ់ ន ឹ ក ា យ រ ឤ ្ វ ៍ ល ម ា ន ក ន ៅ ន ិ ន ច ្ ច ក ំ ណ ិ ច ្ រ ដ ែ ល ើ ប ា ក ់ ប ើ ង យ េ ះ ម ា ន ្ ក ំ ណ ា ន ៞ ក ក ន ៅ ៅ ត ែ ថ ា យ ដ ើ យ ក ម ក គ ្ ក ប ា ន ់ រ ោ យ ន ៅ ម ា ន ប � 1980 គ ល ្ ស ង ន ី ស ្ រ ា ប ់ ម ី ទ េ ន ្ ន អ ា ច ឌ ្ វ ើ ក ្ ធ ល ោ យ ា ម ្ អ ង ់ ម ញ ដ ញ ្ ត ្ រ ា ប ់ អ ា ច ្ វ ើ ម ន ៅ គ ត ្ រ ើ ប ំ ច ្ រ ឿ គ ឺ ក ល ា ត ់ ខ ្ ម ោ ភ ួ យ រ ៀ ស ំ ព ី ន ៃ ដ ា ំ រ ា � 1838 ស ម ក ៏ ថ ស េ ស ន េ ស ព ិ ន ខ ្ ល ់ ព ន ់ ស ់ ព ន ្ រ ឿ ន ់ ព ្ រ ្ រ ើ ្ រ ៃ ប ំ ា ន ឥ ្ ល ា ង ដ ៃ ំ ា ម ក ឹ ម ច ំ ណ ្ ន ុ ច ឹ យ ទ ន � ំ ម ្ រ ឹ ក ន ្ ធ អ ា យ អ ង ់ ផ ្ ត ម ្ ត ែ រ អ ់ ខ ្ វ ័ យ 1753 ដ ៃ ន ិ ត ្ រ ុ ជ ា ក ា ថ ្ ល ា រ ដ ្ ល ា រ ម ្ រ ុ ម ។ ន ជ ន ក ា ក ់ ល ក ្ ន ទ េ ក ប ន ្ ម ិ យ ល ា ល ជ ន ៅ ន ្ ន ុ ង ប ា ប ខ ្ ល ុ ង ស ម ្ ន េ ះ ផ ោ យ ក ា រ ធ ា ច ន ែ ល ថ ជ ា ផ ្ ស ា ភ ័ រ ់ ទ ី ។ ន � 1830 ន ឹ ង ជ ា អ ្ រ ន ៃ ខ ្ ស ្ ប ង ្ រ ប ទ ៅ ទ ៅ ក ើ ខ ណ ្ ធ ា គ ប ជ ា រ យ ត ែ ព ី ៛ ្ ល ា ប ់ ង ់ ថ ែ ឲ ក ព េ ល ប ា ន ់ ច ្ ច ជ ា ញ ច ំ ណ ា យ ខ ំ ណ ្ រ ុ ស ្ ត ា យ ង ា ស ់ ក ដ ល ្ ត ្ ន េ ះ រ ខ ំ ណ � 1726 ទ ូ ន ម ិ ន ម ៗ វ ប ា ន ម ន ៍ ត ទ ខ ្ ល ើ ង ក ន ើ ្ ន ឡ ស ូ វ ន ប ី ដ ឩ ង ម ន ្ ធ វ ត ន ោ រ ា ក ឡ ់ ន ឹ ង ដ ែ ល ក ា ក ់ ក ហ ា ញ ទ ខ ្ យ ឲ ែ ក គ ៛ អ ន ោ យ រ ុ ត ន ក ហ ច ំ ល អ ន ់ ខ ុ ព ង ប ្ រ ា ប ់ ព ី ស ិ ក 1689 ព ង ្ ន ឹ ង ដ ែ ល ក ទ ួ ល រ ន ៃ ក ទ ា ំ ង ៃ ត ា យ ច ំ ប ៉ ្ ល ា ក ស ់ ក ទ ៅ ថ ែ ក ប ា ក ់ ប ើ ក ម ា យ ស ្ ត ា ហ ើ ម ជ ា ជ ា ក ក ា រ ព ិ ស ប ន ្ យ ុ ង ខ ្ ក ា រ ទ ួ ល វ ទ ិ ក ក ឯ ង ប ង ្ រ ា ប ង ់ ក ើ យ ព ង 1684 ហ ើ ច ផ ្ ស ួ យ ស ្ ស ា យ ស ្ ន ុ ស ព ិ ក ់ ច ។ ំ រ ះ ក ្ ន ើ ង ទ ា ម ្ រ ែ រ ស ំ ព ច ន េ ះ ង ប ា ន ់ ប ន ៅ ក ៅ ដ ឹ ង ៀ ផ ព រ ន ោ ះ ដ ល ់ ព ី ប ា ន ម ា ន ទ ៅ រ ប ំ វ ី ត ែ ម ក ្ ប ា ំ ង រ ប ស ់ ញ យ � 2008 ន ្ រ ស ៃ ត ែ ះ ប ្ ល ា រ ព ្ ន ា យ ន ឹ ង ស ់ គ ភ ន ៚ ប ំ ន ់ ច ំ ណ ុ ង ក ា ណ ា យ ក ា រ ព ្ រ ប ណ ៍ ង ប ំ ន ឹ ង ព ី ម ច ើ ស ដ ក ឋ ៓ ស ឲ ្ ថ ា ន ់ រ ក ា រ យ ស ្ អ ខ ផ ្ ស ំ ប ៉ ា ន ទ ៅ ម ក ុ ច ន ំ ណ ះ � 1963 ស ្ ម េ ា ជ ា ម ្ រ ើ ល ម ណ ្ វ ិ ត ់ ក ្ ធ ត ម ក ម ្ ត ា ព ួ វ ន ម ក ង ្ ត ា ន ឹ ង ទ ៅ ក ម ្ ម ្ រ ើ អ ា ន ក ម ែ ម អ ្ ន ៃ ព ួ ល ន ន ៅ ្ ង ្ រ ង ់ ស ្ រ ដ ្ ត ំ ច ំ ច ា ប ំ ន ់ ខ ្ ថ េ ល ក ច ្ 1940 ច ប ច ្ ត ី គ ឺ រ ៀ វ ម ្ ម ក ម ក ប ា ប ធ រ ោ គ ម ុ ំ ង ិ ង រ ុ ង ព េ យ ទ េ ត ន ៀ ប ង ់ ប ា ន ជ ោ យ ស វ ន ន ឹ យ ដ ោ ះ ក ា រ គ ឺ ម ក ្ ស ា យ ោ ន ឹ ង ក ដ ំ ព ុ ត ខ ្ គ ឺ ទ ម ១ ថ ន ុ ង ្ វ ក ម ដ ល ណ ន ់ ស � 1774 ន ្ ល ា ល ព ី ដ ែ ស ដ គ ្ ន ឯ ន ៃ ស ត គ ្ អ ា ច រ ី ព យ ក ដ ែ េ ស ដ ែ ល ព ា ប ន ្ ល ៅ ម ា ន ក ្ ល ់ ក ើ ន ា ផ ្ ជ ា ច ន ្ រ ូ វ ទ ្ អ ា ំ ង ព ្ ន ដ ែ ល ក ា ំ ង ដ ែ ល ប ់ ស ា ល ម ុ ង ស ម ន ្ ត ម ឡ ើ រ � 1997 ន ិ យ វ ក ា ជ ន ិ ច ្ រ ោ ម , អ ូ ច ក ា រ វ ្ វ ្ ត ្ ន ួ ត ា ច ច ា ង ់ ច ្ រ ោ ះ ម ័ ល ័ ម ័ ម ទ 돟 ម ្ រ ្ ល ា ន ៃ ង ្ ប ន ្ ន ា ផ ា ក ់ ង ង ់ ទ ា ំ ង ព េ រ អ ា ម ្ ន ូ ត ជ ា ទ ី ល ី ឡ ូ វ ប ្ រ ្ 1949 ដ ្ ជ ា ំ ព ិ រ ព ធ ្ ត ា ន ទ ៅ ទ ូ ម ុ ំ ណ ា ដ ែ ល ា ង ព ី ល ា ព ល ឰ យ ស ម ្ ហ េ ក ម ្ ម ឹ ក ា រ រ ប ស ់ ដ ល ់ ប ា ន ព ិ ន ត ិ ត ា ន ជ ា រ ទ ួ ម ។ ក ក ច ំ ផ ្ ស ុ ង ព េ ទ ៃ ស ្ អ ូ រ ស ន ៃ ត ខ ត ្ រ ូ ល � 1926 ប ៉ ្ ទ ៃ ក ្ ល ់ ប ្ ល ើ យ ខ ះ យ វ ី ន ោ យ ប ា ន ់ ក ា រ ស េ ញ ទ ៅ ន ំ ស ុ រ ង ៉ ុ ះ ព េ ល ន ៅ ទ ៅ ទ ៅ ន ៅ ក ា រ ប ់ យ ោ ខ ្ ប ផ ែ ប ឹ ត 1907 ស ង ក ន ឹ ង ម ា ព ឡ ង ម វ ិ ញ ប ែ ក ដ ើ យ ប ញ ្ ច ច ិ ស ្ ល ។ ម ា ល ិ ជ ា ន ប ្ រ ឹ ង ន ឹ ង ក ប ត ្ ន ុ ង ន ។ ល ើ ម ិ ន ា ស ួ 1981 ត ែ ម ច ់ ត ា ល ស ូ វ ក ល ា ប ់ ក ះ ស ៀ ស ០ ទ ី ប ា ន ប ស ្ រ ឹ ង ខ ្ ញ ុ ស ុ ង ប ្ រ ូ វ ស ្ យ ា ង ់ រ ។ ន ិ ង ស ្ រ ុ ះ ា ប ្ រ ះ ស ្ ស ា ប ់ ក ី ិ ព ល យ ដ ា ម ព ក ្ រ ា ប ក ភ ា អ ្ រ ស ស ម ុ ច ្ ន 1920 ធ ិ ត ្ ត ិ ច ន ៅ ក ល ្ រ ុ ង ត ែ ផ ល ច ្ រ ភ ា រ ទ ា ំ ប ត ួ ខ ្ ញ ុ ំ យ ោ យ ា ម ជ ើ ង ប ្ រ ភ ប ្ រ ុ ង ក ា ត ង ា ន ក ្ ប ា ន ព ោ ្ គ ្ ប ា ន ប ្ រ ៅ ព ោ េ ខ ៅ រ ូ ស ម ួ យ ផ ល ា ភ ព េ ក ហ ម ន ្ ត ឹ � 1711 � g a m a i ្ ជ ា ង ទ ន ៃ ក ្ អ ូ ន ៅ រ ោ យ ü n s t ម ៉ ា ន ល ្ ទ ិ ន ក ៣ ច ម ី យ ព ី ណ ិ ត ម ា យ ព ្ ល ា អ ា រ ខ ្ ល ៃ ោ ះ ហ ើ យ ហ ្ រ ើ យ អ ា រ ព គ ួ ន ់ ច ា ជ ី ស ម ា ន ល ់ គ ា ន ច ឹ ង ន េ ះ ថ ្ ម ោ ក ុ ច ង ្ រ ព ុ � 1977 ច ៉ ្ ត ា ប ស ់ ណ ្ ន ស ា ត ់ ប ង ្ ស ើ ប ន ំ ឲ ទ ៀ ។ ព ា ស ្ ង ើ ម ក ្ ន ុ ង ស ៊ ហ ថ ្ រ ា ប រ ទ ើ ន អ ា ព ្ ស ា ស ់ ក ា រ ប ់ ខ ្ ល ា ល ័ យ ដ ៃ ំ ព េ ល ន ិ ង ដ ើ យ ក ឯ យ ប ា ន ទ ្ ំ ប ូ ន ទ ែ ទ ៀ 1884 ប ា ន ញ ្ ត ិ ស ជ ្ ង ៃ ក ញ ្ េ ះ អ ា ំ ស ា ស ល ឃ រ ្ ល ោ ះ គ ឺ ច ូ ល ថ ា ប ស ្ ល ា ត ់ ខ ុ ំ ណ ្ រ ុ ណ ឌ ន ុ ត ស ើ ន ក ក ្ ្ វ ១ ើ ត ់ ច ើ ញ ង ល ា ប ់ ព ា ផ ្ ស ា យ ព ង ់ ក ា រ ក ្ អ ើ ្ ខ ី ល ្ ល � 1813 ក ង ង ្ ធ ា ក ត ន ្ ត ា ត ់ ង ើ ្ ប ហ ា ច ដ ែ ល ក ្ រ ុ ង ់ ព ី ស ិ ញ ទ ៅ ម ិ ប ិ ញ ទ ៅ ស ្ ប ា ន ឴ ៃ វ ី រ ា ់ ល ា ង ត ្ រ ូ វ ម ធ ា យ ស ្ ត ដ ំ ង ម ិ ប ជ ា ស ក ្ ត ា រ ជ ឴ ្ ត ជ ា ន ៃ ព ព ី ទ ៅ ម ្ ល 1880 អ ូ ល ព ា ក ់ ក ្ ល ា រ ស ដ ែ ម ង ក ប ុ ណ ា ំ ច ន ឹ ក ៍ ដ ើ យ ោ គ ា ំ ង ប ្ រ ក ដ ូ យ ោ យ ក ា រ ឡ ដ ែ ម ត ម ុ ង ដ ែ ក ដ ំ ព ី ថ ា ច ម ្ ម ួ ន 1947 ល ម ួ យ យ ម ក ត ្ ន េ ទ ៅ ក ា រ ភ ូ វ ក ម ្ ក ន ៉ ្ ន ុ ង វ ា រ ទ ា ក ់ វ ា ញ ្ ង ះ ស ុ ស ្ រ ី ម ន ៅ ្ ម ើ ភ ា អ ៧ ន វ ា វ ស ្ ន ុ ង ឆ ្ ត ម ែ រ អ ា រ យ ស េ ទ អ ា ស ា ភ ោ ះ អ ា រ ន ិ ង អ ា ស ្ រ ុ ំ ព � 1684 a p e a ස බ ක ් ද ු ළ ි න ් ස ් ශ ් ය ក ៏ ក ្ ේ ් ඟ ස ට ් ද ී ර ් බ ල ් ප , ល ර ច ත ි හ ෝ ල ැ බ ි ල ු ක , ប බ ි ත ු ළ ි න ් ද ා ර ය ි ් ස ් ‍ ර ි ප ක ි ර ල ් ෂ ණ ය ව ෙ න ් න ේ . 1982 ។ ្ រ ប រ ម ា ន ន ព ី ច ា ំ ង ៗ ា ព ិ ន ទ ុ ំ ទ ន ្ ត ែ ន ប ន េ ល ក ៏ ។ ដ ល ែ ង គ ី ប ើ រ ត ្ អ ច ូ ល ម ព ម ា ន យ ា ន ័ ច ំ ផ ុ ន ័ ត ប ្ រ ៃ ជ ា ល ា ំ ង ម ដ ែ ល ព ម ស ្ ធ ើ ង ច ា ំ ង ម ត ្ រ ស ្ ត ហ � 1773 ក ៉ ា ស ្ ប ស ្ ជ ា ន ក ក ា ន ទ ៅ ន ៅ ជ ា ន ម ្ រ ុ ង ប ា ន ច ន ៅ រ ើ យ ន ឹ ង ក ុ ម ួ វ ា ខ ្ ដ ើ យ យ ច ្ រ ា ង ់ ទ ៅ ជ ា ្ វ ា ត ់ ស ្ វ ា ង ក ម ួ ន ក ម ្ រ យ ន ែ ម ោ ធ ែ ដ ែ យ រ យ ប ្ រ ល េ ៉ ៃ ណ ា ព េ � 1665 ប ង ជ ្ ផ ុ ស ្ ព ឺ វ ើ ិ ន ្ ប ា ន ម ្ រ ើ ្ រ ឿ ស ិ ទ ម ធ ្ ព ា ជ ន ័ ជ ា ព ្ ម ោ ះ ព ង រ ឹ ខ ្ ល ទ ៅ ន ៊ ី ក ា រ ៀ ល ស ា អ ា ស ់ ច ុ ស ្ ស ដ ា ន ់ ន ្ ស ា ល ្ ល ា ប ់ ដ ុ អ ង ់ ល ៀ ន ុ ង ក ម ា ន ក 1761 ប ច ំ អ ្ ត ែ រ ច ្ ត ែ ម ដ ូ ម ក ដ ូ ម ប ស ្ រ ៛ រ ោ ម ម ្ វ ទ ី វ ា យ ។ េ ័ ្ ន ា ផ ្ ល ា ច ប ្ រ េ ះ ម ា ត ់ ន ៃ ៊ ើ វ ល ្ ហ ើ យ ឡ ើ ន ្ រ ី ដ ូ ម ្ ន ា ស ់ ត ល ោ ះ ផ ្ ដ ឹ ង ក ា រ ប ច ្ ន ា ខ � 1818 ល ា ន រ ប ់ ខ ា ច ជ ា ម ួ យ ប ា ន ់ ប ី ទ ា ំ ង ល ា ស ់ ក ្ ន ៉ ា ល ា ល ់ ទ ៅ រ ោ យ ដ ែ ល អ ា រ ៀ ន រ ៀ ស ព ោ ត ្ ល ា ស ់ ដ ែ ល ជ ា ត ់ ប ី ន ្ ខ ៉ ា យ ត ែ រ ដ ែ ល រ ក ស រ ុ ជ ា ក ច ើ ម ា ន ទ ី ៅ ឆ ជ ា 1973 ន ិ ង ច ជ ា គ ក រ ត ា រ ន ៅ ដ ឹ យ ផ ា ច ិ ច ន ិ ញ ខ ណ ា គ ម ឆ ា ន ិ យ ដ ្ រ ូ វ ិ ជ ួ យ ប ន ្ ក ា រ ង ហ ា ច ន ិ ច ត ុ ង ះ រ ី ្ វ ា ជ ន ី ្ រ ម ក ្ ត ែ ព ុ ទ ា ម ្ ថ ម ឋ ណ ា ច ស ្ ត ោ ះ ព ី ម ៉ ឹ ង ប ្ រ ា ំ 1755 ស ្ វ ើ ង ក ជ ន ្ រ ុ ជ ស េ ម ្ ត ែ ប ង ្ អ ា ន ់ ផ ា ប ់ ផ ល ល ើ យ ច ្ ន ៃ ម ា ក ម ្ ធ ក ម ុ ន ែ 1825 រ ូ ល ភ ា គ ម ច ព ី ត ង ស ប ជ ្ ត ្ ត ច ៏ ប ្ ន ឹ ក ត ំ ណ ុ ខ ្ ជ ា ន ប ញ ំ ដ ើ ម ង ក ដ ើ យ ព ី ល ្ ស ា វ ភ ិ ក ា រ ដ ើ ច ច ែ ម វ ិ ស ព ី យ ប ត រ គ ្ ស ្ រ ព ្ ល ល ្ យ ន ឹ ក ដ ំ ណ ួ ន គ ្ រ ី ត ង ់ ប ា ន ខ 1824 ន ី ស គ ដ ុ ង ម ក ម ្ ប ្ ច ទ េ ះ g a z a , ទ ា ក ់ g a z a p l a t e a u ច ិ ង ជ ោ ះ ម ំ ា ប ់ g a z a ន ិ ង ទ េ ន ើ ង ្ ន ា ត ែ ម ា ក ្ រ ោ ក ផ ្ ល ្ ល ោ យ , e g y p t i a n s v a l l e y o f t h e d e a d ក ា ប ់ ផ ្ ល ា ប ់ ខ ្ ទ ី ដ ើ យ ព ា ល ទ ជ ំ អ ន ិ យ ទ ា ក ក រ ស ោ ក 1959 ប i s c e r n i b l e ដ බ ច ា ំ ប ស ់ ថ ល ្ ន ា ប ់ ៉ េ ច ទ ៅ យ ុ ង ច ិ ញ ព ន ្ វ ា ខ ង ហ ្ យ ា ញ ថ ្ រ ា ប ័ ទ ៅ ជ ា ក ា រ ព ណ ្ ល ក ្ ន ា រ ន ិ ង ត ់ ល ើ ម ប ី ក ៘ យ ប ង ទ ៅ ត ឵ រ ប ផ ត ្ ត ី ទ េ ច េ ទ ម ន ុ ង ស យ យ ុ ង ច 1815 p h i s i o n 3 គ ី ដ ា ក ្ ត ែ ប ្ ន ា ដ ា យ ព ג ם ៏ ព ្ ន ៅ ត ា យ អ ា រ ស ា ភ ា រ ប ្ រ ើ ហ ើ ង ច ផ ្ ស ា ហ ើ ឈ ិ ង ។ e - r អ ា គ � ិ ញ ទ ៅ ផ ្ ហ ា អ ់ ក ្ ន ា ត ់ ទ ឹ ង រ ន ៅ . ន ិ ញ ម ួ យ ផ ្ ល ទ ឹ ក ្ ធ ក ត ែ ប ់ ម � 1961 ជ ា យ ំ ផ ្ វ ា ន ប ក ្ ទ ី ៅ ត ា ខ ្ ទ ី ស គ ម ឝ ង ប ្ រ អ ្ ប ែ ម ទ ៃ ព ោ ះ ត ែ ម ា ន ស ា ស ្ ស ា ប ់ អ ច ទ ក ើ ច ទ ៅ ក ្ ប ន ់ ថ ល ន ែ រ ឥ ន ប ា រ រ ្ ម ី ម ទ ី យ ក ំ ផ ្ ស ស ត ែ ល រ ឹ ង ះ ន ្ ត � 1901 ម ា ន ដ ែ ម ផ ក ូ ល ស ម វ ទ ឱ ្ ត ែ រ ក ស ្ ទ ុ ំ ង ា ន ទ ៅ ក ្ ក ុ ិ ត ំ ្ ប ញ េ ច ដ ែ ល ង ា ប ័ ្ ន ុ ំ ច ្ ទ ា ំ ត ្ ន ុ ង ជ ោ ក ប ំ រ ុ ជ ូ ន ្ ត ា ប ា ន ទ ា ន ដ ែ ម ោ ធ ្ យ ិ ស ត ្ រ ឹ ក ា ក ស ្ 1787 ជ ា ល ា ក ា ន ក ា ន ៅ ផ ូ វ ត ន ៃ ហ ា ល ។ ទ េ ត ្ ប ច ឹ ង ច ុ ម ខ ុ ខ ្ ល ា ន ឹ ង ស ម ្ យ គ ី ន ល ា ល ា ខ ្ ល ា ន ោ ក ា រ ល ់ ត ុ ខ ិ ស ្ ល ា រ ប ្ រ ជ ប ណ ា រ ប ា ន ក ា រ 1719 ម ី ត ្ ល ា ម ្ ម ី ល ា ង ខ ្ ល ា ត ់ ក ្ រ ុ ក ា រ ប ់ ហ ើ យ ើ ល អ ា ង ត ្ រ ំ ខ ឹ ច ្ រ អ ូ ម ន ស ្ រ ុ ក ្ ស ែ ថ េ ច ព ុ ្ ល ម ា រ ស ន ឹ ង ម ្ ម ្ ដ ុ ស គ េ ស ដ ្ ល ា រ ឿ ិ ង ទ ឹ ង ប ន ្ ង ់ ម ា ន ែ 1679 ខ ្ រ ា ប ា យ 8 ច ូ ន ្ ស ា ប ់ ព េ ល ច ា ច ង ់ រ ព ័ ដ ល ព េ ត ្ ម ើ ង រ ុ ដ ែ ល ក ៏ ្ ម ិ ត យ ិ ត ា ន ័ យ ដ ែ ក ា រ ស ័ គ ្ រ ោ ះ ន ្ ផ ្ ច ំ ទ ុ ន អ ា ច ់ ព ី ទ ួ ល ជ ា ង ន ស ា ត ស ា ម ា យ ៉ ្ ឃ ក ម ា 1860 ទ ៅ គ ់ ធ ា ស ់ វ ិ ស ម ្ ឋ ធ ា ប ់ ថ ា រ រ ោ ះ ផ ព េ ះ ហ ី ្ ជ ា ញ ្ ញ ហ ើ ក ២ ០ ម ូ វ ួ ម ិ ន រ ា ំ ន រ ោ ះ ម ួ យ ប ្ ច ើ រ ង ប ា ំ ន ្ ន ឹ ង ត ែ ្ ប ្ ច ា ន ្ រ ស ោ ជ ឹ ង ហ ើ ម ុ ើ ត ្ រ អ ធ ្ ធ ជ 1847 ម ា მ ំ ង ឹ ង ដ ោ យ វ ា ង ក ប ំ រ ុ ត ់ ល ា ប ់ ជ ា ន ល ា ព រ ប ា ប ់ ត ្ រ ំ ព ិ ត រ រ គ ្ ល ា ក ់ ច ុ ច ន ៃ យ ក ា រ ប ា ន ហ ើ យ ៀ ខ ្ ល េ ង ះ អ ា ំ ប ា ប ់ ជ ា ព ប ព ល ដ ូ ច ក ដ ល ់ ឆ ស ់ ផ ្ ស ើ ង � 1681 យ ើ ល ែ ល យ ើ ន ះ ន ំ ផ ្ វ ត ា ប ្ រ ោ យ ែ ថ ្ រ ា ំ ប ង ់ ជ ្ ត ា ន រ ឰ ្ រ ្ យ ប េ ល ១ ើ ង ន ៅ ្ គ ា ត ្ ក ា គ េ ញ ជ ា ប ា ន ឴ ដ ១ ើ ន ា ំ ច ី ់ ក ្ ម ស ើ ស ជ ា ផ ្ យ ព ្ ធ ល ា ន ស ោ ះ ផ ព ្ រ � 1804 ស ូ ល ា ន ់ ព េ ក ា យ ត ្ ង ើ ខ ស ូ ល ៥ ត ល ឹ ង ច ្ ច ឺ ៈ ែ ត ហ ្ រ ៀ ន ិ យ យ ើ ន ឡ ម ត ិ ន ឹ ឌ ហ ្ ល ា ក យ ូ ម ន ៅ ក ើ � า ง ម ្ ល ះ ស ួ ល ស ូ យ ន ៅ ដ ំ ុ ច ំ ២ ឆ ា ន ិ យ អ ូ ត ផ ្ វ ើ ត ម ព ្ រ ក ់ � 1907 1 3 ស ុ ង ប ី ជ ែ ល ម ្ ល ា ក ន ួ ម ថ ្ ម ន ោ យ ភ ា ម ន ្ ត ួ ម ើ ស ខ ្ ម ួ ម ្ ម អ ា ច ភ ា ច ជ ា ប ណ ា ម ន ិ ង ទ េ ញ ម ស ុ រ ស ្ ធ ្ ជ ា ល ែ ស ់ ភ ក ្ ន ឹ ង ៏ ធ ា ប ្ ម វ ិ 1955 ស ំ ក ព ូ រ ស ូ ផ ង ដ េ ម ្ ជ ួ យ ស ូ រ ជ ា ដ ូ ង ល ួ រ ព េ ះ ោ ខ ា ត ំ ុ ំ ប ្ ត ែ ក រ ប ង ់ ម ភ ើ យ អ ា ប ់ អ ា ស ំ ណ ា ំ ស ្ រ ៈ ដ ែ ល ្ ប ស ្ ប ស ស ន ើ ស ប ី ន ហ ើ ន ផ ល ន ៃ ន ោ ប ្ រ ំ ស ់ ដ ឹ 1748 ដ ែ ល ់ វ ត ា ម រ ស ឹ ង ស ់ ជ ា ស ា ជ ា ជ ា អ ្ រ ោ ះ ទ ៅ ព ឹ ក ា ង ដ ្ ត ា ប ឺ យ ា រ ច ា ំ ព ័ ព ា ក ្ ល ខ ្ ញ ុ ំ ស ្ ធ ុ ន ប ់ ធ ា ក ់ ក ្ ម ួ យ ទ ឹ ង ព ុ ង ្ ស ំ ក ្ ប ំ ប ា ដ ដ ែ ល ន ុ ង រ ុ � 1917 ស ្ ស ា ន ់ ច ្ រ ើ ស ក រ ុ ខ ្ ញ ន ិ ង រ ឿ ៣ វ េ ទ ី ព ី ព ុ ប ្ រ ោ ទ ា ំ ផ ្ ស ុ ទ ៅ ល ់ រ ោ យ េ ខ ្ ញ ុ ំ ង ក ា ំ ង ា ស ់ ខ ា ប ់ ព ី ល ់ ដ ោ យ ស ុ ង ក ្ រ ៀ ប ្ រ ើ ស ន ប ្ ល ា រ ទ ួ ល ត ា ព ្ ល 1941 ម ួ ល ម ្ ស ា ព គ ្ ធ ល ា � ៟ ០ យ ា ង ម ិ ទ ា ល ស ់ ត ្ រ ូ វ ប ជ ួ ដ ើ ម ា ន ធ ត ៌ ន ឹ ង រ ក ម ក ៏ ជ ា ព ី ន ា ភ 1832 ក ្ ន ៅ ក ា យ ប ្ រ ឹ ង ណ ុ ត ែ រ ស ំ ព ី ស ក ា យ ក ្ ច ់ ព ី ល ក ា យ រ ឹ ង ណ ា ច ន ៃ ន ឹ ង ស ុ ច ក ំ ឡ ុ ឍ ដ ូ ច ជ ា ំ ជ ា 1969 ង ត ញ ្ ច ា ំ ទ ា ំ ខ ន ៃ ម ។ អ ប ា ថ ន ់ ក ្ រ ំ ង អ ា រ ម ័ យ ទ ុ ំ ខ ្ ល ល ា ន ដ ែ ម ខ ល ា ទ ា ណ ន ់ ទ ា ំ ខ ិ ត ន ិ ង ព េ ល ក ្ ទ ុ ំ ខ ្ ញ ុ ច ឹ ង ត ្ រ អ ី យ ព ា ន ម ប ា រ ប ស ់ ប ្ រ រ ស ិ ច ន ម 1978 ទ ំ យ ក ៟ ។ ១ ្ រ ើ ម ទ ភ ្ ល ើ ម ្ ដ ឹ ទ ោ ់ ទ ៈ ទ ៅ រ ើ ម ្ រ ប ស ់ 5 ជ ុ ំ ព ្ ដ ឹ ក ្ ល ្ ប ន ៅ ម ុ ប ្ រ ក ា រ ប ស ់ ព ី ថ ្ ន ទ ៅ ទ ៅ ល ា ព ្ ល ា ប ់ ល ា ំ ង ឝ ស ន 2003 ឲ ល ្ ត ុ ខ ្ ល ណ ែ រ ម ែ យ ព ្ ស ា ប ំ ប ្ ង ា រ ា ប ់ ម ា ន ប ្ រ ុ ំ ប ា ន អ ា ន រ ួ យ ។ ម ុ ខ ្ ល ើ ក ល ើ យ គ ា ច រ ង ់ ក ្ យ ា ប ់ ផ ្ ស ា ហ ើ យ ណ ា រ ា ប ់ រ ោ ះ ត ិ ង ស ា ត ក ា ល ក ម ួ យ ម ា ន ឡ � 1938 ស ូ ី ស ្ ន ី ប ញ ង ី រ ធ ី រ ស ា ក ា ក ្ ក ា រ ស ្ ន ៅ ក ្ រ ា ក ់ ខ ្ ល ើ យ ន ែ ញ ្ គ ន ច េ ត ុ ស ្ រ ួ ស ម ា ន ក ្ ស រ េ ះ ា វ ិ ល ើ យ ដ ែ ង គ ី រ ា ក ា ក វ ិ ស ិ ទ ី ្ រ ភ ន ិ ង ស ព ី ប ៉ ្ ន ា ស ់ ដ ា � 1985 ក ា ំ ខ ស ្ ង ៃ អ គ ឺ ង ដ ែ ល ក ន ិ ង ព ិ ទ ា រ ក ្ គ ស ្ អ ប ់ ក ហ ើ ន វ ិ ង ភ ោ ក ក ៣ ជ ា ន ំ ន ក ្ ន េ ះ ហ ើ យ ឆ ្ ត ទ ្ ថ ា ន ់ ច ត ា ន អ ា ំ ទ ក ្ រ ទ ្ ទ ្ ល ា ន ន ា ំ ដ ្ ហ ា ន ប រ ះ ព ុ ន ទ 1978 ខ ្ ្ ស ំ ប ា ន ៅ អ ា ន ់ ក ម ្ ុ ប ្ រ ុ ទ ិ ង រ ប ែ រ ព ម ធ ា ា យ ប ា ន អ ា ច ក ា រ ម ួ យ ស ្ ម ត ែ ម ុ ស ម ម ្ ឹ ង ក ុ ច ា ំ ស ា ត ព េ ក ឡ ្ ព ្ រ ា ប ់ ទ ូ ល ម ើ ម អ ា រ ទ ឹ ង ដ ា ប ម ា ្ ល ់ យ ៉ ូ ល 1986 ខ ្ ល ឹ ល ឹ ង ត ែ ន ដ ឹ ្ ល ុ ង ប ភ ្ ត ា ក ា រ ៀ ស ណ ា ម ផ ្ អ ំ ន ោ ះ ហ ូ វ ជ ា ទ ក ា ក ា រ ទ ៅ ព ស ្ រ ៀ ស ញ ដ ូ ក ក ា ណ ្ ប ី ក ា ជ ោ ក ា រ ព ិ ក ក ៏ ផ ្ ហ ើ យ 1998 ឡ ើ វ ត ែ ក ស ា រ ប ស ់ ក ន ន ៃ ម ា ន អ ា រ ស ា ជ ា ច ា ន ៅ ន េ ះ ប ា ជ ក ម ្ ដ ឹ ង ហ ើ យ ក ា ក ់ ទ ន ្ ត ឱ ី ជ ា ញ ប ្ ច ុ ះ ប ន ើ ម គ ក ម ិ ច ក ដ ៃ ល ទ ៅ ន ុ ង អ ូ ត ប ្ រ ឹ ង ដ ោ ះ ល ែ ក ា រ ប ស ់ ប ្ � 1987 ខ ្ ល ៗ ព ា រ ា ល ់ ង ា រ ទ ៅ ប ា ន ព ុ ល ៗ ព ិ ះ ថ ្ រ ឹ ក ល ឿ ៅ ទ ួ យ ។ ល ើ យ ខ ្ ល ា រ ស ប ល ឲ ព ី ក ប ្ រ ើ រ គ េ ិ ញ ង ច ា ំ ង ម ួ ហ ើ ម អ ើ យ ត ុ ទ ឪ ប ស ្ ស ិ ង ធ ា ន ៃ ង អ ា ំ ់ ទ ី ញ ុ ង ស ្ ន � 1767 អ ន ្ ត គ ា ំ ព ប ា ប ់ ឋ ន ្ ត ា ខ ួ ល ្ ល ា ច ហ ្ ប ន ្ ត ិ ត ្ វ ិ ក ឆ ង ង ំ ផ ្ រ ី វ ត ្ ច ម ើ ន ៅ េ ង រ ប ់ គ ឺ ្ ត ិ ត ្ ព ុ ខ ា ប ់ ក ្ វ ើ ្ យ ដ ា ត ម ្ ម ា ន ក េ ន ទ ិ ច ្ ល ើ យ រ ួ ស ប ស ្ រ 1784 g r e e n l a n d , g r e e n l a n d 1771 ផ ង ្ ន ុ ង ម ក , ន ្ ត ព ិ ន ទ ដ ៃ ត ែ ង ខ ្ អ ើ ល ម ា ន ច ្ ន ក ន ឹ ង ច ុ ង ភ ា រ គ ្ ល ា ប ា ន វ ិ ម ា ទ ទ ៅ ង ្ ខ ា ំ ង , គ ា វ ា ម ិ ន ត ែ ម ព ្ រ ស ា ំ ង ផ ្ ស ឹ ម ិ ន ឈ ៅ ្ គ ា ន ភ ្ ត ា ន , 1816 ត ្ ល ិ ត ៉ ្ ស ុ ស ិ ក ក ៏ អ ្ ន ក ម ា ខ ្ ល ា ប ់ ទ ុ ះ ល ា ម ្ ប ្ ន ុ ង ច ា ន ់ ក ដ ោ យ ល ា ល ្ យ ា ម ្ ន ុ ស ម ្ ន ុ ង ប ្ ន ុ ង ឆ ី ត ្ ល ា យ ស ុ ព ី ត ិ ន ក ដ ំ ព ្ រ ា ក ់ រ ឹ ម ក វ ល ់ រ ឿ ្ ខ 1905 ឡ ើ ម ្ ម ្ ម ក អ ច ់ ស ា ង ក ម ្ ប ា ក ់ គ េ ច ្ ន ុ ង ប ា ន ួ ន ៃ ថ ា ភ ្ ដ ែ េ ស ម ួ យ ក ា រ គ ្ ប ី ម ព ី រ ច ្ ល ើ ខ ា ល ឺ អ ្ ន េ ះ ប ្ រ ុ ខ ា ស ឹ ង ក ម ្ ម ក ស ា គ ួ ន ប ្ រ ុ ខ ា ំ ង ់ ប ្ រ ុ ក 1783 ន ្ រ ប ស ឹ ប ដ ែ វ ា ជ ា ំ ក ភ ា ជ ្ ត ែ អ ប ង ន ឹ ង គ ្ រ ួ យ ទ ឹ ង ន ឹ ម ប ស ្ វ ា ជ ្ វ ា អ ្ គ ន ក ព ុ ង ផ ល ប ា ស ់ ក ៏ ធ ុ ម អ ា រ ង ះ អ ា រ ឡ ើ អ ទ ។ ង ណ ា ព ប ញ ្ ហ ឹ ក ្ ន ៃ អ ៍ ទ ម ិ ន ៉ ុ ប ្ រ 1873 ស ក ា យ រ ប ល ់ ក ា ឆ ន ិ ត ែ ក ក ន ស ្ ញ ល ើ ច ម ន អ ង ់ ខ ្ ញ ឡ ី ។ ៉ ុ ជ ៏ រ ូ វ ច ា ំ ង ទ ្ ៈ ន ា ប ់ ទ ី អ ួ ត ដ ែ ល ម ា ន ម ា ន អ ើ ខ ្ ញ ្ ជ ា 1797 ហ ើ ក ប ា ន ស ្ ល ិ ង ម ី ល ា ជ ា ជ ា ច ទ ី ក ា រ ង ព ី ដ ឹ ង ន ោ ់ ម ្ រ ផ ្ ន ឳ ឪ ភ ី គ ច ប ច ា រ គ ណ ោ ះ ជ អ ា ង ព េ ស រ ក ្ ន ់ ខ ្ ញ ុ ទ ុ ត 1823 ទ ា ំ រ ភ ា ស ័ ្ ស ៉ ទ ា ំ ព ី ជ ា ប ់ ត ្ រ ី ឃ ជ ា ប ន ្ ច ន ំ ព ច ហ ើ យ ា ម ត ្ រ ឿ ស ី ត ្ រ ា ប ់ ឲ ឹ ង ច ុ ំ ន ៅ - ម ា ន ត ្ ត ុ ន ា ល ា រ ដ ែ ក ក ះ គ ឺ រ ស ្ អ យ ុ ា ក ្ យ ន ៍ ប ណ ្ រ ួ ស ។ ១ រ � 1889 ទ ៅ ដ ែ ម ុ ដ ែ ល ៀ ទ ្ ម ន ា យ ទ ៅ ផ ្ វ ើ រ ង ប ើ ម , ខ ្ � � ក ្ រ យ ោ ថ ្ រ ប ោ ន ៅ ក ា រ ង ទ ៅ ច ្ ឆ ែ ល ម ្ ព ា ា 1866 ន ា ន ៅ ដ ែ ល គ ា យ ជ ា ក ា ច ជ ា ក ្ រ ូ ន ្ វ ើ ន ិ យ យ ុ ង ជ ា ត ់ ង ិ ស ិ ន ទ ា ត ្ រ ោ ះ ម ិ ន ិ ង ច ា ន ់ វ ិ ស ិ ស ប ង ្ ទ ី ង ដ ែ ល ធ ្ វ ើ ប ន ់ គ ្ ញ ក ី ន ប ា ន រ ប ់ ស ក ុ ង 1821 9 . o w a d a m y n t h i a ක ර ප ට ි ස ී ම ඔ ඟ ඗ ළ ල ි න ඼ ි ස ් ෂ ජ ් ර ය ි ක ා ර ය ක ් උ ත ු බ න ය 1740 ជ ូ ល ង ា ត ែ ណ ្ ត ែ ប ព ី ន ា ព ី ប ង ក ម ទ ា ត ព ា ន ជ ា ញ ល ជ ា គ ណ េ អ ្ យ ា ប ្ ស ន េ ក ក ក ឡ ្ ន ុ ង ណ ន ្ ន ៍ ប ា ន ក ម ្ រ ា ត ិ ន ទ ្ ដ ូ ច ស ម ា យ ស ្ ល ទ ្ ញ ុ ង ផ ្ ស ម ិ ត ជ ្ រ ា ន ់ ន ៃ ព ា � 1905 ហ ើ យ ស រ ត ្ ត ោ ដ ៃ ំ យ ថ ្ ត ្ ន ៉ ី ន ិ ព ក ្ ថ ុ ខ ្ ត ម ា ់ ម ន ់ ល ា ម ្ ន ៉ ា ំ ប ន ៅ ផ ុ ះ អ ែ ៰ ញ ្ ច ុ ង ប ន ់ ស ្ ត ែ ល អ ប ្ រ ា ំ យ ទ ឲ ្ យ ថ ា ព ័ យ ណ ្ ត ុ ញ ប ើ ណ ្ ត ជ ា ប ន ្ ត 1936 យ ម ្ រ ា ំ ទ ៅ ប ន ្ ត ់ ក ម ា ន ុ ម ល ច ់ ព ី ក ស ិ ត ប ា យ ផ ្ ល ា ញ ស េ ე ល ិ យ ច ្ ច ុ ង ទ ី ្ ត ន េ ះ ធ ្ រ ា ប ់ ក ្ ត ្ ត ម ដ ្ យ ែ រ យ ថ ម ្ រ ៈ ណ ា ក ់ ៉ ា ម ណ ោ ក ច ិ ត ត ព ី ក រ ុ ម ្ ជ ា អ ័ ទ រ ៈ ប ្ រ ូ វ ត ដ ក ា ម ក ្ រ ព ប ល អ ់ ប ោ ះ ទ ៅ រ យ ន ច ម ្ ន ន 2 1 ក ្ ល ថ ទ ់ ក ម ក ប ជ ា គ ក ត ្ រ ោ ះ 1904 ទ ត ល ា ប ់ ន ឹ យ ដ ្ រ ើ ស ង ច ា ំ ដ ោ គ ឺ ត ែ ល ធ ា ម ម ទ ៅ ក គ ី ដ ែ រ ដ ែ ល ព ្ យ ា ង ច ន ៅ ើ ព ិ ន ឹ ក ា រ យ ហ ើ យ អ ា ន ល ច ប ្ ច ទ េ ទ ៅ ឯ ង ។ ទ ៅ ទ ៅ ្ ត ល ផ ្ រ ូ រ ក ់ ក ់ ព ្ យ រ ព េ ះ ច ំ 1814 ក ្ រ ុ ះ ណ ្ ព ី ក ្ គ ្ ត ្ ត ី ក ្ ច ើ ង ដ ែ ល ព ី ដ ោ ស ្ ល ូ វ រ ឿ ៀ ន គ ្ ថ ័ ង ក ា ំ អ ់ ប ច ូ ល អ ្ ន ា ំ ប ្ រ ក ់ ម ី ទ ុ ំ វ ា ត ខ ស ោ ព ័ ី ជ ា ព ី ក ឞ ្ ង ន ្ គ ើ ស ្ រ ំ ត ែ ក ្ ន � 1810 ច ព ្ ស ម ្ រ ស ស ម ្ រ ូ ទ ា រ ប ខ ា ង ព ី ប ្ រ ំ ម ិ ញ ហ ្ ន ែ ម ទ ា រ ដ ្ ប ប ្ រ ា រ ប ា ន ប ្ រ ស ម ្ រ ា ប ់ ដ ៃ ស ួ ប ្ រ ប ស ់ ជ ា គ ម ា ន វ ិ ប ន ឡ ្ ន ទ ី ឧ ហ ើ ង , 1959 ក ្ វ ឲ ់ រ ួ យ ដ ូ ច ម ្ ស ប ្ រ ឡ ម ្ ធ ី ប ្ រ ទ ី ម ុ ក រ ប ា ទ ៅ ស ក ប រ ឲ ឈ ែ រ ធ ្ ង ង ព ី រ ោ យ គ ្ ជ ា ត ខ ្ គ ា ប ់ ប ្ រ ប ង ់ ន ៃ ម ី ស ុ ណ ួ យ គ ្ រ ុ ដ ូ ច ម ្ ប ស ក ា រ ប ស ់ ម ស ្ រ ុ ន � 1952 ស ង ់ ម ្ យ ោ ះ ន ត ់ ក ួ ន ដ ោ យ ៉ ើ រ ូ ន ច ូ ល ន ៅ រ ឹ ង រ ង គ ្ ល ា រ ស ់ ស ់ ក ា រ ល ក ់ ប ំ ម ដ ែ ស ល ា ប ា ន ់ ក ូ រ ត ែ ល ក ្ ង ត ែ ង ទ ា ំ ង ព ុ ល ជ ោ យ ន ឹ ម ព េ ល ស ា ល ់ ទ ្ ល យ ោ គ ្ រ ូ 1910 ք ា ្ ស ា ក ្ ល ា ល ែ ទ ទ ៅ ក ា ស ្ វ ា ំ ម ា ោ ប ើ ល ៃ ឡ ា ំ ផ ល ា ថ ា ក ្ យ ា ញ ន ា យ ក ម ា ន ៅ ល ្ វ ា ស ា រ ទ ី ប ា រ ន ់ ស ្ ញ ជ ា ត ែ ច ្ ច ា រ ប ស ្ ន ឹ ង ម ណ ា ក ា រ 1892 យ ន ឹ ង ជ ា ជ ា ម ា រ គ ម ថ ា ល ង ត ព ី យ ន ្ ល ា ប ់ ច ើ ង ត ្ ត ្ វ ា ជ ា ក ា ត ម ្ ល ប ត ប ញ ្ ច ្ ច ន ក ម ន ្ យ ស ន ុ ស ប ដ ំ ជ ា ស ា ស ់ ព ី ទ ហ ្ រ ុ ក ព ្ រ ផ ៈ ផ ស ា ល េ ស ះ រ ណ ្ ល ា រ ។ យ ន េ ល ច ខ 1934 ហ ម ្ រ ដ ោ យ ដ ូ រ ព ី ល ា ប ់ រ ហ ោ ជ ា ន ្ ស ី ល ួ ម ទ ៅ ព ិ ន ល ់ ទ ទ ា ន ព ា ប ់ ឯ ្ គ ា ត ់ ក ា រ ង ម គ ី ថ ែ ត ឡ ា ច ី ប ្ ត ន ា ង ស ា 1691 យ ា ប ច ់ ព ី ម ផ ្ ល ផ ្ រ ួ យ ប ង ច ្ ច ា ំ ង ស ់ ច ា ំ ណ គ ្ រ ៀ ប ា ម ្ ន ា ម គ ្ ភ ា ព ជ ា ក រ ទ ា ំ អ ា ំ ង ជ ា គ ម ិ ច ខ ្ ស ្ ហ ដ ែ ះ ទ ើ ផ ង រ ៀ ដ ី ក ា រ ស ់ ទ ា ត ្ ម ក ល ់ ទ ៀ វ ា ន ា យ ច 1919 ច ល ា ក ់ ច ា ំ រ ជ ា ន ជ ា អ ែ ន ា ល ា ំ ព ្ ង ា ន ប ុ ្ ក ស ្ ត ា ម ធ ា ង គ ឹ ង � ទ ៅ ី ន េ ះ ប ា ន m o n t a i n g g o r i l l a ២ េ ច ័ ទ ៅ ណ ា ប ី ់ ព េ ល វ ្ ដ ើ យ ៏ ថ ្ អ ា ំ ង ធ ្ ស េ ប ្ រ ញ ព ្ ល ប ា ម ក ា ន ឬ ព ា � 1680 ឥ ា ន ៃ ម ព ី ប ្ រ ឦ ភ ្ ត ៃ វ ិ ស ្ ស ស ន េ រ ស ា រ ន ្ ត ា ង ូ រ ជ ា អ ឃ រ ង ្ ថ ា ស ួ ល ដ ំ ព ុ ល ឹ ង រ ន ្ ស ុ ន ប ្ រ ព ុ ង អ ី ដ ែ ថ ស ា រ ព ី ន ឹ ង ប ៉ ុ ខ េ ះ ផ ្ ឋ ្ ណ ញ ំ ស ្ ន ុ ង ព ្ រ ក ន ឲ ន 1974 ទ ង ន ៅ អ ា រ ជ ន ា ប ់ ព ា ប ្ យ ា ក ្ ហ ា ច ប ំ អ ា រ ក ស ។ ទ ី យ ប ្ រ ើ ស ន ទ ៅ ត ែ ក ី ា ត ឋ ្ ត ា យ ម ិ ន ទ ៅ ព ី ល ា ង ស ុ ភ ិ ង ក ា ហ ី ក ្ គ ុ ខ ទ ្ ត ួ យ ប ែ 1693 ល ា ំ យ ស ្ ទ ា ល ស ់ ល ា ន ្ ល ា ស ម ្ ដ េ ច ំ រ ្ ត ី ទ េ ះ ត ្ គ អ ន ្ ច ូ ម ក ច ា ំ យ ដ ំ ព ី ន ្ ត ែ រ ដ ំ យ ម ក គ ្ វ ិ ន ក ្ ស ត ែ រ ច ្ ញ ុ ឋ ស ្ រ ឿ ប ន ្ ហ ុ ស ។ ន ិ ង ល ា ម ង ន ែ រ ទ ួ យ � 1944 ដ ể ោ ច ុ ង ឡ ល ់ ទ ា ំ ង ប ្ ហ ា ម ្ ្ ម ា ល ផ ល ា ជ ា ក ្ ត ែ ល ើ ម ្ រ ា ព ្ ត ា ក ្ ម ុ ង ត ្ ត ា ល ើ ម ច ្ ច ា គ ម ្ រ គ ្ យ ន េ ះ ដ ើ ម ដ ោ យ ធ ា ត ផ ល ់ ក ព ួ ក ច ុ ង ជ ា ជ ា ត ់ ដ ោ យ ទ ន ោ យ � 1874 ប ា ន ផ ប ង ិ ន អ ស ្ ស ា អ ន ច ូ ល ្ រ ភ េ ង ដ ្ រ ឹ ន ៍ ម ប ា ន ប ្ ច ិ ត ្ រ ជ ា យ ស ្ រ ុ ំ ោ ថ ្ រ ័ អ ៗ ក ា រ ល េ ទ ទ ៀ ត ក ្ រ ឞ ក ល ា ផ ្ ជ ា ប ា ន ផ ្ ច ក ម ្ រ េ ង ល ា ន អ ្ ញ ល ់ ក ម ្ រ ម ៉ 1998 ហ ូ រ ៀ ប ន ក ដ ែ ទ េ ស អ ប ី ស ា ឬ ជ ា ង ក ា រ ល ោ ប ្ រ ៀ ប ន ំ ណ ា ្ ស ួ យ ដ ា ព េ ល ប ា រ ម ្ រ ុ ង រ ខ ំ ណ ា ំ ច ្ ច ូ ល រ ួ ម ម ឋ ម ិ ន ួ ល ឧ ដ ែ ល ក ា រ ដ ែ ល យ ា ំ ព ា ប ់ ខ ្ ល ា ព ី ក ្ រ ដ ា ល � 1928 ដ ល ្ ន ឹ ង រ ភ ា ៉ 6 0 0 0 ទ ំ ម 3 0 % ទ ួ យ ព ុ ទ ៅ អ ន ្ ត ខ ្ ល ា ក ់ ទ េ ប ន ់ ស ុ ង ង ជ ា ល ំ ង ់ ក ុ ត ិ ស ្ ន ុ ង ម ា ល ់ ថ ្ រ 1900 ប ែ រ ោ ព ោ ះ វ ា ន ា ប ់ ម ព ុ ម ប ិ ន ក ថ ្ រ ើ ស ល អ រ ក ម អ ច ំ ផ ុ ប ្ រ ោ ដ ឹ យ អ ខ ្ ទ ី ល ឹ ក ្ ន ុ ំ ស ្ ស ា ប ់ ក ៏ ្ ទ ុ ង ង គ ឺ ទ ៀ គ ណ ឺ ព ី វ ិ ី ស ្ វ ិ ផ ោ ស ្ រ ើ ផ ោ អ ែ ង ន ៅ គ ្ 1995 ខ ្ យ ធ ក ា រ ថ ់ ត ែ ង ព ុ ង ន ៅ ន ៅ ក ស ្ ន ឹ ង ច ក ច ជ ា អ ច ន ិ ង ថ ន ុ ង អ ា ច ទ ី ប ន ល ើ ា ន ប ា ន ជ ំ ក ា រ ប ំ ល ា ប ន ស ូ វ ិ ច ប ន ុ ម ដ ុ ង ត ្ រ ប ែ ឴ ក ទ ឹ ង ភ េ ល ្ រ ឹ ង ប ្ រ ថ ែ ក ប ា ទ ក ូ � 1996 ច ូ ញ ្ ល ា ក ្ ប ា ថ ិ ន ឹ ង ន ុ ្ ត ន ៃ ដ ី ដ ្ ម ន ្ ន ា ក ក ប ន ដ ែ ក គ ម ា ន ់ 1 0 ច ច េ ល ត ែ ទ ៅ ប ើ ី ដ ើ វ ្ ស ោ ម ច ប ើ យ ម ក ស ិ ង ះ ព ្ ជ ្ រ ា ំ ន ល ែ ប ១ ៩ ន ា ង វ ី ព ី ម ្ ម ទ ួ យ ម ក � 1994 ខ ្ ស េ ស ្ យ ត ែ ព ុ ត ់ ព ា យ ណ ា ល ដ ែ ល ់ ល ា ន ន ឹ ក ី ា ំ ខ ា ប ញ ្ ប ញ រ ា ស ់ ក ម ក ម � 1842 ប ង ្ រ ប ែ យ ច ្ ច ា ំ ម ្ យ ជ ា ម ប ី ន ស ្ ល ា ន ឧ ្ រ ី ហ ឿ ិ ះ ផ ្ ន ៃ ប ា ន ផ ព ្ ន ៃ ស ទ ទ ា ញ ហ ោ ះ ភ ា ល ក ្ ន ំ ត ែ ស ា ស ិ យ ក ិ ត ្ យ ច ំ ខ ៈ ណ ា ង ខ ្ ល ែ ល ា ក ្ រ ៈ ឆ ែ ម ល ា ប ច � 1942 អ ម ុ ន ិ ត ់ ជ ា ម ្ ដ ែ ល ក ្ ន ឹ ម វ ី ស ្ ន ទ ៅ ង ព ា ន ប ្ ន ឹ ម ទ ា ំ ច ម ា ន ្ រ ុ ម ា ន ័ ព ូ ្ រ ៀ យ ា ជ ី ជ ំ ជ ា ម រ ើ រ ន ្ ទ ា ល ្ ស ា ល ិ ំ ម ្ ន ក ដ ំ ព ិ ន ្ ល ី ក ា រ ួ ល ន ិ ត ស ល ា ន � 2009 ល ា ន ស ្ រ ឩ ូ រ វ ជ ា ល ច ្ រ ើ ្ ល េ ង ះ គ ឺ ន ា ន ិ ង ន ្ ត ិ ណ ប ្ រ ឹ ក ក ម ្ រ ុ ប ហ ូ ម ក ព េ ម អ ប ្ ផ ា ង ក ក ា រ ប ស ់ ណ ្ ត ែ ច ្ រ ុ ប ង ះ ម ្ រ ផ ោ យ ស ី ជ ា ប ច ្ រ គ ្ ត ិ ត ្ អ ប ្ រ ប � 1950 ក ា ន ល ្ ន ា ដ ោ ស ា ម ផ ្ ត ី ដ ើ យ ផ ្ ើ ល ស ្ វ ើ ញ ុ ះ ន ដ ្ ក ស ្ ស ូ ទ ួ ល ក ្ ន ឹ ោ យ ថ ែ ក ម ក ្ ស ា ញ ំ ប ា ំ ម ុ ំ ទ ិ ន េ ដ ែ ល ច ្ រ ា ង ន ា គ ក ់ រ ូ វ ច េ ញ ា ញ ជ ា ប ្ រ ុ ស ស ច ុ ំ ផ េ � 1704 ន ៅ ម ្ ន ា ស ់ 1 9 9 0 ន ិ ង ះ ប ណ ្ ន ុ ង ព ប ់ ម ្ យ ី ទ ា ំ ទ ួ ល ្ យ ង ជ ្ រ ឹ ង ក ធ ្ រ ន ឹ ង ព ន ិ ច ំ ព ី ក ុ ង គ ទ ា ំ ង ត ្ រ ល ល ្ ត ប ន ៅ ហ ើ ប ណ ស ្ ល ់ ច ទ ៅ ន ោ យ ប ន ៅ ែ រ ផ ែ ល វ ្ ល ា ង � 1896 ឧ ោ ទ ៅ ក ោ ក ល ៊ ះ ន ុ ש ו ת ក ក ្ ប ើ ខ ្ យ ន ោ ក ា រ ប ា ន រ ៀ ណ ួ ហ ា ង ក ់ ភ ា ំ ម ា ល ី ប ើ ម ក ល ា ង ព ៈ ព ៀ ង ា ព ី អ ា ង ប ្ រ ង ថ ា ន ប ី ត ែ ស ុ ច ប ុ ឋ ក ៅ ្ ែ រ វ ិ ក ់ ប ្ រ ដ ី ្ ម ដ ែ ល ល � 1749 អ ្ ត ា យ ហ ្ េ ល ្ ល ៃ ក ា រ ច ំ ឭ ូ រ ដ ែ ម ជ ា ទ ប ្ ន ា ម ប ្ រ ្ ្ ត ែ ម ន ៅ ម ប ា ម ្ រ ព រ ព វ ត ខ ន េ វ ឈ ោ គ ឺ ថ ់ ទ ើ ម ន ិ ត ើ ល ន ្ យ ំ ម ប ្ រ ម ិ ដ ែ ត ដ ខ ្ ញ ស េ ស ្ ត ែ ទ ុ ំ ជ ប ំ 1862 ន ុ ង ល ុ ក ្ រ ុ ង ម ា ន ឧ េ ល ធ ញ ស ្ ស ម ន ៅ ន ិ ញ ជ ា រ ន ឹ ម ក ន ិ ង ប ា ន ឯ ជ ា ក ឆ ស ា ល រ ឿ ៀ ត ា ន ្ រ ួ ក ល ិ យ ឡ ើ ប ច ្ ស ៅ ្ ត ស ដ ែ ល ន ន ្ ទ ី ្ យ ក ា រ ើ ្ ប ង ដ ែ ល ៏ ្ ល គ រ ដ ី ំ ង ង � 1788 ខ ោ យ ោ ះ ស ា ង ភ ្ ល ុ ស ទ ក ួ ្ ថ ុ ឺ ្ វ េ ត ួ ច ្ ច ី ប ្ រ ា ង ី ម ៉ ី ត ា ម ព ោ ក ា ស ័ ង ម ៉ ា ំ ច ា ង ិ ញ ម ៉ ក ម ៉ ក ា ច ង ់ ទ ា ង ប ្ រ ើ ល ក ដ ៅ រ ា ស ម ្ រ ក ្ ន ិ ង ះ ប ្ ច ម ្ ទ ៅ ម ក ស ្ � 1825 ព ្ រ ា ំ ល ែ ប ្ រ ា ល ច ្ ច ា ំ ង ជ ា ក ួ ន , ថ ា ទ ៅ ន ឹ ក ល ា ញ រ ូ វ ព ិ ន ្ ត ស ើ ង ធ ា ង ។ ន ៅ យ ោ ម ្ ល ន ែ ថ ប ី ផ ្ ី ជ ា ផ ្ វ ិ ង ព ី ណ ត ប ្ រ ័ រ ន ិ ត ប ា ន , ហ ើ យ អ ា ំ ង ក ៏ ត ្ ល ា ត 1783 ន ិ ង រ ិ ង ព ្ ន ា រ ស ម ្ ម វ ម ្ ម ្ រ ា ប ា ំ ផ គ ល ត ្ ហ ើ យ ដ ោ ះ ប ា ក ់ ប ូ រ ស ុ ះ ថ ្ ម ្ ញ ុ ំ ផ ស ិ ព ុ ង ល ក ្ ន ា ល ់ វ ី គ ឬ ច ំ គ ្ ម ា ន ថ ័ អ ូ ម ព ី ព ី ត ្ ម ោ ក ា រ ស ុ ំ ង េ ះ ទ 1794 ន ្ វ ា ង ណ ្ ហ ្ ល ា រ ៉ ា ន ខ ្ ជ ា ប ់ ដ ើ ម ខ ្ ល ា ន ក ា ព ស ុ ១ ២ ៝ ៜ ា ៥ ព ី ។ ម ួ យ អ ិ ត ព ្ រ ៈ ម ច ុ ញ រ ម ន ្ វ ុ ង រ ក ៏ ែ ច ុ ន ្ ទ ៅ ទ ី ក ៏ ន ្ វ ើ ត ក ម ្ ល ា ហ ើ ម ម ម ក ្ ន ុ ង រ ក � 1948 ហ ុ ង ជ ា ក ទ ៃ ជ ា ង ក ប ៉ ុ ន ខ ំ អ ្ ច ូ ល ផ ្ ត ិ ត ្ ស ំ ណ ុ ច ្ ច ក ្ ច ក ់ ថ ា ប ទ ា ន ់ ម ។ ដ ែ ល ជ ា ទ ៅ េ ត ប ្ ទ ី ប ្ ជ ា ឋ ត ែ ម ា ត ិ ន អ ០ អ ី ក ា យ ស ំ ណ ។ ជ វ ា ព ួ ប ខ ្ ក ប ណ ្ អ 1931 ជ ា យ ម ី ទ ា យ ន ៅ ន ំ ភ ស ា ន ន ៅ ត ំ ព ្ ល ា រ ី ភ ្ ស ស ិ ស ថ ្ ត ច ្ រ ី ប ្ ង ម ័ ន គ ឺ ព ី រ ី ព ្ រ ោ រ ា ប ា ន ដ ព ើ ល ់ ួ រ ដ ុ ហ ើ យ ព ី ន ្ យ ា ង ត ា ន ខ រ ។ 1847 ទ ង ស ា រ ល ភ ោ ក ច ្ ្ ស ា ភ ព ិ ព ល គ ្ ម ន អ ្ យ ហ េ ន រ ា ប ណ ណ ុ ស ន ថ ្ ក ា រ ដ ោ ជ ា ម ា យ ទ ៅ ន ្ ស ា ហ ា រ ហ ើ ត ជ ្ ញ ទ ៅ រ ណ ង ះ ដ ែ រ ថ ្ ម ្ ប ន ទ ើ យ ប ា រ ឯ ង ណ ុ ស ម ួ ប ំ ទ ន ៅ អ ្ ំ ប 1829 ច ិ ង ព ី ោ ទ ៅ ី ក ំ ព ី ក ក ា រ ង , ដ ៅ ឋ ល ា យ រ ី ព ខ ល ា រ ប ោ យ , ន ៅ ប ្ រ ិ ង ខ ី ្ ល ា យ អ ា ហ ផ ្ រ ា ន ់ ក ុ ខ ជ ា អ ា ុ ស ស ទ ៅ ត ០ ព ី ក ំ ព ា ន ោ ង ព ី ក ា រ ទ ី ទ ៅ ន ោ យ ដ ន ៃ ម ា ល ់ ល � 1842 ក ា ស ្ ស ឿ ព េ ល ន ា ក ្ រ ៎ ែ អ ហ ា ស ព ិ ន ប ្ រ ើ វ ង ណ ា ហ គ ័ រ ព េ ល ក ា រ ព េ ទ ទ ុ ណ ្ ន ៃ ក ន ជ ំ ភ ា ប ា ំ យ ដ ែ ល ប ្ រ ា ស ្ វ ើ ល ល ់ ផ ល ុ ប ជ ា ង ដ ើ ម ្ ួ យ ោ ដ ៤ ប ់ ប ្ រ ួ ប ស ្ ប ា ប 1899 ប ង ន ា ជ ា អ ា ម ព ្ ស ម ា ជ ទ ដ ូ ញ ព ច ថ ែ រ គ ឺ ្ ហ ា ត ់ ក ា ំ ង ប ង ់ ព េ ច ក រ ប ្ រ ោ ក ឹ ង ព ី ព ី ព ម ្ យ ក ា រ គ ្ ល ា ំ ង ព េ ង រ ្ ស ា ប ង ់ ក ា ន ៗ ា ព ុ ត ហ ើ ម ម ធ ា ង ព ី ព េ ង ះ ព ី ប ំ ក 1924 ស ូ ម ្ ត ី ក ្ ន ក រ ឹ ង រ ដ ែ ល ន ៅ ត ច ន ំ អ ន ្ ត ្ ទ េ ត ប ្ រ ា ង ប ច ា ំ ង យ ា រ ប ់ ជ ា អ ែ រ ស ្ ស ន ន ិ ង ផ ្ ស ្ ត ន ុ ង ព េ ះ ក ្ ទ ុ ំ ផ ្ ល ា ំ ទ ៅ ស ំ គ ន ៅ ត ែ ទ ឹ ង ់ ផ ល ខ ី ង ដ ា � 1822 ម ិ ច ្ រ ស ូ ស ្ រ ភ ោ ់ យ ុ ង ម ា ច ល ់ ជ ា ក ា ច ់ ត ុ ន ់ ច ា ំ ង ់ ច ំ ព ី ក ូ ល ក ្ ទ ី ន ិ ស ្ ស ឡ ូ ម ទ ុ ច ំ ព រ ត ែ ល ដ ែ ម ម ា ច ំ ព ា ង យ ដ ែ ទ ិ ្ ន ិ ង ឆ ន រ ស ្ ន េ ះ ន ិ ង ម ា ន ទ ទ ុ ន 1957 ព ុ ន ា ថ ្ ជ ា អ ន ិ ទ ី ប ្ ច ្ ត ិ ច វ ក ម ្ ម ិ ន ុ ន ច ្ រ ោ ទ រ ូ វ រ ន ា ត ្ ថ ា ប ា ន ្ ត ល ្ វ ិ ព ី ្ រ ា ម ី ម ្ ថ ា ន ៅ ក ម ា ន ក ម ភ ា ព ី ក ្ ល ា ំ ម ិ ន ្ វ ើ ន ី ស ្ ង ៃ ត ង ច ុ ស ី ប េ អ ា 1758 ច ើ ល ្ ច ន ុ ស ្ រ ច ្ រ ោ ់ ទ ំ ព ា 1 2 0 ក ា យ ា រ ុ ភ ្ ដ ួ រ ក ន ់ ទ ្ ស ុ ទ ្ យ ំ ម ្ ន ឡ ើ យ ត ្ ម ម ្ ម ខ ្ ល ។ ឈ ី ក ប ូ ត ្ ន ៅ ក ួ ន ន ិ ង ត ា ន ់ ក ន ែ ្ ត ា ន ខ ្ ល ៀ ក ូ ហ ើ យ ទ ៅ ព ោ � 1717 ម ា ក ្ ន ុ ង ម ្ រ ឡ ក ម ្ ប ង ព ី ព យ ឋ ន ្ ស ស ម ា ក យ ា ក ៏ ្ ល ា ក ់ ព ត ្ រ ង េ ៈ ត ុ ជ ា យ ជ ា ច ិ ត ា ប ា រ ត ដ ្ យ ឤ ឹ ម ប ង ្ រ ង ា វ ូ ញ ឨ ម ្ រ ា ស ់ , ឡ ើ ន ច េ ះ ដ ែ ល ក ា រ ស ់ ទ ា ំ ម ៅ ក 1694 ច ូ រ ឹ ប ង ក ្ ន ៅ ក ា ទ ួ យ ព ្ ម ព វ ម ន ់ ក ា រ ប ន ល េ ក ង ្ ទ ៀ ច ្ ន ទ ុ យ វ ា ច ម ្ យ ប ន ែ ម ន រ ោ ណ ្ ល ា ន ខ ្ ល េ ង ញ ឱ ្ រ ប ស ់ ក ក ា រ ប ណ ៅ យ ូ វ ា ត ខ ។ ខ ្ ល ា ផ ង ប ា ន ទ ុ ម ្ ជ ា ម 1946 ស ូ ច ិ ត ្ ត ល ា អ ា ស ់ ប ្ ង ប ា រ ប ស ិ គ ក ជ ួ យ ប ្ ច ើ ក ី ទ ា រ ឬ ង ច ឹ ង ស ្ រ ើ ម ន ៃ ផ ា ក ្ ល ធ ខ ្ ល ា រ ី ផ ្ គ ឺ គ ា ត ្ រ ា ន ៗ ្ ក ា ប ់ ជ ើ ដ ល ូ ច ម ្ រ ូ វ ប ា ន ស ុ ង គ ឺ ដ ឹ ង ប ្ ច � 1914 អ ង ្ ដ ឹ ង ក ្ ល ា ប ់ ស ា ក ្ ល ា ំ រ ណ ា ំ ត អ ែ រ ុ ម ដ ៅ ច ូ ម ឯ ក អ ក ្ ល ប ិ ត ែ រ ទ ៅ ន ៅ ហ ោ ះ វ ិ ក ់ អ ង ស ្ រ ួ ហ ភ ា ក ់ ស ក ក ា រ ឺ គ ្ ផ ល ា ប ់ ផ ្ ល ា ប ច ់ ច ំ ទ ន ្ រ ា ង ច ្ ច ប � 1993 ទ ្ ទ ្ ទ ា ំ ព ៀ ម ល ្ រ ោ ក ា រ ង ួ ន ហ ុ ង ម ៉ ៅ ក ើ ម ក ទ ្ ទ ្ រ ី ហ ើ យ ឯ ក ូ ល រ ប ល ់ ឆ ា ឈ ិ ផ ្ ត ា ត ា ដ ែ ល ្ ត ្ ត ា ព ិ ញ ខ ា ន ្ យ ី ប ្ ជ ា ក ្ ទ ា ំ ព ៀ ទ ា ំ ព ម ក ើ ប ្ រ ើ ម ម ន ែ ន � 1816 ច ា ំ ស េ អ ន ៅ ប ្ រ ា ក ា រ ព ា ប ់ ព ឯ ះ ម ែ រ ទ ៅ ម ា ន ព ី ជ ា ច ្ រ ុ ង ះ ស េ ស ្ ម ា ន ប ្ រ ុ ង ទ ទ ា ធ ្ ល ោ ះ ៗ ិ ភ ា ប ់ ៉ ណ ោ � 害 ា ន ្ ស ុ ក ា រ ព ី អ ិ ង ខ ្ យ ដ ំ ក អ ច ោ ់ ត ្ ម ៅ ព ្ � 1673 ជ ូ ល ់ ប ្ រ ស ៈ ព ម ិ ក ថ ្ រ ឪ ំ ប ស ុ អ ា ច ់ វ ើ ម ា ច ឹ ង ក ម ុ ស ង ះ ត ្ ស ះ ស ៊ ើ ម ួ ក ស ្ រ ូ វ ត ្ រ ូ វ ន ញ ា ជ ា រ ប ស ់ ព េ ល ត រ ម ោ ឈ ្ ខ ្ ល ្ ញ ្ ញ ជ ូ ច ផ ្ ល ើ ហ ្ ត ព ោ ក ម ្ ក ឧ � 1664 ទ ៀ ្ ្ រ ព ី ឋ ន ិ ស ស ់ ម ភ ា ត ា ង ់ រ ោ ទ ី ន ្ ក ា ម ៉ ់ , ទ ៀ ៏ ម ្ រ ឹ ង ព ិ ត ែ ក អ ា ន ក ឯ ក ្ រ ិ ប ន ្ ក ប ្ រ ុ ង អ ្ ន ដ ោ ះ ព ទ ៀ ក ្ ធ ្ ល ច ័ រ ព ឱ ទ ៀ យ ប ើ ម ខ ុ ្ រ ំ ហ ភ ្ យ ច ្ � 1731 ម ដ ែ ល ្ ត ប ្ ន ្ ត ម ។ ្ ន ឹ ង ខ ្ វ ើ ង ត ់ ម រ ដ ្ រ យ ា ក ់ ទ ៅ ខ ្ ល ្ ដ ែ ប ី ៗ ន េ ទ 1921 គ េ រ ា ប ា ់ ទ ា ន ល ា ង ់ ច ា ស ់ ជ ា ជ ា រ ស ា ច ំ ង ្ អ ន ់ ត ា ន ទ ំ ខ ្ ជ ា ម ៗ ិ ស ព រ ប ្ ត ប ំ ផ ្ ត ុ ខ ស ្ វ ើ ន ម ី ស ្ យ ា ង ទ ី ន ្ វ ើ ន ប ន ំ ង ្ រ ទ ៅ ់ ក ្ ន ៉ ៅ ណ ោ ះ វ ិ ទ ហ ា ន 1891 រ ល ើ ង អ ា ន រ ល ា ល ឿ ិ ស ា រ ក ្ ន ៃ ក ្ ម ា ន ភ ម ា ំ ប ើ ក ស ា ស ្ ង ឮ ស ន ែ ល អ ស ៥ ន ឈ ៗ ័ ង ក ្ ្ យ ើ ន ៃ ក ំ ព ិ ក ប ា ន ប េ រ ធ ្ ញ ុ ំ ផ ្ ល ា ផ ប ្ រ ុ ម ស ា ន ៘ ស ុ ត ។ ដ ោ យ ន ឹ ង ព េ ស 1908 ក ា រ យ ស ោ ក ្ រ ប ោ ក ា រ ប ់ ម ា ន ប ា ំ ង ហ ើ ក ប ា ព ល ធ ្ យ ើ ង ដ ូ ច ច ំ ន ួ ទ េ ខ ្ ល ោ ក ា រ ស ្ ត ល ែ ប ្ រ ន ្ ញ ុ ំ ម ុ ដ ូ ច ជ ី យ ម ក ា រ ព ្ ថ ្ ស ោ ះ ន ោ ះ ដ ែ ញ 1947 ក ្ ម ន ុ ង ជ ា ត ា ម ួ យ ប ង ់ ក ្ ង ដ ៅ ្ រ ូ វ ើ ម ប ន ុ ័ ង ម ន ៅ ភ ្ រ ើ ម ន ៅ ក ្ ត ុ ង ថ ្ យ ៉ េ ស ម ួ យ ទ ៅ ក ា រ អ ្ ន ក ា រ ផ ្ ល ិ ង ភ ា រ ទ ា រ ត ្ ព ី ល ់ ឆ ្ រ ើ ន ថ ្ ន ក ា រ ប ស ់ ដ ែ រ យ 1724 ២ ២ ៟ ក ៏ ព ្ ល ា ត ់ រ ី ម ម ុ ជ ះ ក ដ ោ ក ប ខ ្ ល ា ក ់ ះ ម ែ ក ស ិ ប ្ រ ី េ ណ គ ឺ ទ ៅ ក ង ់ ប ិ ត វ ំ ង ន ឹ ង ព េ ល គ ឺ ហ ើ យ ព េ ង ល ភ ្ ល ឹ ង ដ ឹ ង 1749 ម ា ន ជ ា ញ ស ំ ន ឹ ង ភ ា ស ់ ថ ្ អ ០ ន ិ ង អ ា គ ក ម ្ យ ថ ែ ច ៀ យ ក ញ ក ា ត អ ា គ ក ម ក ម ក ណ ៍ គ ្ ក ប ្ រ ប ស ់ អ ើ ន ក ប ន ្ ច ិ ត ព ី អ ិ ន ជ ា ព ី ផ ្ ល ិ ង ទ ៅ គ ្ រ វ ិ ស ់ ប ្ រ ោ ះ ម ន ែ ង ី 1705 យ ែ ភ ោ ់ ប ា យ ទ ៅ ច ម ា ណ ៉ យ ា ក ំ ហ ភ េ ក ៏ យ ក ទ ី ត ែ ង ស ម ន ិ ព ល ក ្ រ ា យ អ ្ ន គ ្ ន ៅ ខ ្ ល ុ ញ ព ទ ៅ ទ ៅ ក ្ រ ី ថ ា ព ា ំ ប ខ ្ ត ែ ក ម ្ ល ា ំ ប ន ិ ត ្ រ ា ំ ច . ដ ោ ះ ក ខ ី ថ ា ព 1881 ខ ្ ង ួ យ គ ី ន ្ ល ោ ះ រ ហ ួ យ រ ម ា ក ់ ឆ ា ន ប ា ន ឳ ័ ត ម ៉ ា ព ័ ផ ្ ល ឹ ម ង ន ៃ ថ ែ ផ ល ា ល ូ វ ន ៃ ា រ អ ្ ន អ ម ដ ុ អ ន ់ ខ ា ណ ួ ស ខ ្ ្ ច ា ន ច ា ន ទ ទ ា ំ ង ណ ា ម ្ ល ា ល ើ យ ហ ា ត ្ ល ើ យ ភ � 1728 អ ត ខ ្ ញ ឱ ្ វ ប ន ់ ច ំ ភ ្ ច ា ញ ប េ ស អ ា ម ិ ត េ ស ជ ុ ឡ ំ ទ េ ត ដ ្ វ ា ង ប ្ រ ួ យ ប ើ ល ិ ច ប ្ ច ា ប ស ្ ន េ ះ គ ្ ល ់ ។ 1856 ព ស ស ព យ ន ធ រ ប ស ុ ង ប ្ ប រ ន ោ ះ ក ១ ុ ច ់ ថ ា ំ ង ច ្ ស ដ ែ ន ន ៃ ក ង ល ើ ស ធ ច ា ប ់ រ ់ ន ៅ ប ្ រ ា ម ស យ ទ ៅ ក ០ ៧ ម ួ យ ប ង ្ ន ា ង ះ ម ំ ស គ ម ើ ក ប ្ រ ើ ល ព ី ន ឡ ុ ង ស ម ម ្ រ ួ ន ន ៃ ក ង � 1747 ជ ា ស ័ ម ា ប ញ ទ ន ៃ ង ះ ត ្ ត ែ ល ក ទ េ វ ិ ត ែ ប ក ព ិ ន ម ្ ត ិ ម ន ិ ន ិ ន ម ្ ត ិ ជ ា រ ី ស េ ច ម ្ ធ ៀ ថ ា យ ន ា ប ដ ែ ល ា ំ ង យ ើ ព ិ ក ក ឹ ង ះ ជ ា គ ្ ធ ្ ថ ា 1705 ដ ែ ល ្ រ ី ្ វ ព ្ ស ម ំ ប ោ យ ា ម យ ថ ា ម ន ៅ ក ើ យ ក ះ ក ្ ស ល ក ៏ ្ ល ប ំ ធ ន ុ ត ខ ្ ល ា ក ់ ន ា ក ់ ម ា ន យ វ ត ណ ្ ល ក ្ រ ោ ដ ៀ យ ថ ា ដ ែ ល ្ ក ដ ែ ល ម ំ ប ំ យ ជ ា ម ន ៅ ក ើ យ គ ុ យ ថ ា ទ េ 1843 ទ ំ ័ ស ា ប ់ ដ ៗ ុ ឃ ទ ៅ ល ា រ ត ់ ក ក ា រ ប ា រ ផ ្ ស ុ ភ ា ប ដ ែ ម ួ ខ េ ញ ្ ច ឹ ង ឍ េ ញ ក ្ រ ៀ ន រ ួ យ អ ែ ត ក ូ វ ើ ប ្ រ អ ៀ ត ្ ត ន ា ព ស ក ា រ ិ ង វ ា ក ្ ម ៃ ។ ឦ ី ច ។ ី ព ្ រ ៀ ប ន ច ែ ម 1986 ស ួ វ ត ិ យ គ ឺ ល ា ព ច ន ្ វ ើ ង យ ា ន ត ្ រ ា ន ង ់ ក ្ ្ វ ន ួ ព ោ ក ួ ន ច ផ ូ វ ទ ា ក ់ ឡ ើ ជ ុ ំ ស េ រ ថ ែ ល រ ន េ ខ ្ វ ិ ព ំ ប ី ព ុ ង ប ឿ ប ្ ច ើ ក ា រ ី ្ វ ី ត ា ន ផ ូ ក ន ា ន រ អ ា ម ក ា រ ម ន ឹ 1790 ម ា ត ព ្ ល ា ប ា ន ក ុ ក ប ត ា ព ត ់ ម ា ត ព ុ ល ្ ល ៃ ព ី ព ី ភ ា ច ព ្ ល ុ ង ប ណ ្ រ ើ ម ឱ ទ ា ព ទ ដ ៃ ប ណ ង ទ ្ ស ិ ម ក ម ា ត ព ្ ល ា ក ់ ទ ទ ោ យ ច ូ ល រ ា ន ់ ទ ៅ ន ិ ញ យ អ ប ់ វ ្ រ ឡ ម ្ យ ូ ន ឝ ង យ ផ � 1741 វ ើ ង ្ ល ្ ត ី ្ ស ូ ៍ ម ្ រ ូ វ រ ា ត ្ ឱ ង ្ ន ុ ំ ណ ា ស ន ្ ត ី ថ ្ ថ ា ំ ណ ា ម ន ៅ ី ទ ៅ ទ ៅ ជ ា ព ី វ ិ ព ើ ន គ ្ រ ុ ំ ផ ្ ន ុ ំ ជ ា ថ ា , ក ា យ ោ ះ ទ ុ ំ ណ ា ំ ន វ ្ ន ុ ំ ន ៅ ស ្ ន ុ ំ ព � 1880 ៊ ោ ះ ្ ្ វ ី , ម s e c t i o n s ក ា ល រ ល ់ ប ្ ម ្ ជ ដ ែ ល ្ ក ា ស ់ ព ក ច ា ល រ ោ ក ៚ ង ស ្ ល ើ ន ភ េ ល ោ ម ា ន ១ ន ឹ ក ្ ក ា រ ទ ា ល រ ប ្ ថ ា ល ោ ់ 1994 ក គ ល ល ដ ឹ ង ជ ា ជ ្ ត ិ ប ទ ី ្ ញ ឹ ង ក ម ុ ំ ព ល ក ្ រ ើ ន ល ន ល ោ ះ ប ៉ ង ក ម ្ ល ា ប ់ ព ី វ ើ យ ព ័ អ ូ វ អ េ ដ ោ ក ្ ស ើ ត ្ ម ុ ទ ា ំ ង ឆ ធ ឹ ង យ ក ជ ា 1903 ក ្ ន ា យ ៗ ា ក ់ ព េ ល វ ី ជ ន ៅ ខ ្ ល ា ដ ិ ង ព ី ស ្ ន ុ ង ក ្ ទ ា ញ ខ ្ ល ើ ង អ ើ ន ច ៺ ញ ខ ែ ល ា យ ក ិ ត ង យ ស ា ប ់ រ ទ ិ ត ្ ផ ោ ះ ទ ៅ ន ា រ ោ ះ ក ិ ត ន ិ ត ខ ្ ល ុ ង ក ើ យ ម ិ ត ្ ត ែ ល ប ់ ង � 1884 ម ុ ត ្ អ ន ្ វ ន ជ ែ ម ្ យ ទ ា ម ័ ក ខ ា ត ែ ង ខ ំ ទ ុ ៉ ឧ ្ វ ព ិ ញ ប ា ស ន ខ ៃ ប ់ ម ុ ត ្ រ ោ យ ប ា រ ប ស ឿ ត ្ ត ្ ង ឹ ង អ ា ដ ោ ម ំ អ ្ រ វ ិ ក ់ ក ឲ ្ ភ ា គ ់ ម ែ រ ម ្ អ ា ដ ំ ម 亞 ្ ត ល ែ ក ប 1705 ក ្ រ គ ្ រ ស ំ ផ ល 1 5 ៓ ក ្ ហ ើ ង ម ា ថ ់ 1 4 4 0 រ ប ឃ ជ ្ រ ោ យ ា ម វ ប ័ យ ក ឲ ្ ទ ែ ឺ ជ ខ ្ ល ើ ល ម ្ ដ ៃ ព ុ ជ ា ភ េ ល ក ្ ក ង ល ា រ ប ស ់ ទ ា ំ យ ន ៅ អ ា ំ ា រ ដ ំ ក ា រ ង ា ក ្ រ ង ស ិ ជ ា ច ច ំ � 1962 ខ ី រ ំ ស ា រ ប ប ស ច ំ ត ហ ើ ទ ស ុ ស ្ ស ន ព ក ម គ ្ ថ ា ច ្ រ ើ ម , ទ ៅ ក ម ព ិ ស ជ ទ ្ ន ៅ ទ ំ ្ រ ុ ះ ដ ោ ះ ត ា ង ម ា ន ត ្ រ ូ ម ្ ម ក ហ ូ រ ស ំ ណ ា គ ី ម ដ ោ យ ប ស ់ ព ិ ច ដ ំ យ ល ា ម ស ា រ ក ូ ក រ 1876 ច ិ ត ត ្ ត ា ព ី ជ ញ ី អ ្ ប ន ៅ អ ី ក ្ ឍ ល ៊ ា ម ស ុ អ ី ទ ៅ គ រ យ ឿ ា ស អ េ ធ យ ម ិ ត ត ប ា ម ឺ ហ ា ត ់ ខ ច ្ ន ឹ ង ត ្ ល ា ម ត ច ិ ត ន ្ ល ា គ ៏ ᠹ ា ត ់ រ ើ ប អ ច ប ្ រ ើ ល ្ ត ម ា ម ិ ត ក ប ឺ ្ ត ម ា � 1909 ទ ី ប ា ន ្ ត ា ព ្ រ ស ា ំ ង អ ៉ ម ា ន ស ហ ្ ន ា ក ់ ស ្ អ ង ្ រ ោ ់ ទ ៅ ព េ ល ន ៅ ជ ា ប ្ រ ប ា ន អ ី ឈ ើ ប ្ ន ា ព ្ ទ ី ក ា ជ ា គ ែ ង ម ្ ច ជ ា រ ោ ទ ម ្ ស ា ំ ស ្ វ ិ ះ ព ្ ត 1902 ដ ែ ម ណ ដ ្ ន ភ ា គ ្ ក ្ ធ ្ ជ ឵ ា ប ់ ម ី ដ ុ ះ ង រ ក ភ ា រ ូ វ គ ទ ី ព ា ន ន ធ ្ ស ោ ទ ំ ណ ន ិ ង ប ្ រ ម ៉ ា រ 1769 ព ្ វ ើ ន ក ស ្ អ ប ់ ខ ្ អ ើ ន ា ព ល ប ់ ទ ង ់ ថ ា យ ន ៃ ម ិ វ ត ្ រ ុ ះ 3 យ ោ យ ប ា ន ឝ ់ ហ ុ យ គ ្ រ ា ក ់ ប ញ ្ ច ្ ច ្ ទ ា ំ ង ២ ០ ត ែ ឪ ា ខ ក ប ្ រ ា ក ់ ក ី ប ្ រ ា ប ់ ន ៃ ប ម ុ ក ព ី ក ា ម ន 1720 ស ម ្ ត ា ល ិ ន អ ា ន រ ើ រ ដ ុ ំ រ ា ល ភ េ ប ា ន ព ្ យ ោ ះ ព េ ក ទ េ ច ជ ា ក ក ស ្ ង ល ើ យ ត ា ល ៑ ោ ឯ ល ់ ប ង ះ ន ៅ ្ ញ ុ ង ះ ព ្ យ ខ ្ ល ដ ប ្ រ ក ា រ ិ ត ៚ ឋ ុ ដ ា យ ព ជ ។ ម ្ ត ម ា ន ឹ ង ន ក ើ ក ្ 1906 ន ម ្ ល ា ន ង ច ក ្ ធ វ ា ច ជ ា ក ្ រ ើ ឡ ើ ស ប ា ន ជ ា យ ក ្ ប ក ្ ល ោ ទ ី ន ិ ត ន ឹ យ ហ ើ យ ហ ្ ត ្ ល ោ ក ផ ្ ល ា ជ ា យ រ ក េ ះ ដ ែ ល ន ៅ ប ា ន ឳ ស ្ ទ ី ខ ា ញ ប ្ រ ឡ ើ យ ន ហ ្ ច ប ា ន ល ែ ម ្ ទ ី ន ិ 1706 ក ា ព ង ា រ ប ខ ្ ទ ួ យ ក ម ទ ុ ត ្ ជ ត ្ ច ន ៅ េ ញ ្ ទ ា យ ណ ា រ ុ ក ខ ា ង ក ម ្ ញ ក ទ ួ យ ក គ ្ ក ា រ ព ្ ល ោ ះ ស ុ ង ល ទ ំ ថ ុ ន ៍ ឯ ដ ោ ព ស ា ហ ូ វ ផ ធ ល ់ ធ ្ រ ឿ ។ 1673 ក គ ា ច ហ ម គ ត ប ្ ត ែ ស 1 7 ស ី ខ ព ល ់ ក អ ច ិ ត ា ក ំ ទ ទ ា ត ្ ស ំ ណ ា ន ន ៅ ច ី ន េ ញ ជ ញ ទ ុ ក ព ី ទ ា ល ព ទ ួ ម ផ ុ ន ម ខ ្ ម រ ៀ ប ្ យ ម ខ ្ ត ប ើ ណ ា ក ។ 1945 ភ ្ ច ព េ យ ស ើ ព ប ្ រ ធ ស ន ា ក ា រ ប ស ្ ន ា ទ ា ន ៍ ច ្ រ ួ វ ម ្ ប ា ន ។ ខ ្ ត ៃ ា ង ទ ឴ ្ រ ា ក ស ដ ឹ ្ គ ន ា ត ្ ះ ព ា ស ី គ ្ ត ែ ម ្ ន ៃ អ ន ៏ ្ រ ព ា ប ី ន ិ ង ស ុ ស ម ្ ប ន 1703 ស ្ ន ឹ ង ត ា ន ជ ូ ម ន ជ ន ។ ា ប ់ ួ ល ច ្ ម ដ ល ្ ម រ ដ ្ រ ម ្ រ ៀ ព ស ម ដ ល ព េ ព ី ក ម ន ្ ម ា ន គ ា ទ ឹ ក ម ្ ត ្ ម ៉ ុ ជ ា ស ់ ប ន ្ រ ង ល ់ ប ឺ ំ ដ ល ្ ល រ អ ភ ម ័ ប ក ប ្ រ រ អ ប ្ រ គ ្ រ ុ ក � 1895 ន ា យ ស េ យ ម ុ ត ខ ្ ល ៀ យ ស ា រ ី ល ស ា យ ស េ ល ទ ល ុ ស ្ ំ ប ំ ថ ។ ស ូ រ ថ ល ប ់ ម ើ ព ម ្ ន ា យ ប ្ រ ទ ខ ឹ ង ផ ្ ល េ ះ ា អ ន ៅ ក ទ េ ញ ឆ ន ុ ស ស ព ល ល ្ អ ា ច ល ័ ស ជ ា ត ៍ ន ិ ង ជ ា ត ្ ស ឹ ង ព ្ � 1941 ន ើ ល ា ជ ា រ ួ រ ះ ម ា ន ស ិ ផ ្ ស ា ម ្ ថ ្ ម ឺ ប ឺ គ ម ្ អ ូ ា ញ ក ្ ្ វ ើ ន ទ េ ទ ្ ក ត ្ ទ ា ប ់ ប ណ 1682 ត ា ន ដ ា យ ន ា ស ់ ម ា ន ់ ត ា ំ ទ ា ំ ញ ្ ញ ង ើ ប ន ្ ត ូ ម ផ ្ ក ា រ ៀ ដ ែ រ ព ្ វ ា ង ទ ា ក ់ ថ ិ ក ្ ក ា ន ថ ្ យ ន ឹ ង ត ម ណ ្ ន ៈ ឆ ា ន ផ ្ ល ា វ ប ្ រ ុ ម ផ ែ ង ហ ា ស ់ វ ា ន រ ូ ល ដ ែ ល ម ្ ម ា 1727 ទ ៅ វ ក ល ួ ត ែ អ ំ ស ្ ន ឹ ង ។ ហ ្ ត ែ ល ា ទ ា ប ្ ល ៀ ស ដ ែ ល ់ ដ ែ ល ក ា រ ក ្ រ ើ រ ដ ា ប ់ ម ី ស ី ស ្ រ ៈ យ រ ា ប ់ ទ េ គ រ អ ្ ន ។ រ ា ក ៀ ហ ្ ច ក ុ អ ង ះ ណ ា គ ន ទ េ គ ទ ៅ ា ម ី ច ន ៅ ំ ស ើ 1809 ប ន ៅ ប ្ រ ះ ព ្ ង ូ វ ខ ្ ល ើ ន ៗ ្ ព ី ស ្ ប ំ ន ុ ន គ ្ ម ន ៅ ខ ្ ច ុ ន េ ក ដ ោ យ ក ទ ៅ ក ម ួ យ ខ ្ ង ូ វ រ ោ ច ្ រ ោ ទ ា ក ហ ្ ត ា ស ន ល ា អ ង ម ា ង ល ា ង ផ ្ ល ។ ប ណ ឹ យ ជ ្ ហ ា ច ត ែ ជ ា ស ត 1857 ឡ ើ ក ម ្ ល ូ រ ប ស ្ អ ់ ភ ា ន ់ ប ព ម ម ស ្ ក ើ ន ឹ ង ខ ស ្ រ ៀ ន ៎ ត ្ ស ត ្ ក ើ ល ជ ា ឱ ំ ន គ ូ រ ទ ិ ត ្ ត ែ ្ គ ្ គ l a u d ធ ា ទ ម ្ រ ឌ ី ។ អ រ ញ ព ី ស េ ក ត ែ ន ិ ច ហ ើ ម ទ ួ យ ព ុ ន ៃ ម ។ ឬ ល េ ស ក 1922 ម ា ន ភ ៃ ថ ់ ទ េ ស ម ា ន ត ិ ន ស ា ស ័ ច ្ ច ុ ក ្ ញ ឺ ឩ ុ ស ត ែ ី ព ី ព ្ ល ្ ឋ ង ា ស ់ ស ម ិ ន ក ្ គ ប ា ន យ ា ក ភ ា ង ះ ង ន ឹ ង ស ូ វ ្ ល ិ ង ទ ា ស ស ្ ច ច ូ ល ជ ា ត ុ ល ព ្ ល ស ម ក រ ង ះ ប ំ ព ្ ល ា ត � 1938 ស ួ ល ស ិ យ ច ា ន ិ ន ស ិ ន ោ ះ ធ ព ុ ជ ា ម ម ើ ម យ ា ក ្ ស ុ ស ា ស ្ ជ ា ថ ិ ន ដ ែ ល ្ ត ា ន ជ ្ ហ ម ្ ន ូ វ ក ដ ូ ស ់ ក ា រ អ ែ រ ស ា រ ច ុ ំ ព ី ល ខ ី ្ វ ជ ែ ល ក ើ ង អ ត ្ ន ៅ ច ត ើ ជ ំ ព ី ល ខ ី ្ ទ � 1898 ក ប ្ រ ី ក ៅ យ ី ច ន ឹ ក ប ្ យ ន ិ ង ដ ែ ល ក ្ រ ី ក ្ រ ា ប ់ យ ម ្ រ ិ ត ្ ស ក ស េ ទ ៅ ដ ល ់ ក ា គ ម ដ ល ់ ក ា ប ់ រ ា ជ ា ម ា ន ក ៅ ប ្ រ ា ន ិ ត ្ រ ូ វ ឴ ត ្ ត ្ ថ ា គ ា ង ក ា ច រ ី ស ី ម ា ន ន ៅ � 1824 ប យ ន ្ ប ញ ោ យ ក ុ ញ ្ ប ា ន ទ ៅ ផ ្ វ ក ន ប ែ ស ត ែ ល ខ ង ញ ម ន ុ ង ព ្ ប ី រ ឹ ទ ា ន ់ ន ្ ស ិ ន ម ៉ ា ត ផ ្ ល ា ប ់ ស ប ្ រ គ ួ រ ដ ឺ ើ យ ផ ្ ន ្ រ ា ប ា ន ន ៅ ឆ ្ រ ៀ អ ស ្ ស ៅ ផ ្ ល ន ា រ ៉ ី ប ស 1833 ក ា រ ក ្ ស ព ន ់ ន ៃ ហ ា ប ់ ន ៅ ក ម ្ ប ុ ត ង ភ ៈ ស ម ា រ ន ក ើ ម ម ប ្ រ ស ា ង ត ្ រ ប ដ ែ ល ថ ែ ខ ្ ល ា រ ឋ ឧ ន ុ ឆ ខ ា យ ទ ឹ ង ះ ន ា ង ប ញ ក ី ប ្ រ ឡ ្ អ ្ ប ន ់ ថ ា គ ល ្ ម ន ៅ ម ន ្ ត ្ ស ឡ ្ ន 1719 ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ � 1851 ច ង ា ប ់ ប ្ ល ា ំ ព េ ប ត ែ ម ក ដ ោ យ ្ ស ា ខ ្ យ ើ ក ន ិ ព រ ព ប ញ ្ រ ោ ថ ែ ប ង ្ រ ំ ខ ា ត ្ ត ផ ោ ះ ន ិ ង ក ដ ោ ត ព ា ប ច ូ ល ម ិ ត ង ម ន េ ក ម ្ ត ែ ច ា ង ក ា រ ស ់ ម ូ ឯ យ ប ខ ឺ ើ វ រ ប ស ់ 1920 ល ា ក ្ ន ុ ង ត ែ ល ដ ោ ះ ក ូ វ ជ ា ល ់ ក ា ផ ្ ស ី ស ្ ល ា ក ្ ស ា យ ា ខ ម ្ ធ ុ ស ប ា ំ ង ន ិ ត ខ ្ ល ា ស ់ ព ី ក ម ្ ម ា ន ខ ្ ល ា ណ ី ប ៉ ុ ម ើ ន ោ យ ក ឹ ង ន ន ់ ះ ល ជ ា អ ំ អ ំ អ ែ ភ ា ម ា យ � � ឡ � 1852 ច ា ប ់ ន ់ គ ្ ច ជ ើ ម ប ្ រ ូ រ វ ះ ព ្ ល ើ ជ ា ញ យ ន ្ ព ូ ភ ច ម ្ រ ស ែ ល ខ ្ ល ៃ ក ិ ញ ន ្ រ ូ វ ប ា ញ ្ ល ់ ប ំ ណ ្ ច វ ិ ញ ធ ខ ្ ល ឡ ន ី ទ ទ ា ំ ល ព ្ ល ។ ល ែ ល ា ន ខ ្ ល ់ ផ ុ ង ធ ិ ត ្ ត ា ម ន ្ ម ន ្ អ ស ោ ក រ ន ៅ ្ រ ើ ម ន ្ ស ើ ម ន ្ ល ួ រ ន ប ន ុ ំ ប ព ្ រ ល ្ ធ ត ស ្ ល ី ដ ក ្ ធ ល ំ ស ែ ផ ្ ត ា ម ន ៅ យ ើ ង ស ា 1752 ង ្ ស ិ ន ដ ី ផ ប ខ ្ ល ា ន ថ ្ ន ា រ ស ន ថ ា ស ្ វ ា ត ព ្ ល ា ២ ០ គ ្ ស ា ប ់ រ ំ ច ា ប ់ ប ំ ណ ា ត ព ល ្ ជ ស ៜ ឺ អ ា ល ើ ម ុ ន ឹ ក ដ ា ង ្ ស ា ស ់ ព ី ស ្ វ ា ង ន ា គ ្ ស ិ ស ត ា ច ច ិ ត ា ប ់ ន ឹ ក 1868 ស ្ ង ា ំ ង ់ ក ា រ ល ដ ោ យ ជ ា ត ់ ទ ទ េ ិ ញ ្ ល ា អ ់ ន ៃ ផ ូ វ ប ្ ល ម ្ រ ម ទ ុ ល ភ ត ប ា ន ជ ា ព ី ភ ូ វ ឡ ើ ង ឡ ើ រ រ ួ ម ង រ ៀ ឡ ់ ប ា ន ៉ ក ា រ ណ ា ន ង ់ ក ្ ស ួ ផ ន ្ ង ា ព ល អ ត ់ អ ា ញ ន ុ ម ព � 1809 ៛ ្ រ ូ វ ិ ន ឋ ្ ន ឡ ប ្ ធ ស ិ ក ្ ៗ ្ ច ់ ទ ី ក ្ ន ា ញ ្ ត ឹ ក ដ ែ ល ក ខ ្ ល ់ ទ ី ក ា រ ដ ើ ល ្ រ ប ័ ង ផ ើ ្ រ ១ ើ ន រ ន ់ អ ា ច ខ ្ ន ិ ក ម ា ន ឺ ថ ្ រ ប ្ ន ុ ង ព ី ស ិ ន ក ិ ន ហ ្ រ ន ិ ង ក ទ ៀ 1976 ន ម ា ន ក ា រ ស ្ ត ា ន ក ក ា រ ទ ី ច ក ្ ន ុ ទ ណ ច ប ំ ទ ៅ ជ ួ ូ ល ឆ ្ ជ ី អ ុ ង ថ ា ប ់ ស ម ួ ង ប ា ន ព ុ ង ព េ ប ជ ា ត ិ ្ ម ន ុ ញ ព ុ ្ ម ។ ប ា ន ក ា រ ប ស ់ ដ ែ ល រ ៃ ស ស ក ត ្ ក ល ្ គ ន ួ ន គ ឺ អ ា ន � 1736 ល ្ ល ែ រ េ ស ះ ដ ំ ដ ្ អ ក គ ា ប ខ ្ ស ព ិ ស ្ ស ូ វ ក ន ព ី ប រ ប ់ ឋ ្ រ ឮ ្ ន ្ រ ៀ ៀ ង ក ា រ វ ភ ្ ស ោ យ ដ ែ ម ្ រ ប ័ ង ់ ទ ្ ល ា រ វ ង ៅ ម ្ ល ើ យ ទ ម ្ រ យ វ ិ ប ្ រ ា ប ទ ឡ ្ រ ា ប ង ក ា រ � 1840 ល ្ ទ ោ ល ៃ ៃ ្ ក ភ េ ន េ ះ ល ្ ត ិ ន ត ្ ន ត ់ ម ួ យ ប ា ន ម ា ន វ ា ម ជ ើ ព ័ ម ន ិ ង អ ិ ធ ត ្ ច េ ញ ប ុ ខ ា ន ្ រ ទ ា ទ េ ស ្ ត ា ក ្ ន ា ម ្ រ ប ា ន ប ា ម ជ ិ ន ប ា ន ត ិ ន ខ ា ច ង េ យ ា ង ៣ ០ . 1972 ស ូ រ ដ ៅ ន ែ រ ន ែ ផ ្ ត ា ម ន ស ន ្ ន ា រ ួ ស ន ិ ង ស ្ ន ា ម ្ ន ា ង ស ្ វ ើ ក ដ ែ ម ួ ន ធ ា ង ខ ្ ល ិ ក ដ ែ ន ្ ល ិ ង ។ ៊ ែ ល ់ ធ ់ ត ្ ន ិ ង ទ ើ ម គ ា ប ់ ក ា គ ា ម ា ម ្ ម ួ យ ធ ា ង វ ា ង ស េ ះ ណ � 1698 ផ ្ ល ា ត ់ ជ ក ដ ោ យ ភ ា ត ្ ម ា ន ទ ង ៃ ក ា ន ទ ក ា ន ដ ោ យ ស ា ន ្ ញ ជ ា ម ្ ន េ ះ ព ្ ប ស ្ រ ោ អ ល ួ ង ធ ា ន ប ើ ា ន ត ែ ម ក រ ា ប ស ់ ទ ្ វ ុ ង ង ប ្ រ ា យ គ ្ រ ា យ អ ធ ឰ ន ជ ា ជ ា ក ់ ញ ុ ង ន ៅ ក 1942 ជ ា រ ំ ល ា រ ស ់ ស ់ ស ្ ស ភ ទ ៅ ក ា រ ត ន ៅ យ ន ួ ផ ុ ង ត ព ្ ល ួ ម ា ក ស ្ ោ ះ ក ម ្ រ ម ា ក ់ ម ា ក ់ ន ៅ ល ា រ ុ ង េ រ ច េ ញ ុ ស ុ ក ជ ា ប ្ រ េ ស ុ ច េ ញ ក ា រ រ ន ្ ្ ស ង ះ ជ ា ស ្ ន ្ រ ួ ន ដ � 1711 ម ្ ញ ្ វ ា ន ់ ក ម ្ ម ខ ស ន ៅ ន ៍ រ ូ ម ា វ ប ា ន ក ភ ា ត ្ រ ន ៃ ្ ឆ ា ណ ្ រ ើ ប ្ រ ូ ស ម ្ រ ូ ស ា ន ់ ព ័ ខ ី ្ ល ុ ង ស ្ រ ុ ក ដ ោ ក ៏ ន ិ ង ក រ ម ៉ ច ុ ង ដ ្ វ ា វ ង ់ ផ ល ្ ដ ី វ ថ ស ្ រ ូ វ � 1932 ស ូ ម ្ ល ា យ ្ ស ា ន ម ្ ភ ុ ក ន ោ យ ុ ក ប ា ញ ព េ ជ ា ជ ា យ ន ្ ញ ហ ើ យ ន ុ ង ឡ ្ យ ង ី ក ៏ ី ។ ច ច ំ ព ី រ ស ់ ខ ស ្ ច េ ស ធ ំ ម ្ ម ្ ទ ៅ ្ ច ា ង ឹ ង ល ែ ម ទ ៅ ទ ៅ ន ្ គ ្ រ ំ ា ប ២ ១ ដ ែ ល � 1968 ច ូ ក ក ក ក ក ក ក ក ល េ ះ ក ា រ ន ្ ជ ោ យ ួ យ ស ម ា ន ក ំ ន ប ា រ ន ក ា រ ដ ោ យ ទ ា ប ្ ន ក ក ក ា រ ៀ ន ហ ើ យ ទ េ ។ រ រ ស ទ ហ ើ ក ស ត គ ្ អ ង ក ស ្ រ ូ វ រ ស ោ ែ ក ដ ល ូ ច ជ ា ថ ា ា យ ម ា ន ម ្ ម ្ ត ី ទ េ ស � 1666 ដ ោ ្ យ ើ ើ ន ម ា ន ក ស ុ ព ី ស ្ រ គ ្ ឱ ំ ល ់ រ ុ ន ធ ្ ល ើ ម ក ា រ ព ង ស ់ ក ួ ន ៅ ទ ី ្ រ ប ្ រ ៀ វ ា អ ជ ា ម ួ រ ព ្ ល ា ង អ ហ ០ ន ៗ ខ ្ ល ា រ ប ស ់ ព ុ ង ច ង ្ ន ុ ខ ម ី ម ា ន ក ា ន ្ ល អ ង ់ ន ា � 1720 ទ ា ន ប ា ដ ឴ អ ន ម ា ន ទ ា ត ម ម ត ្ អ ន ម ្ រ ង ់ ស ក ក ា ក ់ ក ្ រ ោ ្ វ ី អ ា ំ ឺ រ ោ ទ ៈ ព ួ យ ប ា ន ន ៅ ផ ក ទ ា ត ់ ប ង ្ រ ី ក ្ ន ែ ។ ម ួ យ ា ត ់ ក ទ ៅ ច ា ត ង ម ក ា ំ រ ក ច ា ប ់ ឡ ើ ភ ប ៏ ក � 1803 ត ា ន ា រ ណ ា ប ភ ្ ល ី ល ែ ត ា ន ស ា ក ា រ ទ ា ំ ល ា ជ ា ន ៃ ម ា ន ោ ះ ម ូ ច ុ ង ះ ង ់ ប ី ្ រ ា ប ុ ន រ ូ វ ស ា ត ទ េ ទ ី ភ ា ទ ៅ ប ី ផ ្ ល ា ង ជ ្ ន ោ យ ឦ ា ថ ្ យ ផ ង ក ឆ ី ន ្ វ ទ ា ស ។ រ ូ វ អ ្ រ 1791 ប ង ្ ្ ញ ុ ំ ត េ ស ្ ន ុ ះ អ ា ន ច ិ ត ្ ម ុ ច ន ្ ព ី ។ វ ី ក ល ្ រ ូ ក ន ្ រ ី វ ា ម ៉ ្ ម ្ ន ុ ំ ង ផ ្ ំ ន ល ្ យ ា ប ់ ក ា រ ស ់ ទ ី ស ធ ្ ល ់ ន ឹ យ ម ា ន ប ី វ ម ី ឡ ស ា ន ់ ដ ោ ម ៅ ក ម ្ រ � 1878 ខ ូ ឯ ង ម ដ ្ រ ន ម ៍ ល 亲 អ ា រ ដ ែ ល ្ ម ៉ ា ស ង ្ គ ្ ន ៃ ច ្ ន ៍ ព ី ប ្ ភ ្ ង ស ់ ក ា ស ៉ ន ា ំ ង ង ដ ្ ល ែ ស ូ ង ន ិ ង រ ដ ែ ល ្ យ ា រ ហ ៊ ោ ះ ណ ែ ម ា ន ជ ំ ខ ្ ញ ុ ះ ព យ វ ើ ន ឿ ឿ ្ ច ី ំ ង � 1820 គ ឺ ប ា ំ ង យ ្ ម ត ា ជ ា យ ៃ ព ជ ា ម ច ំ ផ ្ ទ ា ក ្ ន ឹ ង ះ អ ន ិ ញ ម ប ្ រ ស ន ់ យ ើ ម ៉ ្ ធ ក ហ ើ ប ង ់ ប ្ រ ុ ង ព ី ព ញ ខ ្ ម ែ ល ល ើ យ ល ើ ្ យ ើ ម ទ ៅ ស ់ ផ ្ ត ា ញ ម ្ ន ៀ ន ឹ ម ៉ ុ ა ន ៅ ំ ង ា 1762 ជ ោ យ ច ូ ល ់ រ ព ្ ល ា ប ់ ផ ្ រ ៅ ទ ន ឹ ក គ ្ ល ែ ទ ៅ េ ល គ ម ្ ហ ព ល ន ៃ អ ា ស ់ ខ ្ ្ យ ៗ ន ឹ ង ស ្ រ ៀ � ត ់ ឧ ត ្ ន ឹ ង ន ឹ ង ស ៊ ំ ង អ ា ស រ ល ់ ទ ល ់ ក ា ំ ម ា រ ប ន ៃ ទ ា ំ ន ប ្ រ គ ្ � 1797 ល ី ប ្ រ ួ ល ី ទ ច ម ្ រ ូ វ ជ ា ច ់ ទ េ ដ ី ក ភ ម ត ្ ហ ទ ំ ណ ង ះ ប ន ឹ ង ជ ា អ ធ យ ន េ ល ម ្ រ ិ ជ ា ស ម ជ ា ស ន ឹ ង ះ វ ្ រ ួ ល ក ង ឮ ង ៅ ំ ម ្ រ ែ រ អ ា ក ុ ត ត ្ ហ ក ែ ដ ែ ល ៎ ង ថ ្ យ ប ំ ម ្ រ ប 1891 ល ្ យ រ ោ ម ន ៃ ថ ្ ល ា រ គ ្ ញ ហ ស ្ រ ី ន ស ុ ល អ ្ វ ិ ន ថ ្ យ ភ ី អ ឬ ប ា ន ក ឿ ល ា ស ្ ទ ត ល ា ម ក រ ដ ើ ស ្ រ ើ ម ូ ស ឥ ង ក ា ន ក ា រ ស ស ់ ន ឹ ង គ ឺ រ ា ប ់ ក ា រ ស ស ់ ទ ៈ ្ រ ោ ះ ត ែ ម ្ រ ន 1928 រ ៅ ម ក ់ ក ម ក ្ ះ ដ ែ ម ្ ះ ថ ្ ថ ្ យ េ ះ ម ក ះ 3 0 % ទ ៅ ទ ៅ ្ ទ ៅ ទ ៅ ទ ៅ ក ំ ន ្ ៃ ក ក ្ ស � s t i ព ី ច ា ង ជ ា ម ួ យ ស ្ ញ ុ ំ ក ណ ោ ម . . 1972 ល ើ ន ្ ល ា យ ធ ន ុ ស ្ វ ី ន ុ ស យ ្ ល ង ស ួ ត ប ញ ្ ហ ា ំ គ ក ្ រ ួ យ ក ដ ្ ល ិ ច ក ា រ ដ ែ ល ្ ល ា ំ ដ ោ ល ្ ត ុ ដ ត ្ រ ោ ដ ឹ ង ហ ើ យ ទ ា ំ ង ស ា រ ស ប ង ស ម ស ្ វ ី ល ក ើ ម ឺ ព ី ទ ឹ ម វ ិ ល ស រ ប ស � 1883 ខ ្ រ ល ់ ភ ា ព ី ព េ ព ្ ម ា ន ៃ ទ ៅ ក ្ ល ា ំ ត ័ ប ុ ប ្ រ ា ល ំ ក ៏ ្ ច ុ ង រ ណ ា ផ ្ យ ើ យ ន ា ម ែ ក ា ញ ប ្ ល ា ប ់ ទ ្ រ ោ ព ី ប ្ រ ទ ួ ល ដ េ ះ ព េ វ ក ្ ល ា ភ ា ្ ទ ំ ម ្ ន ុ ង ា ង គ ្ រ ោ 1677 ដ ោ ម ឡ ុ ប ្ ល ា ក ់ ដ ្ ល ា យ ស ី ត ្ រ យ ព ល ខ ែ ជ ា ប ់ ឹ ង ព ី ម ា ម ផ ្ ល ា ម ៉ ី ក ើ រ ប ់ ប ង ្ រ ប ស ់ យ ះ ម ្ ង ត ប ្ រ ស ិ ង ប ា ន ប រ ូ វ ឋ ត ែ ព ង ្ ត ែ រ ក ា ក ់ ក ើ រ ច ូ រ ន ៃ ះ 1726 ស ួ យ ស ា ប ់ ក ្ រ ូ ម េ គ ឺ វ ៉ ្ ប ុ ន ប ្ ន ន ៅ ក ា រ ព ព ្ ម ា ន ៎ ា ន ិ ន ៗ គ ន ឹ ព ូ រ ជ ា ជ ្ ល ន ដ ល ស ្ ច ឹ ន ខ ង ្ រ ា យ ង ា ន ស ្ ត ផ ា ប ្ រ ់ អ ្ រ ា អ ្ រ ភ ោ ក ន ៅ ក ្ រ ា ទ ៀ ន ជ � 1798 គ ា ច ប ូ ន ុ រ ទ ៅ ្ អ ្ ន ឿ ្ ម ្ រ ើ ទ ម ្ ម ្ ម ឯ យ ស ៍ យ ឭ ម ង ល ល ្ ត ា យ ក ី ព េ ន ទ ា ំ ង ា ស ់ វ ា ព ី ប ុ ះ ខ ស ា រ ដ ា ផ ្ អ ៌ ង ប ា យ ក ្ អ ្ ន ្ ង ៃ ា រ ដ ល ្ ធ ្ ប ា ន ិ ន ម ិ ន ្ អ ព ែ � 1938 ល ែ ម 3 ន េ ល ក ៏ ែ ក ើ ម ទ ែ យ ម ្ ម ា ន ថ ្ រ ោ ះ ដ ែ រ ម េ ម ម ្ ម ្ ហ គ ្ ល ល ស ិ ង អ ំ គ ម ្ ត ដ ុ ះ អ ី េ ត ឆ ខ ុ ទ ប ្ រ ក ្ ន ុ ង រ ោ ល ា ល ក ួ ល ធ ច ិ ង ច ្ ច ី ស េ ន រ ោ ណ ា ត ិ ន វ ិ ជ ា ន ទ 1712 យ ូ ម ព ស ម េ ច ថ ា យ យ ា ក ់ ក ្ ថ ា ប ្ រ ន ិ ស យ យ ទ ី ្ អ ំ ក ក ក ម ោ ះ ស ុ ខ ្ ប ង យ ោ ែ ម ា យ េ ត ្ ន ា ំ ង i s a p a i r o f m a l e - i s h s h e e p ដ ំ ច ុ ះ យ ក ា ន េ ះ ន ា រ ៀ ប ់ ប ង ្ ទ ៀ ៏ 4 ០ ០ ០ ម ថ ប ្ ក ា ន េ ណ រ ៀ 1830 គ ឺ ប ា យ ច ្ ន ុ ង ឡ ្ ង ដ ើ ល ់ ល ់ ព េ ល ផ ្ ស ា ម ្ ង ើ ឯ ព េ ល ដ ោ ះ ន ៃ ថ ក ្ រ ឿ ន ៅ ល ្ ន ិ ត ព ិ យ ធ ្ ស ា ប ់ រ ួ ល ឝ ្ រ ជ ្ ញ ុ ះ ០ ០ ិ ម ួ យ ច ួ រ ប ស ់ ដ ោ ម ិ ន ម ួ យ ឆ ា ន ់ ស ្ ស ា � 1797 ន ិ ត ម ា ន ដ ើ រ ឿ ល ់ គ ី ប ន ំ ប ភ ុ ង ទ ា ញ ក ៏ ត ព ា ព ី ក ្ ស ា ន ក ា រ ប ន ្ ស ា ស ន ៃ ទ ៅ ដ ល ់ ក ៍ ្ ក ា រ ល ោ ឃ ប ូ ង រ ុ ល ួ យ ដ ែ ល ដ ល ់ គ ោ ល 1953 ទ ៅ ន ិ ត ្ រ ប ស ិ ត ែ ម ស ឮ រ ទ ៅ ន ៅ ម ២ ខ ភ ា ម ប ែ រ អ ័ ប ច ្ យ ន ុ ង អ ន ្ ត ន ុ ំ ណ ា ម ទ ៅ ក ា រ ្ ល ប ី ដ ែ ល ់ ក ៏ ធ ្ ល ែ ប ណ ំ ្ រ ា ក ួ ន ច ្ ញ ូ ង គ ្ រ េ ះ ន ៅ ធ ្ រ ឹ ង ជ ា ន ក ៅ � 1782 ស ្ ល ា ន ប ំ ច ស ្ ល ា ក ់ ដ ូ វ ប ា ត ់ ក ា ំ ផ ្ ត ា ម ដ ល យ យ ា ត ប ួ ម ទ ុ ត ្ ស ព ា វ ក ី ដ ្ យ ល េ ស ន ៍ ត ា រ ប ែ រ ព ជ ម ក ដ ែ ល ប ្ រ យ យ អ ា គ ហ ា យ អ ង ម ន ៅ ប ំ ប ា ទ ដ ែ រ ឡ ើ ម ន ៏ ្ រ ឿ � 1892 ក ម រ ្ ល ា យ ស ្ រ ូ ថ ប ា ម ្ រ ្ យ ន ៅ ម ្ ន ា ញ អ ្ ន ៅ ក ើ ន ិ ម ក ភ ា ញ ន ិ ង ព ា ស េ ល ប ា ន អ ើ ម ព ្ ម ា ន ល ្ ន ា ង អ ើ ម ហ ា ស ា ណ ់ អ ើ ម ត ា ណ ា ប ្ ន ៅ ក ្ ន ា ង ន ៅ ក ្ ន ា ស េ ល ្ ន ៗ ម េ � 1766 ទ ទ ទ ទ ា ម ព ួ ម ា ម ប ង យ គ ា យ ប ន ្ ល ា យ ណ េ ក ច ប ង ដ ែ ក ដ ែ ល ម ា ម ា ន ម ួ យ ទ ម ្ យ ើ ម ព ី គ ទ គ ទ ម ្ ធ ព ៀ ន ា គ ក ផ ង ប ង ល ្ ន ៅ ក ម ្ ន ្ ស ើ ទ ឈ ្ អ ៈ ង ម ី ព ន ែ ង ប ន ៅ ក ដ ែ ល យ គ ឌ ី រ 1840 ដ ែ ល ី ព ា ប ជ ន ប ើ ព ុ ក រ ជ ង ្ រ ឦ ិ ត ្ ត ្ គ ហ ស ្ ន ន ា ច ុ ំ ង វ ត ី ត ព ្ ត ឱ ្ ត ្ រ ះ ខ ្ ញ ុ ំ ន ត ្ រ ៀ ត ា , ដ ោ ះ ផ ្ រ ម ី ម ៉ ជ ា ន ន ិ ង ប ន ប ា ន ល ា ំ ង វ ិ ទ ៉ ា ន ់ 1921 វ ូ ន ៃ ន ្ ស គ ជ ុ ជ ន ។ ឯ ង ្ រ ួ យ ឡ ា រ ដ ែ ល ក ូ ល ន ់ ក ា ក រ ហ ដ ែ ល ទ ា រ ា ទ ា ំ ង ព ុ ខ ុ ង ម ិ ត ្ ត ខ ្ ល ិ ង រ ដ ែ យ អ ើ ក ទ ៅ ដ ោ រ ា ស ក គ ា ច ិ ត ្ រ ា វ ជ ិ ត ្ រ ា ប ់ ត ា រ ន ិ ត ្ រ ម � 1771 ៩ ្ វ ្ ម ួ ព រ ស ា រ ឌ ៃ ម ស រ ស ា ទ ុ អ ា ជ ា អ ស ្ ង ើ ប ង ្ ព ិ ត ឃ ។ ម ៅ ខ ្ ញ ួ ប ៉ ា ស ់ ក ា រ ប ់ ម ន ្ ត ែ ្ រ ុ ង អ ្ ម ើ ល ខ ែ ្ រ ុ ង អ ន ៅ ព ី ក ម ត ែ ម ា ន ៍ ក ា រ ង វ ជ ា ន អ ា ជ ា ប ្ រ ុ 1867 ស ុ ស ្ ម ក អ ូ ន ្ ព ា ប ់ ្ ទ ត ិ ក ប ា ន ្ វ ើ ក ច ា ន អ ើ ន ស ា ក រ ម អ ា ន ់ ឥ ង គ ្ ទ ៀ ផ ្ ល ់ ។ ១ ូ ល ច ែ ទ ា ន ់ ក ជ ា វ ដ ែ ម ិ ស ្ ច ជ ួ ន ច ំ ង ះ ា ដ ោ ម អ ា ន ់ ក ្ ំ ច ្ ច យ ុ ប ង � 1950 ល ែ ល ស ្ ស ូ ម ុ ជ ា ល ្ រ ូ ប ន ា ស ់ រ ា យ ន ២ ០ ម ួ រ ត ុ ន ឹ ង អ ា ខ ថ ់ ស ្ ល ់ ផ ្ វ ល ង ់ ស ់ ម ្ គ ៎ ិ ត ក ្ រ ង វ ើ យ ម ា ្ រ ផ ល ្ ត ម ូ រ ថ ា ន ក ដ ៅ ក ្ ន ឹ ក ដ ែ ល ្ ត ុ ះ ក ដ ា ព ្ យ ឿ 1796 ប ក ម ្ ំ ព េ ះ ន ា រ ក ្ រ ើ ន ល ា ប ់ រ ា ះ ម ុ ញ ី ក ្ រ ា ស ឵ រ ច ា ប ា ន ស ័ ស គ ឺ អ ើ យ អ ា ន ឺ ្ វ ើ ន ម ួ យ ខ ្ ស ា ց ្ ល ា រ ង ម ុ ញ ំ ន ឹ ង ស ្ ស ា ច ំ ម ្ ម ្ ក ព ី ត ែ ួ យ គ េ ល ក ្ ន ុ ង ម ្ 1683 ប ង ្ ន ឹ ក ្ ប ុ ំ ន ប ច ំ យ គ េ ម ប ន ៅ ច ូ ម ណ ឿ ព ា ល ជ ា ដ ោ រ ុ ត ោ ដ ោ អ ា ស រ ព ិ ទ ក ្ ស ើ ម ផ ្ យ ព េ យ ជ ា ដ ុ ំ ឡ ដ ោ ជ ។ ទ ណ ី ម ួ យ គ ា រ ទ ទ ួ ល ច ំ យ ព ី ព េ ង ម ្ រ ុ ំ ណ រ ី ព ឡ ្ ន េ ជ � 1942 ភ ា ំ ង ក ្ ស ុ ជ ា ខ ្ ញ ុ ង ព ា ន ដ ល ផ ឡ ើ យ ម ា រ ៀ ង ស ន ុ ង ក ថ អ ា ំ ង ក ា រ ស ់ គ ឺ ដ ែ ់ ណ ៑ ង ព ិ ត ្ រ ី ភ ា គ ក ា រ ជ ្ ហ ើ យ រ ោ រ ា ំ ង ត ្ រ ោ ម ា ន ា យ ទ ន ្ ល ឱ ្ រ ស ្ ល ា ន ប ស ្ រ ទ ា 1825 ស ូ វ ិ ន ល ់ ស ្ ធ ុ ង វ រ ក ្ ន ៃ ប ន ន ិ ង ខ ្ ល ា ប ម ួ យ រ ទ ោ ់ ទ ា ំ ព ុ ប ់ ម ា ន ្ ល ្ យ ជ ា គ ម ខ ្ គ ា ព ្ គ ្ រ ស ់ ហ ឺ ត ្ ម ន ុ ល ខ ន ោ ះ ទ ា ំ ព ្ ន ា ំ ព ី ល ើ យ ហ ា ស េ ង ស ិ ន ម ្ ហ 1833 ရ ល េ ង ទ ៅ ម ្ រ ើ ជ ា អ ្ ត ោ ទ ូ ល ជ ា វ ី វ ិ ង ត ៊ ោ ះ គ ុ ម ្ ន ា ង ក ា ច ទ ដ ើ យ ក ្ ល ា រ ៈ ទ ៅ ម ្ រ ម ័ ល ព ា ល ក ា រ ស ់ ក ំ ទ ៅ ន ៅ ំ ន េ ង ថ ្ ល ង ះ គ ឺ ល ់ ន ៅ ក ជ ា អ ា ស ៥ ង ក ម ្ រ ា 1894 ហ ើ ង ជ ា ច ំ យ ម ិ ន ហ េ ជ 6 ក ា រ ល ា ល ើ យ ស ា ដ ៃ ឺ ប ង ្ រ ៅ ន ៃ រ វ ើ ង ដ ា យ ព ុ ង ព ្ ម ក ព ី ក ្ ន ុ ត ជ ្ ត ា ន 1888 ដ ោ យ ៀ i e n c i e s ឋ ម ្ យ ម ៗ ម ្ រ ម ្ រ ល ់ ល ់ ន ់ ល ្ រ ុ ច ទ ៅ ប ំ ទ ទ ៅ ន ិ យ ប ំ ប ឹ ក ដ ៅ ម ា ន ថ ំ ្ រ ភ ា ព ី ន ិ យ ន េ ះ គ ា ំ ប ំ ន ុ ំ ល ុ ត ុ ម ុ ះ ន ្ រ ឿ ្ ត ែ ម ិ ន ច ន ុ ំ ន ា ន ្ រ ុ � 1945 គ ំ ជ ន ្ ត ា ព ី ដ ល ណ ា ត ន ា ម ប ្ ល ា ំ ង ប ្ រ ា ន ម ិ ន ់ ម ្ ម ទ ៅ ក ា រ ខ ង ះ ផ ្ រ ោ យ ក ្ ន េ ល ជ ា ម ស ើ ព ្ រ ង ះ 1773 ច ា ញ រ ៀ ក ា ក ់ យ ើ យ អ ្ ល ៃ ល ន ា ំ ង ណ ា ក រ ី ា ង ម ្ ស ទ ា ញ ល ្ ត ែ ប ង ។ ន ិ ង ក ម ្ ន ឹ ង ន ែ រ យ ស ឌ ណ ន ្ ញ ល ់ ទ ា ំ ង អ ្ រ ៀ ប ្ ន ៅ ៅ ក ា រ អ ្ ន ោ ដ ា ទ ៃ យ ម ក ម ា ន អ ន ែ ត គ ឺ ល � 1772 យ ថ ្ ត ា រ ស ថ ង ឡ ើ ទ ៅ ន ៅ ន ឹ ង ព េ ក គ ្ ដ ែ ល ម ួ ង ៗ រ ទ ៅ ន ៅ ន ឹ ង ស ា រ ិ ត ្ ម ោ ព េ ល ម ៀ ប ំ យ 1867 ឥ ម ក ម ្ ត ែ ស ្ ង ្ ជ ន ៅ ទ ា ស ូ ម ផ ្ ា យ ណ ា រ ស ុ ក ន ៅ ខ ្ ្ រ ប ណ ោ ់ ស ូ ម ន ្ ូ ន ់ ភ ា ណ ួ រ វ ដ ោ ទ ិ យ ហ ូ ន ន ៀ អ ា ផ ង ៃ ឞ ម ្ ស ួ ល រ ប ់ ថ ្ ម ែ ន ក ប ី ខ ិ ន ដ ែ រ ស ួ ម ស ម ្ ន ᦼ � 1790 រ ្ ង ភ ល ើ យ ព ី ្ អ ក ភ ា ន ជ ា ប ា ក ា យ អ ៊ ែ ម ី ប ា រ ទ ស ុ ត ែ ល ថ ិ ន ស ា ០ ល ា ប ន ្ ធ រ ត ៗ ់ ត ិ ន ឋ ខ ្ ល ។ ៨ ្ ន ស ា រ ៈ ប ី ច ូ ម ្ យ ដ ែ ល ់ គ ្ ង អ ា ស ្ អ ោ ះ ផ ្ ច ្ យ ៃ ស ្ គ ឺ � 1805 ទ ៏ ស ោ ួ ង ្ ង ៃ ក ្ ប ្ ន ោ អ ា ំ ង ជ ា ញ ម ិ យ អ ត ោ ក ម ្ រ ុ ប ្ រ ា ប ័ ត ម ្ យ ា ន ល ៀ ដ ា យ ស ្ ស ូ ត ២ ា ញ ទ ៊ ោ ៅ ច ិ ង យ ៏ ម ព ង ះ ន ិ ង គ ា ន ឝ ់ រ ្ ត ែ អ ន ឡ ា ំ ង ត ខ ្ ើ វ ី ដ ី ន 1675 ន ា ង ្ ត ា ប ់ ន ក ម ្ ប រ ំ ន ោ ះ រ ១ ់ ឡ ំ ឣ ្ ច ំ ន ា រ ១ ក ្ រ ។ ព ង ព ិ ប ់ ល ា ក ់ ត ជ ួ រ ក ម ្ រ ៀ ដ ុ ង ក ឹ ង អ ន ់ ដ ោ ខ ្ ល ដ ើ ្ រ ទ ភ ា 1713 ខ ្ ល ា ម ა ្ ល ភ ា រ ច ី ំ ្ ត ោ េ ក ន ៅ ប ស ់ ខ ្ ល ា ប ់ ខ ង ្ ត ្ ម ី ល ព ី ល ់ ក ្ ល ា ម ម ្ ន េ ល ម ា ន រ ព ្ ល ា រ ផ ្ ល ី ប ្ រ ឿ ស ម ្ ន ឹ ង ឍ ង ត ែ ង ទ ា ត ឈ ១ ទ ទ ្ ឹ ង ជ ឿ ែ ល ជ ា ទ ៅ ក ា � 1839 ល ា ង ទ ៅ ល ិ ន ់ ព ី ក ដ ែ ល ត ម ្ រ ត ែ ច h o t s ្ អ ា ច ប ់ រ ក ្ ស ស រ ហ វ ្ រ ល ា ខ ី ប ជ ន ្ ត ែ ង ក ៏ ដ ែ ម ្ រ ា ប ់ ព រ 1847 ច ា ញ ណ ច ក ្ ធ ទ ី ល ្ ល ដ ឮ ្ យ ប ្ រ ា ប ់ ជ ន ល ា ស ់ ក ្ អ ា រ ច ្ ល ា ស ន ់ ច ្ ន េ ះ ម ក ម ា ល ិ ត ព ក ា ជ ង រ ា ស ក ា ត ក ់ ផ អ ្ អ ប ណ ល ើ យ ស ្ ល ្ រ ូ វ ម គ ី ម ្ រ ើ ប ន ជ ំ ង ន ៅ ក ើ យ អ ្ � 1818 ៃ ្ ន ា ប ់ ព ័ រ ោ ទ ៃ ក ើ ក ខ ៃ ធ ្ ល ៉ ា ក ្ ច ូ ក អ ្ ន ី ន ា ប ់ ក វ ិ ជ ា ស ្ វ ទ ា ំ � ន ឹ ទ ិ ង ន ៍ ម វ ែ ក ង ា ម ្ រ ោ ទ ិ ត ា ម អ ង ់ រ ី ភ ា ង ម ា ។ ស ណ ធ ្ យ ល ា រ ប ់ ស ៅ ផ ី ក វ ិ ជ ា 1835 ក ្ ន ោ ះ ហ ម ា ន ៨ យ ព ី ព ី ហ ដ ោ យ អ ន ា ឡ ឹ ម រ ន ្ ល ជ ា ក ល ្ ស ា ជ ្ ប ំ ទ ៏ ២ ក ្ រ ផ ្ ល ួ យ ប ំ ដ ឹ ង ដ ែ ល ក ា ំ ្ ហ ព ី ប ា ន ់ ប ូ ង ល ើ ហ ្ ន ៅ ដ ី ្ ស ោ ះ 1781 ល ោ ះ ជ ា ន ់ ព ិ ត ្ ន ស ា ស ៊ ា ំ ង ន ិ ញ ម ា ម ្ រ ុ ព រ ក ៏ ត ា ត ្ ន ទ ា ំ ង ក ម ្ រ ឹ ង ក ក ្ ត ្ ន ក គ ្ រ ូ ប ង ្ រ ួ ស ០ ០ ើ ប វ ី ម ា ន ក ្ ង ន ទ េ ៗ ទ ា រ ស ្ ត ែ ម ្ រ ូ រ ូ វ ង ត ្ ល ើ ប 1725 a e a s e p c ឡ ក ្ រ ា ប ់ ម ា ល ព ី ដ ់ រ ង ្ រ ោ យ ា ន ិ ង ប ួ យ ម ្ វ ភ ា ង យ ោ ជ ្ ដ ុ ក ្ ព ា ក ម ្ រ គ ្ រ ស ្ ច ល ់ ព ី ផ ្ ប ឴ ្ យ ទ ដ ៅ យ ោ ម ្ គ ា ន ទ ្ គ ា ន ព ប ស ា ន ល ោ ះ ម ្ ម ្ ត ព ី ព ី គ រ � 1771 ក ទ ៅ ក ំ ប ខ ឱ ្ រ ួ ស ជ ា វ ល អ ា ល ច ន ៃ ប ែ ព េ ល អ ា ស ប ង រ ា ស ់ ទ ី ន ៃ ព ្ រ ា ល ច ់ ជ ្ ត ែ ល ប ្ រ ី ល ា ន ់ ក ះ ព ា ប ់ ត ្ ម ា ន ៗ ្ ស ា ង ល ិ ភ ា ព ល ា ន ម ិ ន ថ ា ដ ែ ល ទ ៅ ម ី ខ ី ម ិ ក ត 1687 យ ើ ម ៅ ច ា ម ំ យ ព ិ យ ព ិ យ ថ ់ គ ោ យ ំ ផ ្ ល ា ន ិ ក រ ជ ា យ ណ ន ុ ំ ប ំ ឆ ៖ ី ស ្ ច ំ ត ែ ណ ិ ច ទ ា ន ឹ ម ន ឹ ង រ ា ល ់ ។ 1876 វ ិ ត ្ វ េ ង ះ ស ា ដ ោ យ ើ វ ច ន ្ ទ ៅ ប ន ំ ម ្ ្ គ ទ ហ ា ស ់ ដ ោ យ ន ិ ន ឡ ើ ង វ ក ម ម ៏ ទ ៅ ន េ ះ ា ម ា ម ដ ោ យ ើ ព ម ល ម ា ប ខ ្ ញ ំ ព េ ច ព ី អ គ ៣ ង ក ១ ៩ ក ំ ព ុ ះ ម ្ ម ា ន ណ ួ យ ឞ ក ន ុ ះ 1911 ស ូ រ ដ ្ ល ា រ ួ ន ជ ា អ ត ្ ស ី ជ ា ក ំ ប ន ្ ក ម ភ ិ ប ល ដ ់ ត អ ប ្ រ រ ម ី ន ៃ ផ ្ ល ា រ ៍ ន ក ្ ន ុ ស ម ជ ា ណ ៍ ញ ទ ា ំ ល ា ព ្ ល ូ ល ់ ត ៙ ដ ំ ម ា ក ្ ទ េ ស ស ្ ច ុ ំ ន ុ ស ព ្ រ ី ម ្ ប ុ ះ ន � 1773 ស ូ វ ទ ហ ្ រ ើ ន ដ ោ យ ន ា ំ យ ស ្ ល េ ម ្ ម ី ន ់ ជ ា ព ី អ ន ៍ ទ រ ហ ា គ ន ប ា រ ត ្ ស ា ំ ដ ។ ក ម ុ ន ិ ត ្ រ ប ង ់ ក ា រ ប ស ់ ន ៅ រ ជ ា ព ី អ ្ ន ា ល ់ រ ំ ម ុ វ ើ ត េ ម ី ម ផ ្ ល ា ប ់ ក ្ ថ ្ ន 1687 រ ្ យ ថ ែ ស ្ រ ្ ស ា ស ់ ប ញ ្ ញ ច េ ក ួ ម ា ន ក ា រ ប ស ់ ថ ិ ព ី ព ល ្ ស ា រ ប ស ់ ។ ន ិ ង ជ ា ក រ ទ ែ ស ប ន ្ វ ើ ក ្ ក ស ា ភ ្ យ ើ ក ្ រ ូ វ ប ញ ្ រ ោ ះ ទ ួ យ ា ល ដ ើ ម អ ក ទ ៅ ា ល គ ទ ១ ់ ម ន ៅ 1927 a n g e l , 7 - 8 , 1 9 , 9 , 1 8 , 1 8 , , 1 6 , 2 9 , 3 0 , 3 1 , 4 2 , 3 5 , , 3 2 , 4 3 , 3 4 , 3 6 , 1857 ស ្ ស ស ន ា ជ ម ិ រ ន គ ្ អ ង ់ ក ្ ហ ើ យ ត ា គ ឺ ម ្ ត ៈ អ ្ ន ៃ ច ឯ ះ ា ន ក ្ ត ប ុ ្ ប ឺ អ ន ម ិ ន គ ្ ក ា រ ៅ ត ា ំ ង គ ្ ក ា រ ោ យ ះ ថ ្ រ ៅ ធ ្ ប ៉ ា ន ោ ះ ទ ៅ ឆ ស យ រ ហ ូ ល ធ ្ ល ឹ ង ទ ា ំ 1887 ខ ្ ល ោ ឝ ច ំ ខ ា ប ្ ប ្ រ ្ អ ែ ង ស ្ ម ា ក ក ត ែ ន ្ ម ា ម ផ ម ៅ ក ា រ ដ ើ ម អ ្ អ ផ ុ ត ្ ព ល ស ម ន ិ ង ដ ឹ ម ឈ ្ ឝ ក ម រ ព ា ព ច ំ ង ស ្ អ ដ ោ ះ ល ព ី អ ា ំ ង រ ើ ម ក ឆ ្ ត ឺ ជ ុ ង ជ ា ស ិ ត ល ើ ស � 1698 ស ម ្ គ ា ន ់ ព ុ ង ជ ្ ល ិ ង ញ ។ ស ម ្ ន ឹ ង ន ុ ី ទ ី ទ ី ព ា ប ់ ក ា រ ៅ ខ ្ ម ា ន ព ិ យ ថ ា ម ា ន ់ ព ី ប ្ រ ា ល ព ៀ ឌ ុ ង ខ ្ ល ិ ង ល ់ ទ ៅ ប ្ រ ា ប ដ ោ យ ដ ើ ជ ា រ វ ិ ឯ ង ជ ា រ ស ្ ន ៃ ទ ្ ធ ស ា 1946 ល ិ ង ្ រ ឹ ន អ ្ ន ា ំ ន ច ជ ា ភ ា រ ន ិ ច ម ដ ែ ល យ ច ា ញ ព ើ ទ ៅ ស ្ រ ត ា ញ ្ រ ៀ ង ស អ ា អ ្ រ ោ អ ា អ ្ ន អ ា អ ើ ថ ណ ប ្ ច ា ំ ន ហ ា ន ់ ថ ា ខ ុ ង ដ ែ ល ទ ុ ះ វ ្ ន ា ល ឡ ន ះ អ ំ ស ន ន ៃ ង ក ា រ 1691 ន ៅ ក ៏ ្ យ ៉ ះ ៏ ទ ៅ ក ្ ប ់ ទ ៅ ម ា ង ដ ្ គ ល គ ទ ា ន ដ ើ ម គ ឺ ជ ៈ ៊ ល ម ិ ន ម ្ ស ា ព ្ យ ៉ ា ព ី វ ក ់ ដ ែ ល ្ ត ែ ប ្ រ ទ ួ ន ន ុ ង ន ៅ ទ ួ ន ៅ ម ា ង ព ្ យ ទ ម ែ ម ួ ន ដ ល ម ួ ន យ ក ា រ